نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ەل­ءشى­لەردى ديپلوماتيالىق ميس­سيا­لارىنىڭ باستالۋىمەن قۇتتىق­تاپ، ولاردىڭ قىزمەتى ەكىجاق­تى قارىم-قاتىناستار مەن ەل­دەرى­ءمىزدىڭ اراسىنداعى ءوزارا ءتيىمدى ىن­تىماقتاستىقتى دامىتۋعا سەپ­تىگىن تيگىزەدى دەپ ۇمىتتەنەتىنىن ايتتى.

«بۇگىنگى كەزدەسۋىمىز بۇكىل قا­زاقستاندا ايرىقشا وقيعا – قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى كەڭى­نەن تويلانىپ جاتقان كەزەڭ­مەن تۇسپا-تۇس كەلىپ وتىر. بۇل مەم­لەكەتتىك قۇرىلىم قازاق ۇلتىن ۇيىستىرۋ ىسىندە ايرىقشا ءرول اتقاردى. ءبىز جاڭا تاريحي كەزەڭدە مەملەكەتتىلىكتىڭ بايىرعى داستۇرلەرىن جاڭعىرتتىق»، – دەدى ءوز سوزىندە مەملەكەت باسشىسى. وسىلاي دەي كەلە، قازاقستان پرەزيدەنتى تاۋەلسىزدىك جىلدارىنىڭ ىشىندە زاماناۋي مەملەكەتتىلىكتىڭ بەرىك ىرگەتاسى – قارقىندى دامىعان نارىقتىق ەكونوميكا جانە تۇراقتى ساياسي جۇيە قۇرىلعانىن ايتتى.

«بيىل ۇلت جوسپارىنىڭ 100 قادامى ارقىلى ناقتىلانعان بەس ينستيتۋتتىق رەفورما باس­تاۋ الدى. قازاقستاننىڭ اي­تار­لىقتاي ترانزيتتىك-كولىك الەۋەتى بار. «نۇرلى جول» باعدار­لاماسى اياسىندا ءبىز رەسپۋب­ليكادا ينفراقۇرىلىم قالىپتاستىرىپ جاتىرمىز. جىبەك جولىن جاڭعىرتۋ ارقىلى حالىقارالىق كولىك دالىزدەرى قالىپتاسۋدا. بريتان قۇقىعىنا نەگىزدەلگەن «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعى قۇرىلۋدا، وندا قوسىمشا قۇن سالىعىن قايتارۋ، جۇمىس كۇشىن تارتۋ جانە باسقا دا ەرەكشە جەڭىلدىكتەر قاراستىرىلادى»، – دەدى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.

ءراسىم بارىسىندا مەملەكەت باسشىسى 2017 جىلى استا­نادا «بولاشاقتىڭ ەنەرگيا­سى» تاقىرىبىنا ارنالعان ەكسپو-2017 حالىقارالىق ما­مانداندىرىلعان كورمە وتە­تىنىنە توقتالدى. بۇعان قوسا، ەلىمىزدى الەمدەگى دامىعان 30 ەلدىڭ قاتارىنا قوسۋدى كوزدەيتىن قازاقستاننىڭ 2050 جىلعا دەيىنگى دامۋ ستراتەگياسى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقانىن دا ايتۋ كەرەك. نۇرسۇلتان نازاربايەۆ وسىنىڭ ءبارى ديپلوماتتار وكىلدىك ەتىپ وتىرعان مەملەكەتتەرمەن اراداعى ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماقتاستىق ءۇشىن جاقسى مۇمكىندىكتەر مەن پەرسپەكتيۆالارعا جول اشاتىنىن ايتتى.

قازاقستان پرەزيدەنتى، سونىمەن قاتار، ءححى عاسىردا جاھاندىق جاڭا ارحيتەكتۋرا قالىپتاستىرۋ ءىسى جاھاندىق قاۋىپ-قاتەر ۇلعايعان تۇستا جۇرگىزىلىپ جاتقانىن، بۇلارمەن كۇرەسۋ بارلىق مەملەكەتتىڭ كۇش-جىگەرىن جۇمىلدىرۋدى تالاپ ەتەتىنىنە نازار اۋداردى جانە قازاقستان حالىقارالىق بايلانىستار اياسىن بەلسەندى تۇردە كەڭەيتۋ جانە تەرەڭدەتۋ باعىتىن جالعاستىرا بەرەتىنىن اتاپ ءوتتى.

