سوڭعى جىلدارى قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ دامۋ ءۇردىسى اياسىندا اياسىندا ەنەرگيا تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ، ۇنەمدەۋ ماسەلەسى ءجيى كوتەرىلىپ ءجۇر. ەنەرگەتيكالىق مول مۇمكىندىكتەرگە قاراماستان ۇنەمدەۋ شارالارىن قولعا الۋ – زامان تالابىنان تۋعان قاجەتتىلىك.
ەنەرگيانى ۇنەمدەۋ مەن ەنەرگيا تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ساياساتى ءونىم ءوندىرۋ بارىسىنداعى ەنەرگيا رەسۋرستارىن تۇتىنۋ سالاسىنداعى نورماتيۆتەردى رەتتەۋدى قاجەت ەتەدى. وعان ساي قۋاتتىلىق كوەففيسيەنتىنە، جوبالاۋ قۇجاتتاماسىنا قويىلاتىن تالاپتار وزگەرتىلمەك. اتالمىش ساياساتقا بايلانىستى ەنەرگيا تيىمدىلىگى سالاسىنداعى مىندەتتى تالاپتار كولىككە، ەلەكتر قوزعالتقىشىنا، ءارتۇرلى تيپتەگى عيماراتتار مەن قۇرىلىستارعا جانە ارحيتەكتۋرالىق شەشىمدەرگە قولدانىلادى دەپ كۇتىلۋدە. ول نورمالاردى وندىرىستەگى ءىرى كاسىپورىنداردا ەنگىزۋ ءۇشىن ەنەرگيا تيىمدىلىگىن باعالاۋعا ەنەرگەتيكالىق اۋديت جۇرگىزۋ بويىنشا تالاپتار جاڭاشا قويىلۋى ءتيىس. البەتتە مۇنداي جاڭاشىلدىق قوسىمشا بىلىمگە يە ماماندارعا مۇقتاجدىق تۋدىرادى. سونداقتان ەنەرگيا اۋديتورلارى مەن ەنەرگيا مەنەدجەرلەرىن دايارلايتىن وقۋ ورتالىقتارىن ۇيىمداستىرۋ ءىسى كولدەنەڭ شىعاتىنى تۇسىنىكتى.
ماسەلە العاش 2010 جىلدارى كوتەرىلە باستادى. ەلباسىنىڭ سول جىلعى جولداۋىندا ەكونوميكانىڭ تۇراقتى جانە تەڭگەرىمدى ءوسۋى بويىنشا جاڭا مىندەتتەر قويىلا كەلە، ەنەرگيا ۇنەمدەۋ سالاسىندا ءجىو-نىڭ ەنەرگيا سىيىمدىلىعىن 2020 جىلعا قاراي كەمىندە 25 پايىزعا تومەندەتۋ مىندەتى قويىلعان. وسىدان باستاپ ەنەرگيانى ۇنەمدەۋ مەن ەنەرگيا تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ مەملەكەتتىڭ ستراتەگيالىق مىندەتتەرىنىڭ بىرىنە اينالدى. مىندەتتەردى ورىنداۋ ءۇشىن بارلىق دەرلىك سالالار مەن ايماقتاردا ەنەرگيا تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ تاپسىرىلدى. «ەنەرگيا ۇنەمدەۋ – 2020» باعدارلاماسى قابىلداندى.
اتالمىش ساياسي باسىمدىق ەكونوميكانىڭ ءتۇرلى تارماعىن جاڭعىرتىپ، ءوندىرىس سالاسىنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ، شەتەلدىك ينۆەستيسيا اعىنىن كۇشەيتۋ، بۇقارانى ەنەرگيا كوزدەرىن ۇنەمدى دە ۇقىپتى قولدانۋعا شاقىرۋ شارالارىن قامتيدى.
ەنەرگيا رەسۋرستارىن تۇتىنۋ ەلدىڭ جالپى ىشكى ءوسىمى جوعارىلاعان سايىن ارتىپ كەلە جاتقانى بايقالادى. ول تۇسىنىكتى دە. ەكونوميكالىق ءوسۋ دەگەن ءسوز ءوندىرىستىڭ ءوسۋى، تۇتىنۋشىلىق قابىلەتتىڭ ءوسۋى. جىل سايىن ەلدە جىلۋ ەنەرگياسى، ەلەكتر ەنەرگياسى، جانار-جاعارماي، كوگىلدىر وتىن، قاتتى وتىن سياقتى تۇتىنۋ رەسۋرستارىنىڭ قولدانىلۋى ارتۋ ۇستىندە. بۇل ءبىر جاعىنان ەل دامۋىنىڭ ءارى حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ پروپورسيونالدىق ءوسىمىنىڭ كورسەتكىشى.
ەنەرگيانى ۇنەمدەۋ مەن تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ اۆتوماتتى تۇردە جاڭعىرتۋ جۇمىستارىن جانداندىرادى. ول قالاي؟ ماسەلەن، يننوۆاسيالىق جاڭالىقتاردى، جاڭا تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ ارقىلى ءوندىرىس جاڭارادى. قۇرىلىس، اسىرەسە باسپانا قۇرىلىسىندا ينجەنەرلىك-كوممۋنيكاسيالىق ينفراقۇرىلىمدى قايتا قۇرۋ جانە جاڭعىرتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى. كولىك سالاسىندا ەسكى اۆتوكولىكتەر شەكتەلىپ، جاڭا تەمىر تۇلپارلاردىڭ نارىقتى جاۋلاۋىنان وتاندىق اۆتوپارك جاڭارادى.
بۇل تەك ەكولوگيالىق احۋالدى جاقسارتىپ قانا قويماي، ءار قازاقستاندىقتىڭ ءال-اۋقاتىن دا ارتتىرادى.
پىكىر قالدىرۋ