شىمكەنت تۋريستەردى تامىلجىعان تابيعاتى جانە قوناقجايلىلىعىمەن عانا ەمەس، ءوڭىردىڭ تەرەڭ تاريحىمەن قىزىقتىرۋى ءتيىس. بۇل تۋرالى بۇگىن شىمكەنتتە ءوتىپ جاتقان «ۇلى جىبەك جولى تاريحىنداعى شىمكەنتتىڭ يۋنەسكو-نىڭ مادەني مۇرا جۇيەسىندەگى ورنى مەن ءرولى» حالىقارالىق كەزدەسۋ بارىسىندا قالا اكىمى مۇرات ايتەنوۆ ايتتى.

— شىمكەنت — مادەنيەت پەن وركەنيەتتى ۇندەستىرىپ تۇرعان تاريحي قالا. بۇگىنگى جيىن شىمكەنتتىڭ ۇلى جىبەك جولى تاريحىنداعى ورنى مەن يۋنەسكو-نىڭ مادەني مۇرا جۇيەسىندەگى ءرولىن ايقىنداي تۇسپەك. ءبىز ەلىمىزگە كەلگەن تۋريستەردى تابيعاتىمىزبەن، قوناقجايلىلىعىمىزبەن عانا قىزىقتىرماي، ءوڭىردىڭ تەرەڭ تاريحىمەن تانىستىرىپ، قىزىقتىرا ءتۇسۋىمىز كەرەك. ال، وسى ماقساتتا اتقارىلاتىن جۇمىس بارىسىندا كەزدەسۋ قاتىسۋشىلارىنان تىڭ يدەيالار كۇتەمىز، — دەدى شىمكەنت قالاسىنىڭ اكىمى م.ايتەنوۆ.

تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 30جىلدىعا قارساڭىندا ۇيىمداستىرىلعان ءىس-شارادا ءسوز العان ق ر مادەنيەت جانە سپورت ۆيسە-مينيسترى ن.داۋەشوۆ ەلىمىزدىڭ تاريحي-مادەني مۇراسىن ساقتاۋ جانە ونى الەمگە پاش ەتۋ ماقساتىندا جۇيەلى جۇمىستار جۇرگىزىلىپ وتىرعانىن العا تارتتى.

— شىمكەنت وتكەن داۋىردە ۇلى جىبەك جولىنىڭ بويىنداعى قالا رەتىندە تانىلسا، بۇگىندە «باتىس جۇڭگو – باتىس ەۋروپا» كۇرە جولىندا ورنالاسۋىمەن قۇندى. 2200 جىلدىق تەرەڭ تاريحى بار شىمكەنت قالاسى، ونداعى تاريحي-مادەني ەسكەرتكىشتەر يۋنەسكو-نىڭ مادەني مۇرالار ءتىزىمىن تولىقتىرىپ، ونىڭ مازمۇنىن بايىتا تۇسەدى دەپ سانايمىز، – دەدى ن.داۋەشوۆ.

سونداي-اق، حالىقارالىق كەزدەسۋ بارىسىندا يۋنەسكو-نىڭ الماتىداعى كلاستەرلىك بيۋروسىنىڭ ديرەكتورى كريستا پيككات تا ءسوز الدى.

— بۇگىندە قازاقستان ءوز اۋماعىنداعى تاريحي-مادەني ماڭىزعا يە ەسكەرتكىشتەر مەن رۋحاني مۇرانى ساقتاۋ مەن ناسيحاتتاۋ بويىنشا اۋقىمدى جۇمىس اتقارۋدا. قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعى مەن شىمكەنت قالاسىنىڭ 2200 جىلدىعى اياسىندا قولعا الىنىپ وتىرعان بۇل جوبانىڭ ماڭىزى زور دەپ ەسەپتەيمىن. سەبەبى، ول كەلەشەكتە قازاقستاننىڭ باي ءارى سانالۋان مادەني مۇراسىن ساقتاۋ مەن ناسيحاتتاۋعا جانە ونى الەمگە تانىتۋعا زور سەپتىگىن تيگىزەدى، -دەدى ول.

ەلىمىزدىڭ يۋنەسكو جانە يسەسكو ىستەرى جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسياسىنىڭ باس حاتشىسى ءاليا بايسابايەۆا مەن حالىقارالىق ICCROM ورتالىقىعىنىڭ باس ديرەكتورىنىڭ ارنايى كەڭەسشىسى فرانچەسكو باندارين، سونداي-اق، «جىبەك جولى» جوباسىنىڭ ۇيلەستىرۋشىسى فەنگ دجينگ تە كەزدەسۋ قوناقتارىمەن بەينە بايلانىسقا شىعىپ، عالىمداردىڭ جۇمىسىنا ساتتىلىك تىلەدى.

— 2200 جىلدىق تاريحى بار قالانى قايتا قالپىنا كەلتىرىپ، كونەنى جاڭعىرتۋ، ونى الەمگە تانىتۋ — ۇلكەن ەڭبەك. بۇل وتكەنگە قۇرمەتتىڭ، بولاشاققا دەگەن نىق سەنىمنىڭ كورىنىسى دەپ ايتا الامىن. سىزدەرگە وسىناۋ يگى باستامالارىڭىزدا ساتتىلىك تىلەيمىن، – دەدى فەنگ دجينگ.

حالىقارالىق كونفەرەنسيانىڭ العاشقى پلەنارلىق وتىرىسىن شىمكەنت قالاسى اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى شىڭعىس مۇقان جۇرگىزدى. وندا عالىمدار «شىمكەنت قالاسىنىڭ تاريحي رەتروسپەكتيۆاسى جانە بولاشاعى» تاقىرىبىندا پىكىر الماستى. وزبەكستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن مادەنيەت قىزمەتكەرى، ونەرتانۋ دوكتورى كامولا اكيلوۆا ونلاين رەجيمدە بايلانىسقا شىعىپ، شىمكەنتتىڭ ورتالىق ازيا كەڭىستىگىندەگى رولىنە توقتالدى.

ال، «قازرەستاۆراسيا» رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك عىلىمي-زەرتتەۋ كاسىپورنىنىڭ باس ساۋلەتشىسى ءسادۋاقاس اعىتايەۆ «شىمكەنت قالاشىعىنىڭ اينالاسىنداعى قوعامدىق كەڭىستىكتى دامىتۋ تۇجىرىمداماسى» تاقىرىبىندا بايانداما جاساپ، ەسكى قالاشىق توڭىرەگىندە 2015 جىلدان بەرى جۇرگىزىلىپ كەلە جاتقان جۇمىسپەن تانىستىردى. سونداي-اق، ەسكى قالاشىق اۋماعىنا جۇرگىزىلگەن رەستاۆراسيالىق جۇمىس بارىسىمەن تانىستىردى.

وتىرىستى قورتىندىلاعان شىمكەنت قالالىق تۋريزم جانە سىرتقى بايلانىستار باسقارماسىنىڭ باسشىسى ە.قىدىروۆ قوناقتاردى مەگاپوليستىڭ بۇگىنگى تۋريستىك الەۋەتىمەن تانىستىرىپ ءوتتى.

زاميرا الدابەرگەنوۆا

شىمكەنت كەلبەتى