«ءبىز ءوزارا سەنىمدى قالپىنا كەلتىرۋگە، بەيبىتشىلىك پەن قاۋىپسىزدىكتى حالىقارالىق قۇقىق نەگىزىندە نىعايتۋعا باعىتتالعان ىس-ارەكەتتەردى قولدايمىز. قازاقستاننىڭ دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا كىرۋى الەم ەلدەرىمەن ساۋدا جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ءبىز، سونداي-اق، ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق جانە دامۋ ۇيىمىنا قوسىلۋ جونىندە كەلىسسوز جۇرگىزىپ جاتىرمىز. قازاقستان بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ 2017-2018 جىلدارداعى تۇراقتى ەمەس مۇشەلىگىنە كانديداتۋراسىن ۇسىندى. ەلىمىزدىڭ كانديداتۋراسى سىزدەردىڭ مەملەكەتتەرىڭىز تاراپىنان قولداۋ تابادى دەپ ۇمىتتەنەمىز»، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

نۇرسۇلتان نازاربايەۆ، سونداي-اق، نيۋ-يوركتە وتكەن بۇۇ باس اسسامبلەياسىنىڭ مەرەيتويلىق 70ء-شى سەسسياسىندا تەرروريزمگە، كەدەيشىلىككە قارسى كۇرەسكە، يادرولىق قارۋدى تاراتپاۋدى قامتاماسىز ەتۋگە قاتىستى ءبىرقاتار ۇسىنىس جاساعانىن ايتتى، ازياداعى سەنىمدى سەرىكتەس – كورەيا رەسپۋبليكاسىمەن دوستىق قارىم-قاتىناستاردى جوعارى باعالايتىنىنا نازار اۋداردى.

«ءبىزدىڭ ىنتىماقتاستىعىمىز بيىك دەڭگەيگە كوتەرىلدى. كورەيا رەسپۋب­لي­كاسىنىڭ پرەزيدەنتى پاك كىن حە استا­ناعا 2014 جىلى مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلدى. سول كەزدە ءبىز ىنتىماقتاستىقتى جال­عاستىرۋعا ءوزارا مۇددەلى ەكەنىمىزدى راس­تادىق. قازاقستان ەكونوميكاسىنا سال­عان كورەيا ينۆەستيسياسىنىڭ جالپى كولەمى 4 ميلليارد دوللاردان استى. كورەيا كومپانيالارىنىڭ قاتىسۋىمەن بىرلەسكەن 24 جوبا ىسكە اسىرىلۋدا. استانا مەن سەۋلدىڭ حالىقارالىق ماسەلەلەر ءجو­نىندەگى ۇستانىمدارى ۇقساس. ساۋدا-ەكونوميكالىق، گۋمانيتارلىق جانە باسقا سالالارداعى ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىق اياسىن كەڭەيتۋ حالىقتارىمىزعا پايدا اكەلەتىنىنە سەنىمدىمىن»، – دەدى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.

مەملەكەت باسشىسى قازاقستاننىڭ يور­دانيامەن ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماق­تاس­تىقتى كەڭەيتۋگە مۇددەلى ەكەنىن ايتتى. بۇل جونىندە پرەزيدەنت: «ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستار ىنتىماقتاستىقتىڭ بارلىق باعىتتارى بويىنشا جۇيەلى دامىپ كەلەدى. جوعارى دەڭگەيدە سەنىمدى ديالوگ ورنىققان. ءبىز يوردانياعا قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياسي باستامالارىنا ۇدايى قولداۋ كورسەتىپ، ەلىمىزدە وتكىزىلگەن بارلىق حالىقارالىق شارالارعا تۇراقتى قاتىسىپ كەلە جاتقانى ءۇشىن العىس ايتامىز. كورول ءىى ابداللاعا بيىلعى ماۋسىمدا وتكەن الەمدىك جانە ءداستۇرلى دىندەر ليدەرلەرىنىڭ 5-سەزىنىڭ جۇمىسىنا قاتىسقانى ءۇشىن ريزاشىلىعىمدى بىلدىرەمىن. ءبىز ءتۇرلى سالالاردا ىنتىماقتاستىقتى جولعا قويۋعا، ەكى ەل حالقىنىڭ يگىلىگى ءۇشىن بىرلەسكەن ىسكەرلىك جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋعا دايىنبىز»، – دەدى ەلباسى.

نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ءبىزدىڭ ەلىمىز بەن يسپانيا كورولدىگىن ءداستۇرلى دوس­تىق قارىم-قاتىناستارعا قۇرىلعان ىنتى­ماقتاستىق بايلانىستىراتىنىنا توقتالا كەلە، جوعارى دەڭگەيدەگى قازاقستان-يسپانيا قارىم-قاتىناستارى ساياسي ديالوگىمىزدىڭ بەلسەندىلىگى مەن ساۋدا-ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتىڭ قارقىندى دامۋى ارقىلى ەرەكشەلەنىپ وتىرعانىن جەتكىزدى.

«ءبىز يسپانياعا بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ 2017-2018 جىلدارداعى تۇراقتى ەمەس مۇشەلىگىنە ۇسىنىلعان قازاقستاننىڭ كانديداتۋراسىن قولداعانى ءۇشىن ريزاشىلىق بىلدىرەمىز. يسپانيا ۇكىمەتىنىڭ ءتوراعاسى ماريانو راحويدىڭ 2013 جىلعى رەسمي ساپارى ەلدەرىمىزدىڭ ىنتىماقتاستىعىنا تىڭ سەرپىن بەردى. قازاقستاندا يسپانيانىڭ كوپتەگەن كومپانيالارى تابىستى جۇمىس ءجۇر­­گىزۋدە. وسى باعىتتى جالعاستىرۋ ماڭىز­دى»، – دەدى بۇل تۋرالى مەملەكەت باس­شىسى.

قازاقستان پرەزيدەنتى، سونىمەن قاتار، پالەستينانىڭ قازاقستاننىڭ تاياۋ شى­عىس­تاعى ماڭىزدى سەرىكتەسى ەكەنىن ايتتى. «ءبىز پالەستينامەن ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋگە جانە تەرەڭدەتۋگە زور ماڭىز بەرەمىز. پالەستينا-يزرايل قاقتى­عى­سىنىڭ وڭ شەشىلمەۋىنە بايلانىستى ءبىز­ءدىڭ ىنتىماقتاستىعىمىزدىڭ الەۋەتى ءازىر­شە جۇزەگە اسپاي وتىر. قازاقستان ءوز تاۋەل­ءسىز­دىگىنىڭ العاشقى كۇنىنەن باستاپ بۇل پروب­لەمانى حالىقارالىق قۇقىق نەگىزىندە رەت­تەۋدى جاقتاپ كەلەدى»، – دەدى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ.

بۇدان كەيىن مەملەكەت باسشىسى قا­زاق­ستاننىڭ لاتۆيا رەسپۋبليكاسىمەن ىنتى­ماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتۋعا نيەتتى ەكەنىن ايتا كەلە لاتۆيانى بالتىق ءوڭىرىن­دەگى ماڭىزدى ساۋدا-ەكونوميكالىق سەرىك­تەسى رەتىندە قاراستىراتىنىن جەتكىزدى.

«كولىك-ترانزيت، ماشينا جاساۋ جانە اۋىل شارۋاشىلىعى، اقپاراتتىق تەحنولوگيا، ءبىلىم بەرۋ مەن تۋريزم سالالارىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ الەۋەتى زور. ساۋدا-ەكونوميكالىق جانە مادەني-گۋمانيتارلىق سالا­لارداعى بايلانىستار اياسىن كەڭەيتۋدى كوز­دەپ وتىرمىز»، – دەدى قازاقستان پرەزي­دەنتى.

ءسوزىنىڭ سوڭىندا نۇرسۇلتان نازار­بايەۆ ەلشىلەردى استانادا جاۋاپتى ديپلو­ما­تيالىق قىزمەتتەرىنىڭ باستالۋىمەن قۇتتىقتاپ، دەنساۋلىق پەن تابىس تىلەدى.

بۇل كۇنى قازاقستانداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىلەر دە ءسوز الىپ، تاراپتار اراسىنداعى بايلانىستار جايىنا توقتالدى. ماسەلەن، كورەيا رەسپۋبليكاسىنىڭ قازاقستانداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى چو ەنگ چون تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا قازاقستاننىڭ جىلدام ءارى قارقىندى دامۋعا قول جەتكىزگەنىن، ال رەسپۋبليكا ازاماتتارى بولاشاقتارىنا سەنىمدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ول، سونداي-اق، كورەيا باسشىلىعى ەكى ەلدىڭ اراسىندا ىنتىماقتاستىقتىڭ زور الەۋەتى بار ەكەنىن كورىپ وتىرعانىن جانە ونى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن بار كۇش-جىگەرلەرىن جۇمىلدىرۋعا نيەتتى ەكەنىن ايتتى.

«مەنىڭ قازاقستانعا كەلگەنىمە 6 ايعا جۋىقتادى. وسى ۋاقىت ارالىعىندا مەن الماتى، وسكەمەن، اتىراۋ، قاراعاندى قالالارىندا بولدىم. ساياسي، ىسكەر توپ وكىلدەرىمەن، مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەرمەن، ستۋدەنتتەرمەن كەزدەسۋ وتكىزدىم. وسىنداي كەزدەسۋلەر بارىسىندا مەن قازاقستاننىڭ جىل وتكەن سايىن قارقىندى تۇردە دامىپ كەلە جاتقانىنا كوز جەتكىزدىم. سوندىقتان، قازاقستاندا قىزمەتتە جۇرگەن كەزىمدە وزىمە جۇكتەلگەن ديپلوماتيالىق مىندەتتەردى اتقارۋعا كۇش سالاتىن بولامىن»، – دەدى چو ەنگ چون.

