كەزەكتەن تىس پرەزيدەنتتىك سايلاۋدىڭ جاريالانۋىنا بايلانىستى قازاقستان قوعام قايراتكەرلەرى وكىلدەرىنىڭ قازاقستان حالقىنا ۇندەۋى
قۇرمەتتى وتانداستار!
سونىمەن، ءبىز بۇدان بۇرىن بولجاعانداي، قازاقستاندا كەزەكتى رەت كەزەكتەن تىس پرەزيدەنتتىك سايلاۋ جاريالاندى. بۇل سايلاۋدىڭ زاڭدى (لەگيتيمدى) ماسەلەسى بولەك ءسوز، ال ءقازىر بىزگە اقوردا بيلىگى جاريالاعان سايلاۋعا قاتىستى ءوز پىكىرىمىزدى شۇعىل تۇردە جەتكىزۋ بارىنەن ماڭىزدى بولىپ تۇر.
بۇدان 30 جىل بۇرىن، ءبىز تاۋەلسىزدىك تىزگىنىن قولعا العان ساتتە، بارلىعىمىزعا باقىت سىيلاپ، بۇكىل حالىققا جايلى ءۇي بولاتىن دامىعان ءارى گۇلدەنگەن مەملەكەت قۇرۋدى ارماندادىق.
ول ارماندى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن، بىزدە بارلىق جاعداي بار ەدى. ءبىلىمدى ءارى ەڭبەكقور حالىق، قويناۋى قازبا بايلىقتارىنا تولى جەر، كەڭەستەر وداعىنان مۇراعا قالعان ءوندىرىس بولدى. بۇگىنگىدەي 159 ميللياردى سىرتقى قارىز (قازتاگ – 06.04.2019ج.) بولمادى. بىزگە جاڭا نارىقتىق قاتىناستا مەملەكەت قۇرۋ مەن ونى باسقارۋدىڭ تاجىريبەسى عانا جەتىسپەدى. وركەنيەتتى الەم سياقتى جاڭا دەموكراتيالىق قوعام قۇرۋ كەرەك بولدى. الايدا قازاقستان بيلىگىن يەمدەنگەن وشارلى توپ كەڭەستىك جۇيەنىڭ اۆتوريتارلىق كەيپىن ساقتاپ قانا قالعان جوق، ونى ارحايكالىق نەگىزدەگى اۆتوريتارلىق دەڭگەيدەگى ساتىعا ءتۇسىردى.
ءقازىر ءبىز ءومىر سۇرەتىن پوستكەڭەستىك جۇيە قۇلدىراپ، بار بولمىسىن تاۋىسىپ، كەرىتارتپا جانە بىلىكسىز بيلىكتىڭ كەسىرىنەن مەملەكەتىمىز بانكروت بولۋدىڭ الدىندا تۇر. قوعامنىڭ قازىرگى ۇلگىسىن، بيلىكتىڭ بۇگىنگى جۇيەسىن ساقتاعان كەزدە، ءبىزدىڭ بالالارىمىزدا ەشقانداي جارقىن بولاشاق بولمايدى. بيلىكتىڭ جوعارعى ەشالونى حالىقتىڭ تۇرمىستىق-الەۋمەتتىك ماسەلەسىمەن، ەلدىڭ ەكونوميكاسىن دامىتۋمەن ەمەس، حالىقتىڭ قازىناسى مەن نەسىبەسىنەن ۇرلاعان بايلىعىن ساقتاۋدى ويلاپ، باس قاتىرۋدا. بۇل ماقساتتى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن، بيلىكتى باسىپ العان (ۋزۋرپاسيالاعان) توپ قازاقستان زاڭدارىن اشىق تۇردە بۇزىپ، وزدەرىنە عانا قاجەتتى وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىپ، وزدەرىنىڭ قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن بىرنەشە مارتە تۇزەتىلگەن كونستيتۋسيانى اياقاستى ەتتى.
