ق ر ەڭبەك كودەكسىنىڭ 113 بابىنا سايكەس، جالاقى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسىندا اقشالاي نىساندا بەلگىلەنەدى جانە ايىنا ءبىر رەتتەن سيرەتپەي، كەلەسى ايدىڭ ءبىرىنشى ونكۇندىگىنەن كەشىكتىرىلمەي تولەنەدى. جالاقى تولەنەتىن كۇن ەڭبەك شارتىندا كوزدەلەدى. جالاقى تولەنەتىن كۇن دەمالىس نەمەسە مەرەكە كۇندەرىنە تۋرا كەلگەن كەزدە تولەم ولاردىڭ قارساڭىندا جۇرگىزىلەدى.

ەڭبەك شارتى توقتاتىلعان كەزدە جۇمىس بەرۋشىدەن جۇمىسكەرگە تيەسىلى سومالاردى تولەۋ ول توقتاتىلعاننان كەيىنگى ءۇش جۇمىس كۇنىنەن كەشىكتىرىلمەي جۇرگىزىلەدى.

جالاقى تولەۋ شارتتارىن بۇزۋ سالدارى

جۇمىس بەرۋشى جالاقىنى تولىق كولەمدە جانە ەڭبەك شارتىندا بەلگىلەنگەن مەرزىمدەردە تولەمەگەن كەزدە جۇمىس بەرۋشى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭدارىنا سايكەس جاۋاپتىلىقتا بولادى. جۇمىس بەرۋشى تولەم كىدىرتىلگەن كەزەڭ ءۇشىن جۇمىسكەرگە بەرەشەك پەن ءوسىمپۇل تولەيدى. (ەڭبەك كودەكسىنىڭ 113 بابىنىڭ 3 تارماعى).

ءوسىمپۇل مولشەرى جالاقى تولەۋ جونىندەگى مىندەتتەمەلەردى ورىنداۋ كۇنىنە قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق بانكىنىڭ قايتا قارجىلاندىرۋدىڭ رەسمي مولشەرلەمەسى نەگىزگە الىنا وتىرىپ ەسەپتەلەدى جانە تولەم جۇرگىزىلۋگە ءتيىستى كەلەسى كۇننەن باستاپ مەرزىمى وتكەن ءاربىر كۇنتىزبەلىك كۇن ءۇشىن ەسەپكە جازىلادى جانە تولەم جاسالعان كۇنمەن اياقتالادى.

اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىك

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى» كودەكسىنە سايكەس، جۇمىس بەرۋشىنىڭ جالاقىنى تولىق كولەمدە جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك زاڭناماسىندا بەلگىلەنگەن مەرزىمدەردە تولەمەۋى، سول سياقتى جۇمىس بەرۋشىنىڭ كىناسىنان تولەمدى كەشىكتىرگەن كەزەڭى ءۇشىن ءوسىمپۇلدى ەسەپتەمەۋى جانە تولەمەۋى:

• لاۋازىمدى ادامدارعا – 30 ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش (اەك)،
• شاعىن كاسiپكەرلiك سۋبەكتiلەرiنە نەمەسە كوممەرسيالىق ەمەس ۇيىمدارعا – 60 اەك،
• ورتا كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنە – 100 اەك،
• iرi كاسiپكەرلiك سۋبەكتiلەرiنە – 150اەك مولشەرiندە ايىپپۇل سالۋعا اكەپ سوعادى.

وسى باپتىڭ بiرiنشi ءبولiگiندە كوزدەلگەن، اكiمشiلiك جازا قولدانىلعاننان كەيiن بiر جىل iشiندە قايتالاپ جاسالعان ارەكەتتەر:

• لاۋازىمدى ادامدارعا – 60 اەك،
• شاعىن كاسiپكەرلiك سۋبەكتiلەرiنە نەمەسە كوممەرسيالىق ەمەس ۇيىمدارعا – 80 اەك،
• ورتا كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنە – 150 اەك،
• iرi كاسiپكەرلiك سۋبەكتiلەرiنە 200 اەك مولشەرiندە ايىپپۇل سالۋعا اكەپ سوعادى.

قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىك

قىلمىستىق كودەكستىڭ 152 بابىنىڭ 3 تارماعىنا سايكەس، باسقارۋ فۋنكسيالارىن ورىندايتىن ادامنىڭ اقشاسى وزگە ماقساتتارعا پايدالانۋىنا بايلانىستى جالاقىنىڭ تولىق كولەمدە جانە بەلگىلەنگەن مەرزىمدە تولەنۋىن بىرنەشە رەت كىدىرتۋى:

• بەلگىلى ءبىر لاۋازىمداردى اتقارۋ نەمەسە بەلگىلى ءبىر قىزمەتپەن اينالىسۋ قۇقىعىنان 3 جىلعا دەيىنگى مەرزىمگە ايىرا وتىرىپ نەمەسە ونسىز، 500 اەك دەيىنگى مولشەردە ايىپپۇل سالۋعا نە سول مولشەردە تۇزەۋ جۇمىستارىنا نە 300 ساعاتقا دەيىنگى مەرزىمگە قوعامدىق جۇمىستارعا تارتۋعا نە 90 تاۋلىككە دەيىنگى مەرزىمگە قاماققا الۋعا جازالانادى.

جالاقىدان ۇستاپ قالۋلار

ق ر ەڭبەك كودەكسىنىڭ 115 بابىنا سايكەس، جۇمىسكەردىڭ جالاقىسىنان ۇستاپ قالۋلار سوت شەشىمى بويىنشا، سونداي-اق قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭدارىندا جانە وسى كودەكستە كوزدەلگەن جاعدايلاردا جۇرگىزىلەدى.

      جۇمىسكەردىڭ ءوزى جۇمىس ىستەيتىن ۇيىم الدىنداعى بەرەشەگىن وتەۋ ءۇشىن ونىڭ جالاقىسىنان ۇستاپ قالۋ جۇمىسكەردى جازباشا حاباردار ەتە وتىرىپ:

      1) ءىسساپارعا بايلانىستى، سونداي-اق ءىسساپارعا بايلانىستى شىعىستاردى راستايتىن قۇجاتتاردى بەرمەگەن جاعدايدا جۇمسالماعان جانە ۋاقتىلى قايتارىلماعان اقشالاي سومالاردى وتەۋ ءۇشىن؛

    2) وقىتۋ شارتى بولعان كەزدە جۇمىسكەردى وقىتۋعا بايلانىستى شىعىنداردى جۇمىس بەرۋشىگە ەڭبەك شارتى مەرزىمىنەن بۇرىن بۇزىلعان كەزدە جۇمىس ىستەلمەگەن مەرزىمگە پروپورسيونالدى تۇردە وتەۋدى كوزدەيتىن جاعدايلاردا؛

    3) جالاقى ەسەبىنەن جۇمىسكەرگە بەرىلگەن جۇمىس ىستەلمەگەن اۆانستى وتەۋ ءۇشىن؛

   4) وسى كودەكستىڭ 95-بابىنىڭ 3-تارماعىن قوسپاعاندا، جىل سايىنعى اقى تولەنەتىن ەڭبەك دەمالىسىن اۋىستىرۋ نەمەسە جۇمىسكەردى ودان كەرى شاقىرتىپ الۋ جاعدايلارىندا؛

    5) جۇمىسكەردىڭ جازباشا كەلىسۋى بولعان كەزدە وزگە دە جاعدايلاردا جۇمىس بەرۋشى اكتىسىنىڭ نەگىزىندە جۇرگىزىلۋى مۇمكىن.

   بىرنەشە اتقارۋشىلىق پاراقتارى بويىنشا جالاقىدان ۇستاپ قالۋ كەزىندە، سونداي-اق قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭدارىندا جانە كودەكستىڭ وسى بابىندا كوزدەلگەن جاعدايلاردا، اي سايىنعى ۇستاپ قالۋدىڭ مولشەرى جۇمىسكەرگە تيەسىلى جالاقىنىڭ ەلۋ پايىزىنان اسپاۋعا ءتيىس.

 كوپبايەۆ نۇربەك نۇرلان ۇلى

الماتى قالاسى ءال-اۋقات باسقارماسىنىڭ مەملەكەتتىك ەڭبەك ينسپەكتورى