ۇلتتىق كەڭەستەگى وزگەرىس: كەڭەستىڭ ەسكى ءھام جاڭا مۇشەلەرىنىڭ پىكىرى قانداي؟

/image/2020/03/03/crop-0_8_1116x1992_mycollages-26.jpg

بۇگىن قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ باستاماسىمەن قۇرىلعان ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ قۇرامى وزگەرگەنى بەلگىلى بولدى. اقوردانىڭ Facebook پاراقشاسى تاراتقان حابارلاماعا قاراعاندا، كەڭەس قۇرامىنان ەلۆيرا ءازىموۆا، ارۋجان ساين، بولات پالىمبەتوۆ، ارمان شورايەۆ، باقىتجان بۇقارباي، ازاماتحان امىرتايەۆ شىعارىلىپ، ولاردىڭ ورنىنا جاڭادان التى ادام الىنعان. ولار: دەپۋتات باقىتبەك سماعۇل، زاڭگەر مارات باشيموۆ، "مازمۇنداما" قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ ءتوراعاسى شىڭعىس مۇقان، قازاقستاننىڭ جاڭارتىلاتىن ەنەرگەتيكا قاۋىمداستىعىنىڭ باس ديرەكتورى ارمان قاشقىنبەكوۆ، "تالبەسىك" كوپبالالى انالار قوزعالىسىنىڭ جەتەكشىسى ءلاززات قوجاحمەتوۆا جانە زاڭگەر اينۇر ءسابيتوۆا. 

اقوردا تاراتقان حابارلامادا كەڭەس مۇشەلەرىنىڭ نە سەبەپتى وزگەرتىلگەنى ايتىلماعان. الايدا بۇعان دەيىن باسپاگەر باقىتجان بۇقارباي ۇلتتىق كەڭەستەن شىعاتىنىن مالىمدەگەن ەدى. ول قوعامدىق دامۋ مينيسترلىگى ازىرلەگەن "بەيبىت جيىندار تۋرالى" زاڭ جوباسى پرەزيدەنت تاپسىرماسىنا ساي بولماي شىققانىن ايتتىپ، كەڭەس جۇمىسىن سىناعان. 

بۇدان بولەك، كەڭەس مۇشەسى مۇحتار تايجان دا ۇلتتىق كەڭەس مۇشەلەرىن زاڭ جوباسىن جاساۋ ىسىنە ارالاستىرمايتىنىن، وتىرىستا كوتەرىلگەن ماسەلەلەردى جۇزەگە اسىرۋ بارىسى بەلگىسىز ەكەنىن، كەڭەستىڭ كەلەسى وتىرىسىنىڭ قاشان وتەتىنى، وندا قانداي ماسەلە كۇن تارتىبىنە قويىلاتىنى انىق ەمەستىگىن ايتىپ، سىناعان. 

قامشى تىلشىسىمەن سويلەسكەن قوعام بەلسەندىسى ارمان شورايەۆ ۇلتتىق كەڭەستەن ءوز ەركىمەن شىققانىن ايتادى. 

– ۇلتتىق كەڭەسكە كىرمەس بۇرىن مەن ءوزىمنىڭ تالاپتارىمدى قويدىم. نەگىزگى تالابىم – مۇحتار جاكىشيەۆتى جەدەل تۇردە بوستاندىققا شىعارۋ بولدى. ەندى قۇدايعا شۇكىر، مۇحتار جاكىشيەۆ كەش تە بولسا شارتتى تۇردە بوستاندىققا شىقتى. بۇدان باسقا دا قويىلعان تالاپتار ورىندالىپ جاتىر. ۇلتتىق كەڭەس مۇشەسى دەگەن ءومىر باقي بەرىلەتىن اتاق ەمەس، سول سەبەپتى كەڭەس قۇرامى جارتى جىل سايىن جاڭارتىلىپ وتىرۋ كەرەك دەپ ويلايمىن، – دەيدى ول. 

