قازىرگى كەزدە جەتىسۋ وڭىرىندە 539 شاقىرىم جول جاڭا تەحنولوگياعا ساي جاڭارتىلىپ جاتىر. الماتى-تالدىقورعان اراسىنداعى 235 شاقىرىم، الماتى-قورعاس باعىتىنداعى 304 شاقىرىم جول تاپسىرماعا سايكەس جوندەلىپ بىتەدى. بۇل تۋرالى ينۆەستيسيا جانە دامۋ ءمينيسترى اسەت يسەكەشيەۆتىڭ الماتى وبلىسىنا ساپارى كەزىندە ءمالىم بولدى.
جەتىسۋ وڭىرىنە ارنايى جۇمىس بابىنداعى ساپارمەن كەلگەن مينيستر الماتى-قاپشاعاي اۆتوجولى قۇرىلىسىمەن تانىسىپ، ونداعى قىزۋ تىرلىكتى كوزبەن كوردى. ءداپ وسى اۆتوجول حالىقارالىق ماڭىزعا يە. سوندىقتان دا ونىڭ قۇرىلىسىنىڭ ساپالى بولۋىن مۇقيات قاداعالايدى. الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى اماندىق باتالوۆ ايماقتاعى جول قۇرىلىسىنىڭ جاي-جاپسارىمەن تانىستىرىپ، حالىقارالىق، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار كۇرەجولداعى جوندەۋ جۇمىسىن تىلگە تيەك ەتتى.
10 مىڭعا تارتا قۇرىلىس تەحنيكاسىن پايدالانىپ، 27 مىڭنان استام ادام جول جوندەۋدە. جول قۇرىلىسىنا پايدالانىلىپ جاتقان ماتەريالدىڭ 90 پايىزى وتاندىق ءونىم. مۇنىڭ ءوزى ەلىمىزدىڭ يندۋسترياسىنا وڭ ىقپالىن تيگىزەدى دەپ كۇتىلگەن. ءمينيستردىڭ سوزىنە سەنسەك، ءبىز بولاشاقتا ءتۋريزمى تۇلەگەن، تۇرلەنگەن، ەكونوميكاسى قارىشتاپ دامىعان، باسەكەگە قابىلەتتى 30 ەلدىڭ قاتارىنان تابىلامىز. وعان سالىنىپ جاتقان جول مەن يننوۆاسيالىق-يندۋستريالدىق باعىتتاعى يگى ءىس سەبەپكەر بولادى. ماسەلەن، «نۇرلى جول» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى بويىنشا ءجۇرىپ جاتقان اتالعان جول قۇرىلىسى ءساتتى اياقتالسا، ءبىز جۇڭگو مەن ەۋروپا اراسىنداعى كولىكتىك ءدالىزدىڭ ءبىر بولىگىنە اينالادى ەكەنبىز. اسەت يسەكەشيەۆ «ساپالى جول ارقىلى ەكونوميكانىڭ كۇرەتامىرىنا قان جۇگىرەدى. جاڭا كاسىپورىن، لوگيستيكالىق ورتالىق بوي كوتەرەدى. تۋريزم جاندانا تۇسەدى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، وسى جۇمىستىڭ بارلىعى ەل يگىلىگى ءۇشىن قىزمەت ەتەدى»، – دەدى ءوز سوزىندە.
وسىدان كەيىن مينيستر باستاعان، اكىم قوستاعان رەسمي توپ ىلە اۋدانىنداعى بىرنەشە مەكەمەگە باس سۇقتى. ەڭ اۋەلى، «الماتى جەلدەتكىش زاۋىتى» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگىندە بولىپ، ونداعى جۇمىستىڭ حال-احۋالىمەن تانىستى. اتالمىش زاۋىت «ۇدەمەلى يندۋستريالدىق-يننوۆاسيالىق دامۋ» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى نەگىزىندە 2012 جىلى ىسكە قوسىلعان. جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقانىنا نەبارى 3 جىل بولسا دا، جوبالىق قۋاتى 40880 بىرلىكتى قۇراپ وتىر. زاۋىت نەمىس جانە جاپون قۇرىلعىسىمەن قامتاماسىز ەتىلگەن. وندا 125 ادام جۇمىس ىستەيدى. ءوندىرىس ورنى قازىرگى تاڭدا وڭتۇستىككورەيالىق LG Electronics كومپانياسىمەن بىرلەسە وتىرىپ، جاڭا جەلدەتكىش جۇيەسىن شىعارا باستاعان. ەكى تاراپتىڭ قويان-قولتىق جۇمىس ىستەۋىنىڭ ناتيجەسىندە ءوندىرىس اۋماعى كەڭەيىپ، ەكسپورت كولەمى دە مولايا تۇسكەن. جالپى ءوندىرىس قىزمەتىنىڭ نەگىزگى باعىتى – عىلىمي وندىرىستىك، ياعني كليماتتىق قۇرىلعىنى دايىنداۋ، ونى شىعارۋ جانە ساتۋ. مينيستر يننوۆاسيالىق دامۋدىڭ بەلگىسى بار، وسى سياقتى تاعى ءبىر نىسانعا باردى. ول – استانا كۇنىنە وراي ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ءوزى تۇساۋىن كەسكەن اليۋمينيي ءپروفيلىن شىعاراتىن زاۋىت. جوبالىق قۋاتى – 