جاقىندا عانا ورىن العان انتيكونستيتۋسيالىق قويىلىمداعى پرەزيدەنتتىڭ اۋىسۋى، بيلىكتىڭ باستى قۇزىرەتىن ەكى ادامنىڭ ىمىرالاسۋىمەن ءبولىسۋ، مەملەكەت استاناسىنىڭ اتاۋى مەن قالالارداعى باستى كوشەلەردىڭ اتاۋىن وزگەرتۋ بارىسىندا، بۇل وشارلى توپ حالىقتى بيلىكتىڭ قاينار كوزى مەن ساياسي سۋبەكتىسى رەتىندە قابىلدامايتىنىن كورسەتتى. بۇل سياقتى قيتۇرقى، لاس ساياساتتىڭ استارىندا بىزبەن – حالىقپەن ساناسپاي، ونىڭ ازاماتتىق ەرىك-جىگەرىن ەسەپكە الماي، مەملەكەتتىك جوعارعى بيلىككە ءبىر اۋلەتتەن شىققان مۇراگەردى وتىرعىزۋ ءقاۋپى بار. ءبىز ءوزىمىزدىڭ سۇيىكتى قازاقستاندى اۋلەتتىك-ديناستيالىق جۇيەگە دە، قۋىرشاق پرەزيدەنتتىڭ كۇماندى بيلىگىنە قور قىلا المايمىز!
ءبىز مونارحيا ەمەسپىز، رەسپۋبليكامىزدىڭ شەشۋشى ساياسي تاڭداۋى تەك قانا حالىقتا بولۋى ءتيىس! جانە ول تاڭداۋعا ەشقانداي قيانات جاسالماۋى، الداپ-ارباۋ، الداعى سايلاۋدىڭ شىنايى قورىتىندىسىن بۇرمالاۋ بولماۋى كەرەك! قازاقستاننىڭ ۋاقىتشا پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ ءوزىنىڭ سايلاۋ جاريالاۋ جونىندەگى مالىمدەمەسىندە ايتقانداي، الدا بولاتىن ساياسي ەلەكتورالدى كامپانيا ادال، تازا جانە حالىقتىڭ قالاۋى مەن ەرىك-جىگەرىنە ساي ءوتۋى ءتيىس!
ءبىزدىڭ حالقىمىز بەيبىتسۇيگىش، اقكوڭىل جانە ءتوزىمدى، ريەۆوليۋسيالار مەن قاندى قاقتىعىستاردى قالامايدى. الايدا حالىق پەن قوعامنىڭ توزىمدىلىگى شەكسىز ەمەس. ءبىزدىڭ حالقىمىز بۇعان دەيىن قانشاما قيتۇرقىلىقپەن جاسالسا دا، قابىلدانعان زاڭدى سىيلايدى جانە دەموكراتيالىق مۇددەلەرگە قايشى بولسا دا، سول زاڭنىڭ تالاپتارىن ۇستانۋعا تىرىسىپ كەلدى. ءبىراق بۇدان بىلاي ەلىمىزدىڭ مۇددەسى مەن كەلەر بولاشاققا نۇقسان كەلتىرەتىن، جەكە ءبىر الەۋمەتتىك جانە وليگارحيالىق توپتاردىڭ ىقپالىنداعى زاڭداردىڭ ۇستەمدىگىنە جول بەرە المايمىز!
بۇگىندە ءبىز تاۋەلسىزدىك جىلدارى شىن مانىندە گۇلدەنگەن دەموكراتيالىق قوعام قۇرىپ، ءوز ەلىنىڭ پاتريوت ۇرپاعىن تاربيەلەپ، بىلىكتى مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر مەن كاسىبي باسقارۋشىلاردى دايىنداپ شىعۋعا تولىق مۇمكىندىكتەر بولدى. الايدا وسى يگىلىكتى ءىستى اتقارۋدىڭ ورنىنا، بارلىق ماتەريالدىق جانە اكىمشىلىك رەسۋرستار 18 ميلليون تۇرعىننىڭ مۇددەسىن ىسىرىپ قويىپ، ءبىر ادامنىڭ بيلىگىن كۇشەيتۋ ءۇشىن جۇمسالىپ كەلدى. جىلدار بويى قالىپتاسقان وسى قاساڭ جۇيەنى وزگەرتۋ وڭاي بولمايدى، الايدا ءبىزدىڭ الدىمىزدا باسقا جول جوق.
ءوز كەزەگىندە حالىق مەملەكەتتىك بيلىكتى ءوز قالاۋلارىنا قاراي بۇرمالايتىن، ءپرينسيپسىز جانە سۇعاناقتار مەن ولاردىڭ جاعىمپازدارىنا بەرىپ قويماي، مەملەكەت ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىكتى ءوز موينىنا الۋى مىندەتتى. حالىقتىڭ مەملەكەتتى باسقارۋعا قاتىسۋىنسىز، بابالارىمىز تۋ ەتكەن حالىقتىق-دەموكراتيالىق قۇندىلىقتاردى مەملەكەتتى باسقارۋ جۇيەسىنە ەنگىزبەي، ەشقانداي دا جاڭارۋ (مودەرنيزاسيا) مەن جاقسارۋ بولمايدى. بۇل مىندەتتى 9-ماۋسىمدا وتەتىن پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا دايىندىق بارىسىندا دا، ودان كەيىن ىلە-شالا جۇزەگە اسىرا الامىز. الايدا ول ءۇشىن ءبىز ءبىر جۇدىرىقتاي جۇمىلىپ، ءوز داۋىسىمىز بەن ساياسي-ازاماتتىق ەركىمىزدىڭ، ازات تاڭداۋىمىزدىڭ داۋىسى قوعامدا تولىق ەستىلەتىندەي تالاپ قويا ءبىلۋىمىز كەرەك!