شورايەۆتىڭ ايتۋىنشا، ۇلتتىق كەڭەس الداعى پارلامەنت سايلاۋىنان سوڭ تارايدى. 

– ۇلتتىق كەڭەس قوعامعا ءوزىنىڭ جاقسى اسەرىن تيگىزدى دەپ بىلەمىن. بۇل ۇيىم نەگىزىنەن بىزدەگى پارلامەنتتىڭ السىزدىگىنەن قۇرىلدى. مەنىڭ ويىمشا، ۇلتتىق كەڭەس الداعى پارلامەنت سايلاۋىنان كەيىن تارايدى. مۇمكىن تاعى ءبىر جارتى جىل ءوز جۇمىسىن اتقارار.  ال مەن ۇلتتىق كەڭەستەن ءوز ميسسيامدى ورىنداعاننان كەيىن ءوز ەركىممەن كەتۋدى ءجون سانادىم، – دەيدى شورايەۆ. 

ال ازاماتحان ءامىرتاي كەڭەس قۇرامىنان ءوز ەركىمەن ەمەس، پرەزيدەنتتىڭ شەشىمى بويىنشا شىعارىلعانىن ايتادى. 

– پرەزيدەنت روتاسيا بويىنشا ۇلتتىق كەڭەستەن بىرنەشە ادام شىعارىلدى دەپ ايتقان بولاتىن. مۇنداي جايتتار بولىپ تۇرادى. بۇل روتاسياعا ءبىز ىلىندىك، ورنىمىزدى بوساتتىق. جۇمىس ىستەگەنىمىزگە شامامەن جارتى جىل بولدى. وسىعان دەيىن شاما شارقىمىزى جەتكەنشە ۇلتقا، ەلگە پايدامىزدى تيگىزدىك. ەندى باسقا دا ادامدار جۇمىس ىستەپ كورسىن. سوندىقتان مۇنى قالىپتى قۇبىلىس دەپ سانايمىن، – دەيدى ول. 

ازاماتحان ءامىرتاي ۇلتتىق كەڭەستىڭ وسىعان دەيىن اتقارعان جۇمىسىنا وڭ باعا بەردى. 

– ۇلتتىق كەڭەستە ءبىز كوتەرگەن ماسەلەلەردىڭ بارلىعى دەرلىك ورىندالدى. پرەزيدەنتپەن كەزدەسۋ كەزىندەگى ايتىلعان ماسەلەر ورىندالدى. ناقتىراق ايتسام ەكولوگيالىق كودەكس پارلامەنتكە كىردى، شاعىن-ورتا كاسىپتىڭ دامۋىنداعى جەرگىلىكتى اكىمدەردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋ تۋرالى ماسەلەر ورىندالدى، "سامۇرىق قازىنا" ۇلتتىق حولدينگى الەمدىك ستاندارتقا سايكەس جۇمىس ىستەيتىن بولدى.  ۇلتتىق كەڭەستەگى باسقا ازاماتتاردىڭ اتىنان ەشتەڭە ايتا المايمىن. ال جالپى ءوز باسىم حالىقپەن جاقسى قارىم-قاتىناس ورناتۋعا تىرىستىم، – دەيدى ول. 

ازاماتحان ءامىرتاي ۇلتتىق كەڭەس جۇمىسىن سىناپ، ءوز ەركىمەن شىعىپ كەتكەن باقىتجان بۇقاربايدىڭ كەڭەس وتىرىسىندا اشىق ايتقان ويلارىن ەستىمەگەنىن ايتادى. 

