2020 جىلعى 4 جەلتوقساندا جايىق ترانسشەكارالىق وزەنى باسسەينىنىڭ ەكوجۇيەسىن ساقتاۋ جانە قالپىنا كەلتىرۋ جونىندەگى 2021-2024 جىلدارعا ارنالعان قازاقستان-رەسەي ىنتىماقتاستىعى باعدارلاماسىنا قول قويىلدى. بۇل تۋرالى ۇكىمەت باسشىسى اسقار ءماميننىڭ "اق جول" پارتياسىنىڭ دەپۋتاتتارى جولداعان دەپۋتاتتىق ساۋالعا جاۋابىندا ايتىلدى.
مامين جاۋابىندا باعدارلاما اياسىندا جايىق وزەنى باسسەينىن ساۋىقتىرۋعا باعىتتالعان ءىس-شارالاردى ىسكە اسىرۋ جوسپارلانعانى ايتىلادى.
سونىمەن قاتار وزەن سۋىن ارتتىرۋ ماسەلەسىن بىرلەسىپ شەشۋ ءۇشىن ءىرى وزەندەر باسسەيندەرىندە زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋ بويىنشا ىنتىماقتاستىقتى جانداندىرۋدىڭ ءبىرىڭعاي جول كارتاسى بەكىتىلگەن.
"ءبىرىڭعاي جول كارتاسى اياسىندا سۋ از كەزەڭدەردە جايىق وزەنىنىڭ گيدرولوگيالىق اعىنىن جاقسارتۋ بويىنشا ۇسىنىستار ازىرلەنەدى. بۇل شارالار جايىلمانى سۋ باسۋ، ۋىلدىرىق شاشاتىن جەرلەردى جۋۋ جانە جايىق وزەنىنىڭ ەكولوگيالىق جاعدايىن جاقسارتۋ ءۇشىن قاجەتتى تابيعاتتى قورعاۋ ماقماتىندا سۋ جىبەرۋدى جۇزەگە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى" دەلىنگەن پرەمەر-مينيستر جاۋابىندا.
ال رەسەي فەدەراسياسىنان كوكتەم مەزگىلىندە كەلەتىن سۋدىڭ كولەمى ناقتى جىلى وزەننىڭ بولجامدى سۋلىلىعىنا بايلانىستى بولادى. حاتتاماعا سايكەس شەكارالىق قاقپالارداعى ترانسشەكارالىق وزەندەرمەن جايىق وزەنىنە بەرىلەتىن سۋ اعىنىنىڭ كولەمى: سۋلىلىعى ورتاشا جىلدارى 7،8 كم3، سۋى از جىلدارى 5،4 كم3، سۋى وتە از جىلدارى 3 كم3 قۇرايدى.
سۋى از جىلدارى جايىق وزەنىنىڭ ورتا جانە تومەنگى اعىسىنداعى سۋ شارۋاشىلىعى جاعدايىن جاقسارتۋ ماقساتىندا جازعى جانە كۇزگى كەزەڭدەردە يريكلين سۋ قويماسىنان قوسىمشا سۋ جىبەرۋ ماسەلەلەرى شەشىلۋدە.
سونداي-اق جايىق وزەنىن ەرەكشە مەملەكەتتىك ماڭىزى بار سۋ وبەكتىلەرىنىڭ قاتارىنا قوسۋ ماسەلەسى قاراستىرىلىپ جاتىر.
باتىس قازاقستان وبلىسىندا "جايىقجىلۋقۋات" اق جانە "باتىسسۋارناسى" ج ش س سەكىلدى جايىق وزەنىنىڭ سۋىن تۇتىناتىن ءىرى ونەركاسىپتىك وبەكتىلەر بار. ولاردىڭ جىلدىق قاجەتتىلىگى 20 ملن م³. جايىق وزەنىنەن سۋ الۋدى جىلىنا 4 ملن م³ دەيىن ازايتۋ جانە جىلۋ الماسۋعا پايدالانىلعان سۋدى اعىزۋدى توقتاتۋ ءۇشىن بۇگىنگى كۇنى "جايىقجىلۋقۋات" اق ورال جەو-نىڭ اينالمالى سۋمەن جابدىقتاۋدى قايتا جاڭعىرتۋ جوباسىنىڭ جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتاماسى ازىرلەندى.
بۇدان باسقا، 2021 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا اتىراۋ قالاسىندا تازارتۋ قۇرىلىستارى پايدالانۋعا بەرىلگەننەن كەيىن تازارتىلىپ شىققان تەحنيكالىق سارقىندى سۋلار "اتىراۋ ءموز" ءجشس-نىڭ جانە قىزىعۋشىلىق تانىتىپ وتىرعان باسقا دا كاسىپورىنداردىڭ وندىرىستىك مۇقتاجدىقتارىنا پايدالانىلاتىن بولادى، بۇل جايىق وزەنىنەن سۋ الۋدى ازايتادى.
جايىق وزەنىنەن تۇتىنىلاتىن سۋ كولەمىن ازايتۋ ءۇشىن ورال قالاسىندا ورال جانە سەرەبرياكوۆ كەن ورىندارىنىڭ جەراستى سۋ كوزدەرىنەن سۋدى پايدالانۋ ۇلعايتىلدى. بۇل كەن ورىندارىنىڭ جيىنتىق قورلارى (تاۋلىگىنە 115،5 مىڭ م3) ورال قالاسىنداعى قازىرگى قاجەتتىلىكتى قامتاماسىز ەتۋگە جەتكىلىكتى.
بۇدان باسقا، بۇرىن جۇرگىزىلگەن گەولوگيالىق بارلاۋ جۇمىستارى بارىسىندا توقپاي، يانۆارسيەۆ جانە كوشىم جەراستى سۋ كەن ورىندارى زەرتتەلدى.
وسى سۋ كەن ورىندارىن پايدالانۋ ءۇشىن جەراستى سۋلارىنىڭ قورلارىنا قايتا باعالاۋ جۇرگىزىلىپ جاتىر.
اتىراۋ وبلىسىندا جەراستى سۋلارىنىڭ قورى كوپ ەمەس. وسىعان بايلانىستى جايىق وزەنىنەن جانە "استراحان-ماڭعىشلاق" ماگيسترالدىق سۋ تارتقىشىنان تۇتىنىلاتىن سۋ كولەمىن ازايتۋ ءۇشىن قوسىمشا جەراستى سۋلارىن پايدالانۋ ماقساتىندا اقتوبە وبلىسىنىڭ وڭتۇستىك-باتىس بولىگىندە ورنالاسقان "كوكجيدە" جەراستى سۋلارى كەن ورنىن پايدالانۋ ماسەلەسى قاراستىرىلۋدا.
پىكىر قالدىرۋ