Qazaq tarıhynyń jazylýy kún tártibinen túspeıtin másele.  Sebebi,  tarıh  málimetteri únemi  jańaryp  otyratyn, tereń zertteýdi qajet etetin dúnıe. Ásirese, keńestiń solshyl saıasaty tusynda burmalanǵan  qazaq eliniń tarıhı ózgeristi, ulttyq múdde turǵysynan tyń kózqaraspen baǵalaýdy  qajet etedi. Osy jáne ózge de máseleler týraly  QR BǴM ǴK Memleket tarıhy ınstıtýtynyń dırektory,  tarıh ǵylymdarynyń doktory,  profesor Búrkitbaı Aıaǵannyń pikirin bilgen edik...

Ult kóshbasshysy N.Á. Nazarbaevtyń bıylǵy 17 qańtardaǵy ke­zekti Joldaýynda «Máńgilik Qa­zaqstan» jobasynyń Qazaqstan tarı­hynyń jańa dáýiriniń kel­beti retinde aıqyndalýyna qatysty, tarıhı tujyrymdardyń da jańǵyrý úr­disin jetildirý ózektiligi kún tártibinde turǵandyǵy ózderińizge aıan. Joldaýda «Qazaqstan-2050» Strategıasy – barlyq salany qamtıtyn jáne úzdiksiz ósýdi qamtamasyz etetin jańǵyrý joly» ekendigi jarıalandy. Elimizge damyǵan 30 memleket qataryna qosylý úshin, alǵashqy kezekte eldiń ıntellektýaldyq áleýettiligin kóterý, onyń ishinde el tarıhyn zerdeleýde naqty tujyrymdar qajettiligi málim. El damýynyń qazaqstandyq úlgisine gýmanıtarlyq ǵylym ǵalymdary zor úlesterin qosqandyǵy sózsiz. Eko­nomıkalyq daǵdarys jyldarynyń ózinde otandyq ǵylymǵa múmkindiginshe memlekettik qoldaý jasalyndy, ǵylymı-zertteý jumystary toqtatylǵan joq. Búgingi kúni ǵylymı izdenisterdiń bastamashysy – Elbasy N.Á. Nazarbaev tarıh salasyna asa zor nazar aýdaryp otyr. Memleket basshysynyń naqty usynysymen jasalynǵan «Halyq tarıh tolqynynda» baǵdarlamasy jumy­syn bastap ketti. Qazaqstan ǵylymyn qarjylandyrý máselesi – basty memlekettik basym­dylyqtardyń biri.

«Aımaqtyq jáne halyqaralyq ǵylymı-metodıkalyq semınarlardy ótkizý maqsaty qandaı boldy?» de­gen suraqqa keletin bolsaq, semınar jumy­synda eń ózekti: «Qazaqstan tarıhyn damytý tujyrymdamasy týraly» jáne«Qazaqstan tarıhyn dáýirleý» máseleleri qarastyrylǵan edi. Basty maqsat – ulttyq tarıhymyzdy búgingi kózqaras turǵysynan zerdeleý jáne jańa ǵylymı tujyrymdardy kópshilikke jet­kizý arqyly eldiń tarıhı sanasyn jetildirý. Álemdik jáne ulttyq tarıhty zertteý jumystaryndaǵy jańǵyrtý úrdisterin, metodologıalyq jaǵynan jańasha kózqarastardy qalyp­tastyrý men qazirgi tarıhı úrdister erekshelikterine, ulttyq qundylyqtar men ǵylymdaǵy básekelestikti qalyp­tastyrýǵa, Qazaqstan tarıh ǵylymynyń halyqaralyq tarıhı qaýymdastyqqa kirigýine baılanysty ózekti máselelerge toqtalý, onyń sheshý joldaryn qarastyrý bolyp tabylady.

Árıne, synı kóz­qarastar bolǵany durys. Táýelsizdiktiń al­ǵashqy onjyldyǵynda zertteý proses­terine baılanysty kóptegen máseleler qarastyryldy. Al, «predmet ıssledovanıe» uǵymy «zertteý nysany» retinde alynyp júr. Sonymen qatar, profesor Qambar Atabaevtyń «búgingi másele — ǵylymdaǵy termın jáne metodologıa. Termınder bir júıege túsken joq» degen pikirin esterińizge salǵym kelip otyr. Shyndyǵynda, halyqaralyq termınderdi de kelisip bekitetin merzim jetti. Qazaq­standyq tarıh ǵy­lymy aldynda tur­ǵan strategıalyq mindetter nátı­jeli­ligi úshin qandaı qa­reket kerek? Bul su­raqqa Memleket basshysynyń bıylǵy Joldaýynan jaýap tabýǵa bolady, ıaǵnı, mindetterdi sheshý úshin eldigimiz ben eńbegimiz synalatyn synaqtan ótý paryz. Bıylǵy Joldaýdy respýblıkadaǵy árbir azamattyń qolyndaǵy kúndelikti anyqtamalyq kitapshasyna aınalýyna laıyqty qujat esebinde qabyldadyq. Ǵylymı ortada Qazaq memlekettigi sıaqty taqyryptar boıynsha ortaq tujyrymdar áli de qalyptasa qoıǵan joq. Memlekettilik tarıhy, onyń dáýirlenýine baılanysty da túrli kózqarasty tujyrymdar bar. Memlekettiliktiń bastaý kózderin birimiz saq-ǵun dáýirinen, ekinshimiz Túrki qaǵanatynan, úshinshimiz Aq Ordadan, tórtinshimiz Alashordadan izdeımiz. Budan da basqa tarıhı oqıǵalarǵa qatysty máselelerdiń sheshý jolyn da bıylǵy Joldaý aıqyndap berdi, ol – naqty ister baǵdarlamasy. Ony iske asyrý baǵyty talmaı eńbektený men ǵylymı ortanyń yntymaǵyna tikeleı baılanysty.