Búgin Peterbor ýnıversıtetiniń Almaty fılıalynda ótken stýdentterdiń ǵylymı-parktıkalyq konferensıasynda elimizdiń Konstıtýsıalyq keńes tóraǵasy Igor Rogov myrza osylaı dep málimdedi.

«Sizder onyń (N. Nazarbaev – red.) saılaý kezinde Konstıtýsıaǵa ózgerister enýi, bılik ókilettilikterin qaıta bólý múmkin ekeni týraly aıtqanyna mán bergen bolarsyzdar. Ol menen «Sen Polshanyń nemese Armenıanyń konstıtýsıalaryn qaradyń ba?» dep surady. Sizder Armenıada konstıýsıalyq reforma bolyp, onda prezıdenttiń biraz ókilettilikteri parlament pen úkimetke berilgenin bilesizder. Ol konstıtýsıalardy qaramaǵanymdy, biraq mindetti túrde zertteıtinimdi aıtýǵa týra keldi. Iaǵnı, ol basqa elderdiń tájirıbesin zertteý kerektigin meńzep otyr», - deıdi I. Rogov myrza konferensıada sóılegen sózinde. Sondaı-aq, Rogov bul sózine tuzdyq retinde 2007 jyly Ata zańǵa engen ózgeristerdi de aıta ketipti.

Konstıtýsıalyq organ basshysy «Áıteýir ózgeristiń bolatynyn birden aıtaıyn. Biraq, dál qashan ekenin tap basyp aıtý qıyn. Ol memleket basshysynyń erkindegi másele. Konstıtýsıalyq keńes bul týraly alǵashqylardyń biri bolyp estıdi dep oılaımyn. Al, qazir biz bárimiz ózge elderdiń konstıtýsıalaryn zerdeleýmen aınalysýdamyz. Polshanyń Armenıanyń konstıtýsıalaryn men, árıne, tolyq oqyp shyqtym. Jaqynda basqa da elderdiń konstıtýsıalaryn orys tiline aýdardyq. Biz bolýy múmkin konstıtýsıalyq reformalarǵa daıynbyz», - degendi qosa aıtyp otyr.

Rogov sondaı-aq, osy ýaqytqa deıingi konstıtýsıalyq reforma jónindegi jumys toptaryn Elbasynyń ózi basqarǵanyn eske salýdy da umytpady.

«Qoldanystaǵy Konstıtýsıa boıynsha ózgerister referendým arqyly da, Parlament arqyly da engizile beredi», - degen ol Ata zańdy qalaı ózgertýdi Prezıdenttiń ǵana sheshetinin aıtyp otyr.

Elde saıası reforma júrgizý, bılik tarmaqtarynyń ókilettilikterin retteý máselesi buǵan deıin de birneshe ret aıtylǵan. Alaıda, onyń barlyǵy sóz kúıinde qalyp keldi. 2007 jylǵy reforma da konstıtýsıaǵa demokratıalyq qundylyqtarǵa negizdelgen ózgerister ákeldi deı almaımyz. Qaıta parlamenttiń tómengi palatasy Májilis depýtattaryn bir mandattyq okrýgtar arqyly saılaý múmkindigi joıylǵan edi. Osylaısha halyq saılaý aıaqtalyp, nátıjesi shyqqannan soń da parlamentke kimder ótetinin bilmeı dal bolatyn kúıge jetti.

Sońǵy Májilis saılaýy ótken kúni Elbasy bolashaqta konstıtýsıalyq reformalardyń oryn alatynyn taǵy bir meńzedi. Odan buryn jarıalanǵan prezıdenttik «5 ınstıtýsıonaldy reforma» baǵdarlamasynda da bılik ınstıtýttaryn demokratıalyq talaptarǵa sáıkestendirý máselesi aıtylǵan. Osy kúnge deıin saılaýaldy ýáde deńgeıinde qalyp kelgen saıası ózgeris taqyryby bul joly beker qozǵalyp otyrmaǵan sıaqty. N. Nazarbaevtyń Armenıa konstıtýsıasyna nazar aýdarýyna qarap aıtyp otyrmyz muny. Ótken jyly Armenıadaǵy konstıtýsıalyq reforma máselesi úlken daýǵa aınalǵanyn bilemiz. Opozısıalyq «Gúldengen Armenıa» partıasy memleket basshysy Serj Sargsándy «Saıası reforma júrgizý arqyly óz bıligin saqtap qalýdy kózdep otyr» dep aıyptaǵan edi. Osy turǵydan alsaq, bizdiń bılik te ózine tıimsiz bastama kótermesi anyq. Olaı bolsa, uzaq jyl taptaýryn bolǵan, halyqaralyq uıymdardyń synynan kóz ashpaǵan eski súrleýdi jańalap, memlekettik basqarýdy parlamenttegi kópshilik arqyly júzege asyrýǵa múmkindik beretin jańa júıeni nege tańdamasqa?!

Al, Rogovtyń mundaı máseleni basqa jerde emes oqý ornynda, onda da memlekettik ýnıversıtetterdiń birinde emes, reseılik JOO qabyrǵasynda kóterýin Qazaqstandaǵy saıası aýa-raıy eń aldymen reseılik barometrlermen ólshenetinine jorısyz ba, basqa sebepterin izdeısiz be, ol jaǵy – óz erkińizde.

Darhan Muqantegi