"جاعىمسىز سالدار بولادى". بەيتاراپ ستاتۋس ۋكراينا جەڭىلىسىنىڭ باسى ما؟

/image/2022/03/28/crop-12_5_381x678_19406748_303.jpg

ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكيي وسى اپتادا تۇركيادا وتەدى دەپ جوسپارلانىپ وتىرعان كەلىسسوزدەردىڭ كەزەكتى راۋندى قارساڭىندا ۋكراينانىڭ ەگەمەندىگى مەن اۋماقتىق تۇتاستىعى باستى باسىمدىق بولىپ قالا بەرەتىنىن ءمالىم ەتتى، دەپ حابارلادى ۆۆس.

–  قاۋىپسىزدىكتىڭ ءتيىمدى كەپىلى مىندەتتى بولۋعا ءتيىس. ءبىزدىڭ ماقساتىمىز – بەيبىتشىلىكتى ورناتىپ، ەلىمىزدەگى قالىپتى ءومىر ورالۋ، – دەدى ول.

بۇعان دەيىن زەلەنسكيي رەسەيدىڭ سوعىستى دوعارۋ ءۇشىن قويىپ وتىرعان تالاپتارىنىڭ ءبىرى –  بەيتاراپ ستاتۋس ماسەلەسىن تالقىلاۋعا دايىن ەكەنىن ايتقان.

ساراپشىلار بەيتاراپ ستاتۋس ۋكراينا مۇددەسىنە سايكەس كەلمەيتىنىن ايتادى. بەيتاراپ ستاتۋس تاڭدالسا، ۋكراينانىڭ ناتو-عا مۇشە بولۋ جوسپارى ىسىرىلاتىنى انىق. ناتو-نىڭ ءوزى ۋكراينانى قابىلداۋعا اسىعىپ وتىرماعانىن زەلەنسكيي دە ءتۇسىنىپ، جۋىردا ۋكراينانىڭ اسكەري اليانسقا ءوتۋ ماقساتى ورىندالۋى قيىن ەكەنىن ايتقان.

ستوكگولم ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تاريحشىسى لەوس ميۋللەر Deutsche Welle نەمىس باسىلىمىنا بەرگەن كوممەنتارييىندە ۋكراينا ءۇشىن بەيتاراپ ستاتۋستىڭ جاعىمسىز سالدارى بولاتىنىن ءمالىم ەتكەن.

 

– مۇنداي جاعدايدا (ۋكرايعا بەيتاراپ ستاتۋس يەلەنسە – رەد) اقش، رەسەي سياقتى ەلدەر مەن ناتو سياقتى ۇيىمدار ۋكرايناعا باسقىنشىلىق جاسالسا، ونى قورعاۋعا ءتيىس. ول ءۇشىن ءتيىستى حالىقارالىق قۇقىق پەن كەلىسىم قاجەت. ءبىراق بۇگىندە رەسەي حالىقارالىق ەرەجەلەردى ورىنداۋدان باس تارتىپ وتىر. ول ازداي رەسەي ۋكراينادان دەميليتاريزاسيانى تالاپ ەتىپ وتىر. بۇل – بەيتاراپ ەل ءۇشىن اقىلعا سىيمايتىن تالاپ. ۋكراينادا شۆەسيا، شۆەيساريا سياقتى بەيتاراپ ەلدەردەگىدەي ءوزىن قورعاۋعا مۇمكىندىك بولۋعا ءتيىس. ۋكراينانىڭ حالىقارالىق كەپىلدىكتەردىڭ قۇنى جوق ەكەنىنە كوزى جەتتى. 1994 جىلعى بۋداپەشت مەموراندۋمىنا ساي، ول كسرو-نىڭ ىدىراۋىنان كەيىن وزىندە قالعان يادرولىق قارۋدان باس تارتۋدى موينىنا العان. ونىڭ وتەۋ رەتىندە رەسەي، اقش پەن ۇلىبريتانيا ۋكراينانىڭ ەگەمەندىگى مەن شەكاراسىنا قۇرمەت كورسەتۋگە ءتيىس ەدى. ارادا 20 جىل وتكەندە رەسەي قىرىمدى اننەكسيالاپ الدى، ال بۋداپەشت مەموراندۋمىنا قول قويعان باتىستىق ەكى دەرجاۆا بۇعان كوز جۇمىپ قارادى، – دەيدى ول.

 

لەوس ميۋللەر رەسەيدىڭ ۋكرايناعا باسىپ كىرۋى 1945 جىلدان كەيىن ورناعان الەمدىك ءتارتىپتى بۇزعانىن، بەيتاراپ ستاتۋسقا يە شۆەسيا مەن فينليانديا رەسەي الدىندا ءوزىن "ستراتەگيالىق تۇرعىدا ءالسىز" سەزىنىپ وتىرعانىن، بەيتاراپتىقتان باس تارتىپ، ناتو-عا ءوتۋدى قىزۋ تالقىلاپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى.

قاتىستى تەگتەر :

قاتىستى ماقالالار