رەسمي اقپاراتتارعا قاراعاندا بىلتىرعى جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ينفلياسيا دەڭگەيى 5،3 پايىز بولىپتى. 2017 جىلمەن سالىستىرعاندا بۇل 6 پايىزعا عانا ارتىق. ءتىپتى كەرەمەت، مۇنداي بولسا جاعدايىمىز جامان بولماعانى عوي. ءبىراق، «ولگەنىڭدى جاسىرارسىڭ، كومگەندە قايتەرسىڭ» دەمەكشى مۇنىڭ جالعان ەكەنىن حالىق كۇندەلىكتى ومىردە كورىپ ءجۇر ەمەس پە؟ دوللار قىمباتتاعان سايىن وعان ساتىپ الىناتىن بارلىق شەتەلدىك تاۋارلاردىڭ، دارى-دارمەكتەردىڭ باعاسى دا كۇننەن-كۇنگە شارىقتاپ بارادى. ولاردان وزىمىزدە وندىرىلەتىندەردىڭ باعاسى دا قالار ەمەس. سوندىقتان حالىقتى الدارقاتىپ، وتىرىك اقپار بەرۋدىڭ نە كەرەگى بار؟
ماجىلىستەگى حالىقتىق كومپارتيا فراكسياسىنىڭ جەتەكشىسى ايقىن قوڭىروۆ تا وسىعان تالداۋ جاساپ، رەسمي اقپاراتتىڭ جالعان ەكەنىن جاريا ەتتى. ول «وتىرىكتىڭ» سەبەبى ستاتيستيكالىق جانە شىندىق كورسەتكىشتەردى ەسەپتەۋ مەتوديكاسىنىڭ دۇرىس ەمەستىگىنەن ەكەنىن ايتادى. «تۇتىنۋ باعاسىنىڭ يندەكسى» (تبي) دەگەن كورسەتكىش بار، ول حالىقتىڭ تۇتىنۋعا قانشا اقشا جۇمساعانىن كورسەتەدى. وسىنى «تۇتىنۋ شىعىستارىنىڭ قۇرىلىمىمەن» (تشق) دۇرىس سالىستىرا ءبىلۋ كەرەك. ءبىزدىڭ وكىمەت قىزمەتىندە ىستەيتىن ەكونوميستەرىمىز وسىنى ايىرۋعا اقىلدارى جەتپەيتىن سياقتى... نەمەسە ادەيى ىستەيدى. وسى تبي-داعى ازىق-تۇلىك تاۋارلارىنىڭ ۇلەسى 37،8 پايىز دەپ انىقتاپتى ەكونوميستەر. ال ءىس جۇزىندە، ول 48 پايىز. ستاتيستيكالىق دەرەكتەر ونىڭ ءتىپتى 50 پايىزدان ارتىق ەكەنىن ايتادى.
ەندى وسىنى تالداي تۇسسەك، ءتبي-دىڭ ىشىندەگى ەت پەن ەت ونىمدەرىنىڭ شىعىندارىن وكىمەت 9،8 پايىز دەيدى، ال شىن مانىندە ول 32،8 پايىزعا جەتكەن، ياعني ءۇش ەسە كوپ. تەك 2018 عانا ەت پەن ەت ونىمدەرىنىڭ باعاسى 7،5 پايىزعا قىمباتتاعانىن ەسكەرسەك، وسىنىڭ ءوزى-اق حالىقتىڭ قالتاسىن تەسىپ، ينفلياسيانى ارتتىردى ەمەس پە؟ ءسۇت ونىمدەرى ءبىر جىلدا 8،2 پايىزعا قىمباتتاعان، ال ولاردىڭ ۇلەسى تبي-دا 4،5 پايىز دەلىنگەنىمەن شىن مانىندە 10،7 پايىز. ءتۇرلى مايلار ۇلەسى دە ەكى ەسەگە تومەندەتىلگەن. قورىتا ايتقاندا، ەكونوميستەر باعاسى قىمباتتاعان ازىق-تۇلىك تاۋارلارىنىڭ ءبارىنىڭ ۇلەسىن تۇتىنۋ سەبەتىنەن ازايتىپ كورسەتكەن. ءسويتىپ، ازىق-تۇلىك باعاسى وسپەدى دەپ جالعان ناتيجە شىعارعان. ءتىپتى باعاسى قىمباتتاعان دارى-دارمەكتەردىڭ ۇلەسىن دە تۇتىنۋ شىعىستارىنداعى ناقتى ۇلەسىنەن ەكى ەسەگە تومەندەتىپ كورسەتكەن. ونىڭ ۇستىنە 2018 جىلى ونەركاسىپ باعالارى 12،4%-عا، وندىرىستىك-تەحنيكالىق ماقساتقا ساتىپ الىناتىن ونىمدەر باعاسى 13،5%-عا، كولىكتىڭ بارلىق تۇرلەرى بويىنشا تاسىمال تاريفتەرى 31،8%-عا ارتقان. مىنە، وسىنىڭ ءبارىن كورە وتىرىپ، «سوقىر تۇيەنى كورمەس» دەگەندەي وكىمەتتى وتىرىكشى قىلىپ كورسەتىپ وتىرعان ەكونوميستەر ينفلياسيانى 5،3 پايىز دەۋدەن جاڭىلماۋدا...
دەپۋتاتتار وزدەرىنىڭ مۇنىمەن كەلىسپەيتىنىن ايتىپ، پرەمەر-مينيستر ب.ساعىنتايەۆقا ساۋال جولداپ، تومەندەگى تالاپتاردى قويدى:
- ينفلياسيانى قۇرىقتاۋعا ناقتى شارالار قولدانۋ ءۇشىن ونىڭ ناقتى كولەمى انىقتالسىن؛
- ەت جانە ەت ونىمدەرىنىڭ، ءسۇت جانە ءسۇت ونىمدەرىنىڭ، مايلاردىڭ باعالارىنىڭ كۇرت كوتەرىلۋ سەبەپتەرى انىقتالىپ، ولاردى تۇراقتاندىرۋ شارالارى قاراستىرىلسىن؛
- وندىرىستىك ينفلياسيانى قۇرىقتاۋ بويىنشا كەشەندى شارالار جاسالسىن؛
كوممۋنيستەر وسىلاي دەيدى، ال باسقالار باستارىن بۇعىپ وتىر. قاشانعا دەيىن بۇعار ەكەن؟
س.ەلەۋ، ساراپشى
پىكىر قالدىرۋ