بۇگىن، 14 اقپاندا سوت شەشىمىمەن 17 جاستاعى ساكەن تالىپوۆكە قاتىستى 2 اي مەرزىمگە قاماۋعا الۋ تۇرىندەگى بۇلتارتپاۋ شاراسى تاعايىندالدى. ول قاڭتار وقيعاسىنا بايلانىستى قىلمىستىق كودەكستىڭ 272-بابى 2-بولىگى (جاپپاي ءتارتiپسiزدiككە قاتىسۋ) جانە 380-باپ 9-بولىگى (توتەنشە جاعداي جاريالانعان جەردە نەمەسە تەرروريزمگە قارسى وپەراسيا جۇرگىزۋ ايماعىندا جاسالعان ىس-ارەكەت) بويىنشا ايىپتالىپ وتىر. اناسى كامشات دەربيسالييەۆا "تەرگەۋشىلەر بالامدى "تەرروريست" دەدى، "جۇمىسىندا بولعان كەزىندە الاڭدا بولدى" دەپ جالا جاپتى دەپ وتىر.
ساكەن ءتالىپوۆ وزبەكستاندا تۋعان ەتنيكالىق قازاق. ەكى ايدان بەرى اناسىمەن بىرگە الماتىدا تۇرادى. كامشات دەربيسالييەۆا بالاسى كامەلەت جاسىنا تولماعاندىقتان، ازاماتتىق الىپ ۇلگەرمەدى دەيدى. ءوزى قازاكستان ازاماتى. ساكەن قالاداعى تۇرعىن ءۇي كەشەندەرىنىڭ بىرىندە سىرقات اناسىنىڭ ورنىنا كۇزەتشى بولىپ جۇرگەن. كامشات دەربيسالييەۆا بالاسى 4 قاڭتاردا تۇندە بەيبىت ميتينگكە قاتىسقانىن جاسىرمايدى. تەك الاڭعا بالالىقپەن شىققانىن، ميتينگتە ۇزاق جۇرمەگەنىن ايتادى.
– ۇلىم 4-قاڭتاردا دوستارىمەن كينوعا بارماقشى بولىپ، مەنەن سۇراندى. رۇحساتىمدى بەردىم. ول ۋاقىتتا قالادا ميتينگ بولىپ جاتقانىنان حابارىم جوق. سودان كەشكى ساعات 6-لار شاماسىندا ۇيدەن شىعىپ كەتكەن. سول ۋاقىتتا تەلەفون بايلانىسى ءوشىپ، دوسىمەن حابارلاسا الماعان. ءوزىم دە ەشكىمگە قوڭىراۋ شالا الماي قالدىم. كەيىن ۇلىم "الماتى ارەنا" جاقتا باسقا دوسىمەن ميتينگكە قاتىسىپ، اكىمدىككە دەيىن شەرۋلەتىپ بارعان. جولدا جەردە جاتقان پوليسيا قالقانى مەن دۋبينكاسىن الىپتى. ونىسى كامەراعا ءتۇسىپ قالعان. ورتالىق الاڭدا جينالعاندار اكىمدىك عيماراتىنا كىرىپ جاتقاندا جارىق سونەدى. بالام دوسى ەكەۋى قورقىپ، الاڭنان كەتىپ قالعان. ۇلىم جۇمىسىنا بارادى. ءوزىم تۇنگى 1 جارىمعا دەيىن بالاممەن بايلانىسا المادىم. كەيىننەن ۇلىمنىڭ جۇمىستا ەكەنىنە كوز جەتكىزگەننەن كەيىن باستىعىمەن سويلەسىپ، قاداعالاپ وتىرۋىن سۇرادىم. سودان ۇلىم 5-نەن 13ء-شى قاڭتارعا دەيىن دەمالىسسىز جۇمىس ىستەدى. ءبىراق تاعىلعان ايىپتا 4-نەن 7ء-شى قاڭتارعا دەيىن ميتينگكە قاتىستى دەپ "جالا" جاۋىپ تۇر. ءسويتىپ ولار "جاپپاي تارتىپسىزدىككە قاتىسۋ" جانە "توتەنشە جاعداي كەزىندە قۇقىق قورعاۋ ورگانى قىزمەتكەرىنىڭ ومىرىنە ءقاۋىپ ءتوندىرۋ" باپتارى بويىنشا ەكى قىلمىستىق ءىس قوزعادى. ۇلىم الاڭدا بالالىقپەن تاپ بولىپ قالىپ وتىر. باسىندا ماعان الاڭداماسىن دەپ ايتپاپتى، – دەيدى اناسى.
