جالاقىدان قانداي جاعدايدا ۇستاپ قالۋعا بولادى؟

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەڭ كودەكسىنىڭ 115-بابى بويىنشا:

1. جۇمىسكەردىڭ جالاقىسىنان ۇستاپ قالۋلار سوت شەشىمى بويىنشا، سونداي-اق قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭدارىندا جانە وسى كودەكستە كوزدەلگەن جاعدايلاردا جۇرگىزىلەدى.
2. جۇمىسكەردىڭ ءوزى جۇمىس ىستەيتىن ۇيىم الدىنداعى بەرەشەگىن وتەۋ ءۇشىن ونىڭ جالاقىسىنان ۇستاپ قالۋ جۇمىسكەردى جازباشا حاباردار ەتە وتىرىپ:

1) ءىسساپارعا بايلانىستى، سونداي-اق ءىسساپارعا بايلانىستى شىعىستاردى راستايتىن قۇجاتتاردى بەرمەگەن جاعدايدا جۇمسالماعان جانە ۋاقتىلى قايتارىلماعان اقشالاي سومالاردى وتەۋ ءۇشىن؛

2) وقىتۋ شارتى بولعان كەزدە جۇمىسكەردى وقىتۋعا بايلانىستى شىعىنداردى جۇمىس بەرۋشىگە ەڭبەك شارتى مەرزىمىنەن بۇرىن بۇزىلعان كەزدە جۇمىس ىستەلمەگەن مەرزىمگە پروپورسيونالدى تۇردە وتەۋدى كوزدەيتىن جاعدايلاردا؛

3) جالاقى ەسەبىنەن جۇمىسكەرگە بەرىلگەن جۇمىس ىستەلمەگەن اۆانستى وتەۋ ءۇشىن؛

4) وسى كودەكستىڭ 95-بابىنىڭ قوسپاعاندا، جىل سايىنعى 3-تارماعىن اقى تولەنەتىن ەڭبەك دەمالىسىن اۋىستىرۋ نەمەسە جۇمىسكەردى ودان كەرى شاقىرتىپ الۋ جاعدايلارىندا؛

5) جۇمىسكەردىڭ جازباشا كەلىسۋى بولعان كەزدە وزگە دە جاعدايلاردا جۇمىس بەرۋشى اكتىسىنىڭ نەگىزىندە جۇرگىزىلۋى مۇمكىن.

3. بىرنەشە اتقارۋشىلىق پاراقتارى بويىنشا جالاقىدان ۇستاپ قالۋ كەزىندە، سونداي-اق قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭدارىندا جانە كودەكستىڭ وسى بابىندا كوزدەلگەن جاعدايلاردا، اي سايىنعى ۇستاپ قالۋدىڭ مولشەرى جۇمىسكەرگە تيەسىلى جالاقىنىڭ ەلۋ پايىزىنان اسپاۋى ءتيىس.

جۇمىسكەردىڭ ومىرىنە نەمەسە دەنساۋلىعىنا كەلتىرىلگەن زيان ءۇشىن جۇمىس بەرۋشىنىڭ ماتەريالدىق جاۋاپتىلىعى قانداي؟

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەڭ كودەكسىنىڭ 122-بابى بويىنشا:

1. جۇمىسكەردىڭ ەڭبەك مىندەتتەرىن ورىنداۋىنا بايلانىستى ونىڭ ومىرىنە نەمەسە دەنساۋلىعىنا زيان كەلتىرىلگەن كەزدە جۇمىس بەرۋشى زياندى قازاقستان

رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭناماسىندا كوزدەلگەن كولەمدە جانە تارتىپپەن وتەۋگە مىندەتتى.