قازاقستان تاريحىندا بىردە-بىر رەت ادىلەتتى، حالىق قورىتىندىسىن تولىق قابىلداعان، حالىقارالىق قاۋىمداستىقتار تازالىعىن مويىندالعان سايلاۋ بولعان ەمەس. كونستيتۋسياعا ەل-جۇرتتىڭ ەركىنەن تىس تۇزەتۋلەر ەنگىزىلىپ، «سايلاۋ تۋرالى زاڭنىڭ» كانديداتتاردى ەركىن ۇسىنۋ تۋرالى تالاپتارى مانسۇق ەتىلىپ، بيلىك ازاماتتىق قوعام مۇشەلەرىنىڭ جولىن جاۋىپ، سايلاۋ پروسەسىن باقىلاۋ مۇمكىندىگىنەن ايىرىپ، باق-تاعى سەنزۋرانى كۇشەيتىپ، حالىقتىڭ مەملەكەتتى باسقارۋ ىسىنە قاتىسۋ مۇمكىندىكتەرىن تولىق جاۋىپ تاستادى. كەمىندە بەس جىل مەملەكەتتىك قىزمەت ءوتىلى (ستاجى) جوق ازاماتتارعا تىيىم سالۋ ارقىلى بيلىك ازاماتتاردىڭ سايلاۋ جانە سايلانۋ قۇقىعىن ورەسكەل بۇزدى، قوعامدا الەۋمەتتىك-ساياسي جانە ازاماتتىق تەڭسىزدىك ورناتتى.
وسى رەتتە ءبىز – ازاماتتىق قوعام، حالىققا ادال قىزمەت ەتە الاتىن، ءومىربايانى كىرشىكسىز، قوعامدى بىرىكتىرۋگە مۇمكىندىگى زور، ەلدىڭ ەرتەڭى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىكتى مويىنىنا الا الاتىن ازاماتتى پرەزيدەنتتىككە ۇمىتكەر رەتىندە ۇسىنا الاتىنىمىزعا سەنىمدىمىز. جانە سايلاۋ زاڭدىلىقتارى ول ۇمىتكەر ءۇشىن سونشالىقتى كەرەعار بولسا دا، بيلىكتىڭ سايلاۋداعى قويىلىمىنا حالىقتىق قارسىلىق تانىتۋ ءۇشىن، بۇل سايلاۋعا ازاماتتىق قوعام ءوز وكىلىن (ءتىپتى بىرنەشەۋ بولۋى مۇمكىن) ۇسىنۋعا مىندەتتى دەپ بىلەمىز.
ءبىزدىڭ ارامىزدا بيلىككە اشىق قارسى شىعىپ جۇرگەن ەكس-پرەمەر-مينيستر، مينيسترلەر، اكىمدەر، تابىستى كاسىپكەرلەر مەن باسقارۋشىلار، ديپلوماتتار، ەكونوميستەر، جۋرناليستەر مەن قۇقىق قورعاۋشىلار، بارلىق ايماقتاردان جانە بارلىق سالا ماماندارى بار. ءبىز بۇلاردان كاسىبي ۇكىمەت قۇرىپ، دەرەۋ ارادا ەلدى داعدارىستان شىعارىپ، حالىقتىڭ جاعدايىن جاقسارتۋعا بارىمىزدى سالۋعا دايىنبىز. حالىق كوز الدىندا تونالعان ەلدى، تەرەڭگە بويلاعان جەمقورلىقتى، از عانا شەنەۋنىكتەر توبىنىڭ قيساپسىز بايۋىن كورە وتىرىپ، وتىرىك كوزبوياۋشىلىق پەن كەدەيشىلىكتەن، قيساپسىز ۋادەلەردەن جالىقتى.