كەلىنشەكتىڭ ايتۋىنشا، 1 اقپان كۇنى بالاسى جۇمىستا وتىرعاندا ساعات كۇندىزگى 4-تەر شاماسىندا ءتورت ەركەك ۇلىن ۇرىپ-سوعىپ، بوقتاپ الىپ كەتكەن.
– قاسىندا بىرگە ىستەيتىندەر الىپ كەتكەن ادامدار وزدەرىن تانىستىرمادى دەيدى. ولار ساكەندى الىپ بارا جاتقاندا ۆيدەوعا تۇسىرمەك بولعاندا "وزدەرىڭە قيىن بولادى" دەپ قوقان-لوققى كورسەتىپ، ۆيدەو تۇسىرتپەگەن. سودان قالالىق پروكۋراتۋراعا بارىپ، ءمان-جايدى ءبىلدىم. ۇلىمنان سۇراق-جاۋاپ الىپتى. مەن ولارعا كامەلەت جاسىنا تولماعان ۇلىمنان مەنىڭ قاتىسۋىمسىز جاۋاپ العاندارى زاڭسىز ەكەنىن ايتىپ، جۋرناليستەرگە حابارلايتىنىمدى جەتكىزدىم. سوندا مۇرات ءابدىقۇلوۆ دەگەن تەرگەۋشى وزىمە ايقايلاپ، "اۋزىڭدى جاپ، تەليەۆيدەنيەڭمەن قورقىتقىڭ كەلىپ تۇرما؟ بالاڭ تەرروريست" دەدى. كامەرادان بالامنىڭ ميتينگتە جۇرگەنىن كورسەتتى. ءبىراق ۆيدەودا بالام ەشكىمدى ۇرىپ جاتقان جوق. ءوز بەتىنشە كەتىپ بارادى. تەرگەۋشىلەر بالام كىناسىن مويىنداسا عانا جىبەرەتىندەرىن ايتتى، – دەيدى ول.
ساكەن تالىپوۆكە مەملەكەتتەن ادۆوكات تاعايىندالعان. اناسىنىڭ ايتۋىنشا، تەرگەۋشىلەر ادۆوكاتقا كامەراعا ءتۇسىپ قالعان كادردى كورۋگە رۇقسات بەرمەگەن. تەرگەۋشىدەن "دالەلسىز نەلىكتەن ايىپتاپ تۇرسىزدار" دەپ سۇراعانىندا ول "مەن سولاي ەسەپتەپ تۇرمىن، سولاي" دەپ جاۋاپ بەرگەن.
– پروكۋراتۋرادان تۇنگى 11-دە شىقتىم. شىعىپ بارا جاتقانىمدا مەنى تەرگەۋشىلەر توقتاتىپ، ۇيىمە جەتكىزىپ تاستايتىندارىن ايتتى. سەبەبىن سۇراعانىمدا ۇيىمە امان-ەسەن جەتكەنىمە كوز جەتكىزەمىز دەدى. قارسىلىق تانىتپادىم. تەرگەۋشىلەر ادۆوكاتىممەن سويلەستىرمەستەن الىپ كەتتى. ەكى جاعىمدا ەكى تەرگەۋشى وتىردى. اتتارىن بىلمەيمىن. كولىككە وتىرعانىمىز سول ەدى مەنەن تەلەفونىمدى الىپ قويدى. باسىندا قانداي ماقساتتا العانىن تۇسىنبەدىم، – دەيدى كامشات دەربيسالييەۆا.
تەرگەۋشىلەر كامشاتتى "شاڭىراق" ىقشاماۋدانىنداعى ءۇيىنىڭ ماڭىنا اكەلىپ، ۇيگە ءتىنتۋ جۇرگىزەتىنىن ايتقان.
