«ايرانداي ۇيىعان وتباسىنىڭ شاڭىراعىن شايقاپ، وتاعاسىنىڭ باسىن اينالدىرۋ ارقىلى بار دۇنيە-مۇلكىن تارتىپ الۋ وپ-وڭاي. بىزگە حابارلاسىڭىز!» قارا سيقىردى مەڭگەردىم دەپ جۇرگەندەر عالامتوردا ءدال وسىلاي جارناما جاساپ جار سالۋدا دەپ حابارلايدى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى ەۋرازيا  ءبىرىنشى ارناسىنا سىلتەمە جاساي وتىرىپ.

مۇحامەد ەگىنباي ۇلى وگەي شەشەسىنەن كۇدىكتەنەتىنىن ايتادى. اكەسىن دۋالاپ العانىنا سەنىمدى. قاريا وتباسىنان ءوز ەركىمەن كەتپەگەنىنە كوز جەتكىزۋ ءۇشىن ءوز زەرتتەۋىن جۇرگىزىپتى. اقىرى كەلىنشەك بالگەردىڭ كومەگىنە جۇگىنگەنىن انىقتاعان. دالەلى قولىندا. الايدا زاڭ بويىنشا جاۋاپقا تارتا الماي جۇرگەنىنە 10 جىلدان اسقان.  

مۇحامەد ەگىنباي ۇلى:   «قازاقستاندا وسىعان بايلانىستى زاڭ قاراستىرىلماعان. ول ەكىنشى مينۋس. ءۇشىنشى مينۋس وسىندايلاردىڭ كوپتىگى سونشالىق قازاقستاندا وتە كوپ كولەمدە تارالىپ كەتكەن. مەن ءوزىم بىلەتىن ورالدا 7، الماتىدا 11، شىمكەنتتە 24، سەمەيدە 3، تادىقورعاندا 3 جەردە ورنالاسقان. بۇل بايۋ جولدارى». 

مۇحامەدتىڭ ايتقانىنا دالەل تابىلار ما ەكەن دەپ ينتەرنەتتى اشىپ باقسى-بالگەر، قارا
سىيقىردىڭ وكىلدەرىن ىزدەپ كوردىك. عالامتوردا تولىپ تۇر. سولاردىڭ بىرىنە ءقازىر حابارلاسىپ، قىزمەتىنىڭ قۇنىن ءبىلىپ كوردىك.  ءبىز 100 حابارلاندىرۋدىڭ ىشىنەن ءبىرىن تاڭدادىق. بۇل باقسىعا جازىلۋدىڭ ءوزى وڭاي شارۋا ەمەس ەكەن. 
-  فوتوسى بار ما؟
-  ءيا. سىزگە تاعى نە اپارۋىم كەرەك؟
-  فوتوسىن الىپ ماعان كەلەسىز. مەن كورەيىن. سوسىن سىزگە قالاي جاسالاتىنىن ايتامىن.
-  جۇمىسىڭىزعا كەپىلدىك بەرە الاسىز با؟
-  سوماسىنا قاراي كەپىلدىك بولادى. 
-  مىسالى؟
-  10 مينۋتتان سوڭ حابارلاسساڭىز؟
-  شامامەن قانشا بولادى؟
-  50 مىڭ تەڭگەدەن باستالادى. 

50 مىڭ تەڭگە. ءبىر وتباسىن ويران قىلۋعا وسىنشا سوما جەتكىلىكتى دەپ سەندىردى. جوعارىدا پىكىر بىلدىرگەن مۇحامەدتىڭ ايتۋى ورىندى-اق. ول شەتەل اسىپ بىرەر ەلدىڭ زاڭىن سارالاعان. مىسالى مالايزيادا كىناسى دالەلدەنسە جاڭاعى ءتاۋىپتى دە تاپسىرىس بەرۋشىنى دە 12 جىلعا تۇرمەگە جابادى ەكەن. ال اراب امىرلىكتەرىندە ءتىپتى ءولىم جازاسىنا كەسەتىن كورىنەدى. ءبىزدىڭ اتا زاڭدا ءدال وسى سيقىر مەن دۋالاۋعا بايلانىستى ناقتى جازا جوق.
  

بەكبولات تىلەۋحان، ق ر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى: «مۇنى كوتەرۋ كەرەك. تۇبەگەيلى زەرتتەپ بارىپ قاراستىرۋ كەرەك. نەگىزى جادىلاۋ، ادامنىڭ باسىن اينالدىرۋ دەگەن نارسە بار. يمانى بار ادام، قۇداي دەگەن ادامعا ونداي نارسە جۇقپايدى. ساقتانۋ جولدارىن قاراستىرۋ قاجەت. يمامدار بار رۋحاني جاعىنان. ەكىنشى جاعىنان مۇنى ارنايى ىستەگەن ادامدار بولسا مىندەتتى تۇردە وتە قاتاڭ جازامەن جازالانۋى كەرەك».

الەۋمەتتانۋشى ايدار حاميت بۇل ورتالىق ازياداعى پوستكەڭەستىك مەملەكەتتەرگە ءتان دۇنيە ەكەنىن ايتادى. لەنين مەن كوممۋنيزمگە قۇدايىنداي سەنىپ كەلگەن جۇرتتىڭ اتەيزمنەن الشاقتاعان سوڭ بەلگىلى ءبىر دىنگە، سەنىمگە دەگەن سۇرانىسى ارتقان.  
 

ايدار حاميت، الەۋمەتتانۋشى: «بۇل يدەولوگيالىق تۇرعىدان بۇرىنعى ادامدار ەندى بولاشاققا كوممۋنيستىك سەنىممەن تۇرسا ءقازىر وسى سەنىم تۇرعىسىنان بەلگىلى ءبىر ۆاكۋم قالىپتاستى. سول 90-جىلدان باستاپ ەشمى، بالگەر، بالگەرسىماقتار كوپتەپ تارادى». 

يسلامدا بۇعان بايلانىستى نە دەلىنگەن؟ ءدىن وكىلدەرى قۇران اياتتارىنان مىسال كەلتىرەدى.  

التىنبەك ۇتىسحان ۇلى، قمدب ناسيحات جانە قوعاممەن  بايلانىس ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى: «قۇران كارىمدە اللا تاعالا ايتادى «ىشىمدىك ءىشۋ، اراق ءىشۋ، قۇمار ويىن ويناۋ، بال اشۋ جانە سيقىرلاۋ بۇل شايتاننىڭ امالدارىنان. بۇدان اۋلاق بولعان كەزدە عانا ادام قۇتىلادى». ياعني وسى اياتتىڭ استارىنا ۇڭىلەتىن بولساق بۇل بالگەرلىكپەن اينالىسۋ، ادام ءومىرىن بولجاۋ، وتكەنىن بولاشاعىن بولجاۋ يسلامي تۇرعىدان حارام سانالىپ تىيىلعانىن كورسەتەدى». 

ايتتى-ايتپادى بۇل دا ءوز الدىنا جەكە پروبلەما. كوز جۇما قارايىن دەسەڭ ەلىمىزدىڭ ءار وڭىرىندە بال اشامىن، ب ا ق اشامىن، سۇيگەنىڭدى قاراتامىن، مۇڭ-قايعىڭدى تارقاتامىن دەيتىندەردىڭ سانى ارتقان. مۇنداي «مامانداردىڭ» ماسەلەسىن زاڭ جۇزىندە قايتا قاراۋ سۇرانىپ-اق تۇرعانداي.

ۇسىنعان: فاريزا جومارت قىزى