سايلاۋعا قاتىسۋ مەن جەڭۋ ءۇشىن، ءبىزدىڭ قولىمىزدا بارلىق قاجەتتىلىكتەر – ساياسي پارتيالار (جسدپ مەن «ازات»)، قوعامدىق جانە كاسىپوداقتىق بىرلەستىكتەر، كاسىبي ساياساتكەرلەر مەن بەلسەندىلەر، ەڭ باستىسى ونداعان جىلدار بويى وزگەرىستى كۇتىپ، قالجىراعان حالىقتىڭ ەرتەڭىنە بەي-جاي قارامايتىن ازاماتتار بار. بىزگە بار كەرەگى – ءوزارا تۇسىنىسپەۋشىلىكتەردى قويىپ، جەكە امبيسيالار مەن سەنىمسىزدىكتى، قورقىنىش پەن ۇرەيدى سىرىپ تاستاپ، پرەزيدەنتتىك سايلاۋ الدىندا حالىقتىق بلوكقا بىرىگۋ قاجەت. بارلىعىمىز قوعامدى بىرىكتىرۋدىڭ بۇل تاريحي مۇمكىندىگىن جىبەرىپ الساق، قازاقستاننىڭ بولاشاعى بۇرىنعىدان دا تۇماندى بولاتىنىن تۇسىنۋگە ءتيىسپىز.
نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ 30 جىلعا جۋىق بيلىگى مەن ونىڭ مۇراگەرىنىڭ بيلىك ەتۋى مەملەكەتتىڭ تولىقتاي قۇلدىراپ، تاۋەلسىزدىكتەن ايىرىلىپ، ازاماتتىق سوعىسعا ۇلاسۋىمەن ءبىتۋى ابدەن مۇمكىن. ءبىز مۇنداي قايعىلى جانە ايانىشتى سەنارييگە جول بەرمەۋىمىز كەرەك! بيلىكتى قانتوگىسسىز سايلاۋ ارقىلى وزگەرتۋ مۇمكىندىگى بار ساتتە، ونى مەيىلىنشە پايدالانۋ كەرەك. ونداي بولماعان داعدايدا، بولاشاقتا ديناستيالىق بيلىكتىڭ ق ۇلى بولعان ءبىزدىڭ بالالارىمىزعا شىن ماناندەگى كۇرەسكە شىعىعا تۋرا كەلەتىنىن بولجاۋعا تۋرا كەلەدى. ول كۇرەس ەلدىڭ شىنايى تاۋەلسىزدىگى مەن حالىقتىڭ ناقتى ماندەگى بوستاندىعى ءۇشىن قاجەت بولاتىنىن ءبىز بۇگىن ءتۇيسىنۋىمىز كەرەك.
ءبىز ەلدەگى بارلىق دەموكراتيالىق، ازاماتتىق كۇشتەردى، تاۋەلسىز پارتيالار مەن قوزعالىستاردى مەملەكەتتىك مۇددە ءۇشىن، سايلاۋدا جەڭىسكە جەتۋ ءۇشىن كۇش بىرىكتىرۋگە شاقىرامىز! ءقازىر جەكەلەگەن يدەولوگيالىق جانە الەۋمەتتىك سۇراقتار بويىنشا ءبولىنىپ، كىمنىڭ وپپوزيسيالىق پوزيسياسى مىقتى ەكەنىن دالەلدەيتىن ۋاقىت ەمەس. ءبىزدىڭ باستى مىندەتىمىز – بىرلەسە وتىرىپ، قازاقستاندا دەموكراتيالىق نەگىزدەگى سايلاۋدى وتكىزۋ جانە سونىڭ ناتيجەسىندە قازىرگى بيلىكتى اۋىستىرىپ، جۋىق جىلدارى پارلامەنتتىك مەملەكەتتى قۇرۋ. ول ءۇشىن ءبىز تاياۋ بولاشاقتا جاڭا قازاقستاننىڭ جاڭا كونستيتۋسياسىن بىرگە جازىپ، قاراپايىم تۇلعالاردىڭ مۇددەسى تۇرعىسىنان ادىلەتتى زاڭدار قابىلداپ، جەمقورلىقتى تۇبىرىمەن جويىپ، بولاشاق ۇرپاقتىڭ نەسىبەسىنە ۇرلانعان بايلىقتى حالىقتىڭ قولىنا قايتارىپ بەرۋىمىز كەرەك!
قول قويعاندار ءتىزىمى: ع.الدامجاروۆ، ب.تۇرسىمبايەۆ، ج.تۇياقباي، ا.قاجىگەلدين، د.كوشىم، ۋ.قايساروۆ، ە.باپي، س.مەدەتبەكوۆ
بولات جۋگۋنيس-تىڭ Facebook پاراقشاسىنان
ۇسىنعان: فاريزا جومارت قىزى
پىكىر قالدىرۋ