– "تەكسەرەمىز" دەگەندە تۇسىنبەي قالدىم. بىرەۋى "قوناققا كەلدىك" دەدى. مەن قوناق قابىلداي المايتىنىمدى ايتتىم. ولاردان ءۇيىمدى تىنتۋگە كەلە جاتقاندارىن نەلىكتەن ايتپاعانىن سۇراپ ەدىم، "بالاڭ ميتينگتەن بىردەڭە ۇرلاپ ۇيىڭە جاسىرىپ قويعان شىعار، سونى تەكسەرەمىز. الدىن الا بىرەۋگە ايتىپ قويىپ جۇرمەسىن دەپ ەسكەرتپەدىك" دەدى. سودان ءۇيىمدى تەكسەرۋ ءۇشىن پاتەر يەسىن، ءبىر كورشىمدى شاقىرتتىق. ءۇيدىڭ ءبارىن ءتىنتىپ، ەشتەڭە تابا المادى. تەك ۇلىمنىڭ ميتينگكە شىققان كۇنى كيگەن كيىمدەرىن پاكەتكە سالىپ وزدەرىمەن اكەتتى. ءۇيىمدى تەكسەرەردە ەشقانداي قاعازىن كورسەتپەدى. تەلەفونىمدى ءتىنتىپ بىتكەننەن كەيىن عانا قولىما بەردى. تەلەفونىمدى بەرىپ تۇرىپ "بارلىق كىنانى موينىنا السا، قامامايتىن ەدىك" دەپ كەتىپ قالدى، – دەيدى ول.
ساكەن اناسىنا تەرگەۋشىلەر وزىمەن ادام سياقتى سويلەسپەگەنىن ايتقان. ايەلدىڭ ءوزى "يتكە جاۋاپ بەرگەندەي ءار سۇراعىمىزعا جەكىپ جاۋاپ بەردى" دەيدى.
– 3 اقپان كۇنى مەنىڭ قولىما قاعاز شىعارىپ اكەلىپ بەردى. مەن ول قاعازدارعا قول قويۋدان باس تارتتىم. سودان ولار "مىنەزىڭدى كورسەتپە"، "سەنى انالىق قۇقىعىڭنان ايىرامىز"، "بالاڭدى 7 جىلعا قاماتىپ جىبەرەمىز" دەپ قوقان-لوققى كورسەتتى. ۇلىمنىڭ ءوزى پوليسەيدى ۇرماعانىن ايتتى. مەنىڭ بالام پوليسەيدى ۇراتىنداي بالا ەمەس، ءوزى قورقاق، – دەيدى كەلىنشەك.
كەلىنشەك "17 جاستاعى بالامدى يزولياتوردا ۇرىپ-سوققان. كەزدەسكەنىمدە ءبىر قولىن كوتەرە الماي وتىردى" دەيدى.
– پوليسەيلەر ۇلىما "كىنانى مويىنداساڭ، جازاڭ جەڭىلدەيدى"، "ءبارىبىر دە قۇتىلا المايسىڭ، 100 پايىز قامالاسىڭ" دەپ ايتقان. بالام ادۆوكاتتىڭ قاتىسۋىنسىز ىستەمەگەن ءىسىن مويىندامايتىنىن ايتقان. 11 قاڭتار كۇنى بالاممەن جولىققانىمدا ول 9 اقپان كۇنى بەلگىسىز ادامدار قوقان-لوققى جاساعانىن ايتتى. بەيتانىس ادامدار "ىستەمەسەڭ دە الا سالسايش" دەپتى. بالامدى كورگەنىمدە سول قولىن كوتەرە الماي وتىردى. بالامدى ۇرىپ-سوققان. ءبىراق ول ايتا الماي وتىر. مەن ولاردىڭ ۇرماعانىنا سەنبەيمىن. 4 اقپان كۇنى بالامدى دەپارتامەنتتەن كورگەندە بەتى ءىسىپ كەتكەن ەدى. بالام "تەرروريست" دەپ ايتاتىنداي ەمەس. ەشكىمگە جاماندىعى جوق ادام، – دەيدى كامشات دەربيسالييەۆا.
پىكىر قالدىرۋ