7200 توننا، ينۆەستيسيا كولەمى – 3 ميلليون تەڭگەدەن اساتىن زاۋىتتا زاماناۋي سەح جۇمىس ىستەيدى. جۇمىس بارىسىمەن تانىسقان مينيستر ىستەلىپ جاتقان شارۋاعا جوعارى باعا بەردى. ونىڭ سوزىنشە، رەسپۋبليكاداعى ءار ايماق ءوزىنىڭ دامۋ باعىتىن ايقىنداپ الۋى كەرەك. ويتكەنى، بيۋدجەتتىڭ قىسقارىپ، شيكىزات قۇنى قۇلدىراپ جاتقان جاعدايدا دامۋدىڭ ءار قادامىن ءتيىمدى ەتۋگە تىرىسقان ابزال. شەتەل ينۆەستيسياسىنا سالىنعان اليۋمينيي ءپروفيلىن شىعاراتىن زاۋىت 12 مىڭ تونناعا دەيىن ءونىم شىعارادى، بولاشاقتا بۇل ءوندىرىس ورنى 500 ادامدى جۇمىسپەن قامتۋعا قاۋقارلى بولماق. اسەت ورەنتاي ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، ەلباسى سالا جاۋاپتىلارىنىڭ الدىنا ءاليۋمينييدى تەرەڭ وڭدەۋدى ۇلعايتۋ مىندەتىن قويعان. سول سەبەپتى دە ول تۇرعىداعى جوباعا اسا ءمان بەرىلەتىنىن ايتتى مينيستر. «2020 جىلعا دەيىن جىلىنا 400 مىڭ توننا اليۋمينيي شىعاراتىن بولساق، ونىڭ 250 مىڭ تونناسى تەرەڭ وڭدەۋدەن وتكىزىلەدى. سونىڭ ىشىندە الماتى قالاسى مەن وبلىسىنىڭ ۇلەسى دە قوماقتى»، – دەدى ول. وسى ساپاردا الماتى وبلىسى مەن ينۆەستيسيا جانە دامۋ مينيسترلىگىنىڭ اراسىندا جاسالعان ەكىجاقتى مەموراندۋم ەكونوميكالىق احۋالدى جاقسارتۋدىڭ وڭ قادامىن جاساۋعا مۇرىندىق بولادى.
ينۆەستيسيا جانە دامۋ ءمينيسترى اسەت يسەكەشيەۆ الماتى وبلىسىنىڭ ەجەلدەن اگرارلى سالاعا نەگىزدەلگەنى بەلگىلى. دەمەك، ءونىمدى ءوندىرىپ قانا قويماي، ونى وڭدەۋ باستى باعىتتىڭ ءبىرى بولۋى قاجەت. ودان كەيىنگى ماڭىزدى باعىت – كولىك جانە لوگيستيكا سالاسى. ەلباسى ءوزىنىڭ «ۇلت جوسپارى – 100 ناقتى قادام. بارشاعا ورتاق قازىرگى زامانعى مەملەكەت» باعدارلاماسىندا اتاپ كورسەتكەندەي، كولىك پەن لوگيستيكا ەكونوميكانىڭ وركەندەۋىنە تىكەلەي ىقپال ەتەدى. قاجەت دەسەڭىز، شيكىزات پەن وزگە دە تاۋاردىڭ باعاسى وسى سالاعا تىكەلەي بايلانىستى. سول سياقتى، تۋريزم دە بولاشاعى زور، پايدالى سالا. سوندىقتان وڭدەۋ ونەركاسىبىمەن قاتار قىزمەت كورسەتۋ يندۋسترياسىنا دا ۇلكەن كوڭىل ءبولۋ كەرەك. وسىنىڭ ءبارى بولاشاقتا وبلىس ەكونوميكاسىن وركەندەتەتىن سالا بولماق» – دەدى.
مينيستر الماتى-الاكول باعىتىندا پويىزدىڭ ءجۇرۋىن ءتۋريزمنىڭ دامۋىنا قوسىلعان ۇلەس دەپ، وڭىردەگى وركەندى ىسكە كوڭىلى تولىپ قايتتى. الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى اماندىق باتالوۆ ەكونوميكالىق داعدارىسقا قاراماستان، كاسىپورىننىڭ بارلىعىنىڭ جۇمىس ىستەپ تۇرعانىن، ءونىمىن وتكىزىپ ءوز جۇمىسىن ءساتتى اتقارىپ جاتقانىن ايتتى. اماندىق عابباس ۇلى «وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، ەلىمىزدەگى ەڭ باستى ترانزيتتىك ءدالىز الماتى وبلىسىنىڭ اۋماعىمەن وتەدى. الداعى ۋاقىتتا وسى جولدىڭ بويىندا كوپتەگەن كاسىپورىن پايدا بولادى. ءقازىردىڭ وزىندە العىشارتى بار. دەمەك جاڭا جۇمىس ورنى اشىلىپ، شاعىن جانە ورتا بيزنەس وركەن جايادى. مارتەبەلى قوناعىمىز ايتقانداي، اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسى ولكەمىزدىڭ باستى سالاسى بولىپ قالا بەرەدى. «قورعاس» قۇرعاق ايلاعىنىڭ سالىنۋى بۇل تاراپتاعى شارۋانىڭ ءبىر بولىگى عانا»، – دەدى.
اكىم ايتقان «قورعاس» قۇرعاق ايلاعى – ءبىر جاعىنان كورشىلەس قىتايمەن ەكونوميكالىق قارىم-قاتىناستى نىعايتاتىن بولسا، ەكىنشى جاعىنان ءتۋريزمنىڭ تابىسىن مولايتادى.
دەرەككوز: "جاس قازاق" گازەتى
پىكىر قالدىرۋ