يوردانيا حاشيميتتىك كورولدىگىنىڭ توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى احمەد يدريس يناب قازاقستاندا ءوز ەلىنىڭ اتىنان وكىلدىك ەتۋ زور مارتەبە ەكەنىن ايتا كەلىپ، ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىق ماسەلەلەرىنە توقتالدى.

«قازاقستان مەن يوردانيا حاشيميتتىك كورولدىگىنىڭ اراسىنداعى ارىپتەستىك بايلانىستار 1990-جىلداردىڭ باسىنان بەرى جالعاسىپ كەلەدى. يوردانيا بۇگىندە قازاقستاننىڭ بارلىق حالىقارالىق، سونىڭ ىشىندە وڭىرلىك جانە جاھاندىق ماسەلەلەرگە قاتىستى ۇستانىمدارىن قولدايدى. ەلدەرىمىزدىڭ اراسىندا ەكونوميكا، ساۋدا جانە مادەني سالالار بويىنشا ەكىجاقتى كەلىسىمدەردىڭ قوماقتى نەگىزى قالىپتاسقان. مادەني سالالاردا دا جاقسى قارىم-قاتىناس ورناتىلعان. بولاشاقتا ءبىز قازاقستان اۋماعىندا، مىسالى، فارماسيەۆتيكا سالاسىندا يوردانيا زاۋىتتارى سالىنادى دەپ ويلايمىز»، – دەدى احمەد يدريس يناب ءوز سوزىندە.

يسپانيا كورولدىگىنىڭ توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى پەدرو حوسە سانس، سەررانو ءوز ەلىنىڭ ءبىرىنشى بولىپ قازاقستانمەن ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك تۋرالى كەلىسىمگە قول قويعانىنا نازار اۋداردى.

«مۇنداي قارىم-قاتىناس ەكىجاقتى جانە كوپجاقتى باعىتتا نىعايا تۇسەدى دەپ ويلايمىز»،– دەدى ول. پەدرو حوسە سانس سونداي-اق، يسپانيانىڭ بيىل جىل اياعىنا دەيىن قول قويىلاتىن قازاقستان مەن ەۋروپالىق وداق اراسىنداعى كەڭەيتىلگەن سەرىكتەستىك جانە ستراتەگيالىق ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىمدى قولدايتىنىن جەتكىزدى.

پالەستينا مەملەكەتىنىڭ توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى مونتاسەر ابۋ زەيد مەملەكەت باسشىسى مەن قازاقستان حالقىنا بۇۇ باس اسسامبلەياسى مەن قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ اراب-يزرايل قاقتىعىسىنا بايلانىستى بارلىق قارارعا ناقتى ۇستانىم تانىتقانى ءۇشىن العىسىن ءبىلدىردى.

«بۇگىندە قازاقستان ءسىزدىڭ باسشى­لى­عىڭىزبەن تاياۋ شىعىستاعى احۋالدى بەيبىت رەتتەۋ ۇدەرىسىندە ماڭىزدى ءرول اتقارىپ وتىر»، – دەدى مونتاسەر ابۋ زەيد.

لاتۆيا رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلشىسى يۋريس پوگرەبنياكس قازاقستان لاتۆيانىڭ ورتالىق ازياداعى ءىرى ساۋدا-ەكونوميكالىق سەرىكتەسى ەكەنىن اتاپ كورسەتتى.

«بۇگىندە كولىك، فارماسيەۆتيكا، اق­پا­راتتىق تەحنولوگيالار، قالدىقتاردى قايتا وڭدەۋ، ازىق-تۇلىك ونىمدەرىنىڭ ءوندىرىسى، قۇرىلىس سياقتى سالالاردا ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىق ءۇشىن زور مۇمكىندىكتەر بار. قازاقستان لاتۆيا ءۇشىن ماڭىزدى ترانزيتتىك سەرىكتەس بولىپ سانالادى. ءبىز ءۇشىن قازاقستان مەن قىتايدىڭ شەكاراسىنداعى قورعاس «قۇرعاق پورتىنىڭ» مۇمكىندىكتەرى زور قىزىعۋشىلىق تۋدىرادى»، – دەدى يۋريس پوگرەبنياكس.