2. وسى باپتىڭ كوزدەلگەن جاعدايدى قوسپاعاندا، 3-تارماعىندا وسى باپتىڭ 1- تارماعىندا كوزدەلگەن زيان جۇمىسكەردىڭ ساقتاندىرۋ تولەمدەرى بولماعان كەزدە تولىق كولەمدە وتەلەدى. ساقتاندىرۋ تولەمدەرى بولعان كەزدە جۇمىس بەرۋشى جۇمىسكەرگە ساقتاندىرۋ سوماسى مەن زياننىڭ ناقتى مولشەرى اراسىنداعى ايىرمانى وتەۋگە مىندەتتى.
3. جۇمىسكەرگە كاسiپتىك ەڭبەككە قابiلەتتiلiگiنەن ايىرىلۋدىڭ بەستەن جيىرما توعىزعا دەيىنگى پايىزدى قوسا العانداعى دارەجەسiن بەلگىلەۋمەن بايلانىستى زيان كەلتىرىلگەن كەزدە، جۇمىس بەرۋشى جۇمىسكەرگە جوعالتىلعان تابىسىن جانە دەنساۋلىعىنىڭ زاقىمدانۋىنان تۋىنداعان شىعىستاردى وتەۋگە مىندەتتى. ەڭبەككە قابىلەتتىلىكتەن ايىرىلۋ دارەجەسىن بەلگىلەۋ كەزەڭىندە دەنساۋلىقتىڭ زاقىمدانۋىنان تۋىنداعان، جۇمىس بەرۋشى وتەيتىن شىعىستاردىڭ مولشەرى تولەم تولەنەتىن كەزدە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت تۋرالى زاڭدا ءتيىستى قارجى جىلىنا بەلگىلەنگەن ەكى ءجۇز ەلۋ ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىشتەن اسپاۋعا ءتيىس.

دەنساۋلىقتىڭ زاقىمدانۋىنان تۋىنداعان شىعىستاردى وتەۋ بويىنشا تولەم وسى شىعىستاردى شەككەن جۇمىسكەر نە تۇلعا ۇسىنعان، وسى شىعىستاردى راستايتىن قۇجاتتاردىڭ نەگىزىندە جۇزەگە اسىرىلادى. بۇل رەتتە، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى زاڭناماسىنا سايكەس تەگىن مەديسينالىق كومەكتىڭ كەپىلدىك بەرىلگەن كولەمىنە كىرەتىن شىعىستار وتەلۋگە جاتپايدى.

ەڭبەك شارتىنىڭ توقتاتىلۋىن راسىمدەۋى قالاي جاسالىنادى؟ 

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەڭ كودەكسىنىڭ 61-بابىنا سايكەس

1. جۇمىس بەرۋشى - جەكە تۇلعا قايتىس بولعان (سوت قايتىس بولدى دەپ جاريالاعان نەمەسە حابارسىز كەتتى دەپ تانىعان) جاعدايدا ەڭبەك شارتىنىڭ توقتاتىلۋىن جانە ءۇي جۇمىسكەرلەرىمەن ەڭبەك شارتىنىڭ توقتاتىلۋىن قوسپاعاندا، ەڭبەك شارتىنىڭ توقتاتىلۋى جۇمىس بەرۋشىنىڭ اكتىسىمەن رەسىمدەلەدى.
2. جۇمىس بەرۋشىنىڭ اكتىسىندە وسى كودەكسكە سايكەس ەڭبەك شارتىن توقتاتۋدىڭ نەگىزى كورسەتىلۋگە ءتيىس.
3. جۇمىس بەرۋشىنىڭ ەڭبەك شارتىن توقتاتۋ تۋرالى اكتىسىنىڭ كوشىرمەسى جۇمىس بەرۋشىنىڭ اكتىسى شىعارىلعان كۇننەن باستاپ ءۇش جۇمىس كۇنى ىشىندە جۇمىسكەرگە تاپسىرىلادى نە وعان حابارلاماسى بار حاتپەن جىبەرىلەدى.

ا.ت. احاجان

الماتى قالاسى الەۋمەتتىك ءال-اۋقات باسقارماسىنىڭ باس مامانى