– ۇلتتىق كەڭەستىڭ قۇرامىندا بولعان كەزدە باقىتجان بۇقاربايدىڭ داۋسى ەستىلمەدى. اشىق ايتقان ويلارىن مەن بايقامادىم. شىنى كەرەك باسقا توپتا بولعاندىقتان باقىتجان بۇقاربايدى تانىمايدى دا ەكەنمىن. تەك ۇلتتىق كەڭەستىڭ قۇرامىندا بار ەكەنىن عانا بىلەمىن. ءبىز بارىنشا بەلسەندى بولىپ، حالىقتىڭ ماسەلەسىن پرەزيدەنتكە جەتكىزۋگە تىرىستىق. ونى الەۋمەتتىك جەلىدەن دە كورە الاسىزدار. اللاعا شۇكىر، ارتىمىز تازا. جالپى مەنى وزدەرى كىرگىزدى، وزدەرى شىعاردى. ەندى مەن كەز كەلگەن جايتقا دايىنمىن. الداعى ۋاقىتتا دا العان باعىتتان قايتپايمىز. ۇلتتىق كەڭەستە قالاي جۇمىس ىستەسەك، سول جۇمىسىمىزدى دامىتىپ، جالعاستىرامىز. ءقازىر ەكولوگيالىق پارتيا قۇرۋعا جۇمىس ىستەۋدەمىز. سول جۇمىستى ارى قاراي جالعاستىرامىز، – دەيدى ازاماتحان ءامىرتاي. 

ال كەڭەس قۇرامىنا جاڭادان قابىلدانعان شىڭعىس مۇقان بۇرىنعى مۇشەلەردىڭ كەڭەس جۇمىسىن سىناۋىن "قالىپتى قۇبىلىس" دەپ باعالايدى. 

– باقىتجان بۇقاربايدىڭ ۇلتتىق كەڭەستى سىناپ، شىعىپ كەتۋى – ۇيىمداعى پىكىر الۋاندىعىنىڭ كورىنىسى دەپ ويلايمىن. ەگەر ۇلتتىق كەڭەستى ەشكىم سىناماسا، بارلىعى ماقتاپ-ماداقتاپ وتىرسا، قاراپايىم ۇيىم بولىپ قالادى. سول سەبەپتى سىن ايتىلۋعا ءتيىس. تالاي ادام شىعىپ، تالاي ادام كىرۋى مۇمكىن. سول سەبەپتى ونى قالىپتى قۇبىلىس رەتىندە قابىلداعان ءجون، – دەيدى ول.

شىڭعىس مۇقان كەڭەس قۇرامىنا مۇشە بولۋعا ۇسىنىس كەڭەس تاراپىنان بولعانىن ايتادى.

– ماعان پرەزيدەنت كەڭەسشىسى ەرلان قارين ۇسىنىس جاسادى. مەن قابىل الدىم. نەگىزى مەنىڭ ۇلتتىق كەڭەسكە كىرۋدەگى ماقساتىم كوپ. جالپى بىرنەشە جىل بويى قازاق "مازمۇنىن" ارتتىرۋ بويىنشا جۇمىس ىستەپ جاتىرمىن. وسىدان 20 جىل بۇرىن وسى ماقسات پايدا بولدى. سول كەزدە وزىمە قاي جەردە جۇرسەم دە قازاق ءتىلىن دامىتامىن دەپ ۋادە بەردىم. ۇلتتىق كەڭەسكە كىرۋىمنىڭ دە نەگىزگى ماقساتىم – قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ. ءقازىر كىتاپ دۇكەندەرىندە كوبىنە ورىس تىلىندەگى كىتاپتار ساتىلادى. كينوتەاترعا بارساڭىز دا ورىس تىلىندەگى فيلمدەر كوپ. بۇل ماسەلەلەر ۇلتتىق كەڭەسسىز دە شەشىلىپ جاتىر. دەگەنمەن ۇلتتىق كەڭەس وسى ماسەلەگە بايلانىستى ءتىل جاناشىرلارىن تارتىپ، ماسەلەنى جەدەل شەشۋگە اسەر ەتەدى دەپ ۇمىتتەنەمىن، – دەيدى ول. 

 

 

 

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار