Arǵy bettegi qazaqtar arasynan Qanat Islamnyń izimen qazaqtyń  kúrzi judyryǵyn mıllıardqa dáleldegen qandasymyzdyń biri – Jumabek Tursynuly.  Erejesiz jekpe-jekten otyz ret aqtyq synǵa túsip, bárin de jeńgen, Qytaı eli “Aıbarly jolbarys” ataǵan qazaqtyń qara balasy Almatyda júr.  Bir aı kóleminde Ardaq Nazarov sıaqty aǵalarynan tálim alyp, bilikti bapkerlerdiń keńesine qulaq túrmek eken. Elge kelgen batyr jigitke jolyǵyp, az- kem sózge tartqan edik.

- Kelip jatqan qadamyńyzǵa nur jaýsyn. Atajurtqa alǵash kelip jatyr dep estidik, áserińiz qalaı?

- Qazaqstanǵa budan buryn jol túspese de, elde júrgen kóptegen dostarym bar, shekaradan ótken bette darhan dala men jasyl jelegi jańa qulpyryp kele jatqan ulanǵaıyr mekenniń júrekke keń tynys bergeni shyn. Mine Alataýdyń bókterinde, aımalaǵan samalyna keýdemdi tosyp jattyǵýdy bastap ta kettim.

- Sizdiń atyńyz Qazaqstan jurtshylyǵyna endi ǵana tanylyp keledi, ózińiz týraly, otbasyńyz jaıly aıtsańyz.

- Men sizder arǵy bet atap júrgen İle boıyndaǵy Kúnes jerinde 1986 jyly ómirge keldim. Bul óńir áıgili aqyn Tańjaryq Joldyuly, «Kók týdyń jelbiregeni» ániniń avtory, kompozıtor Ermurat Zeıiphanuly týǵan qutty meken. Byltyr otaý quryp, shańyraq kóterdim.

- Bizdiń bilýimizshe, jaryńyz qytaı ultynyń ókili kórinedi...

- Iá, ol qytaı qyzy. Degenmen qazaqtyń tilinde sóılep, bes ýaqyt namazyn qaza qylmaıtyn tárbıeli boıjetken. Tipti qazaq qyzynan da kishi jar alýyma qarsy emes. «Sen batyr jigitsiń. Sondyqtan kóp urpaq qalýy kerek» dep ázildep qoıady...

- Bárekeldi! Bul sheshimińizge ata-anańyz qarsy bolǵan joq pa?

- Joq. Shyndyǵyn aıtqanda, ol qazaqtyń salt-dástúrin qaısibir qazaq qyzdarynan kem bilmeıdi. Ata-ene syılaý, sálem salý... – onyń kúndelikti jumysy.

- Osyǵan deıin Qytaı ishinde ǵana emes, halyqaralyq básekelerde atyńyz ozyp júrgenin estidik. Jeńiske jetýdiń kilti nede?

- Meniń jeńisimniń tuǵyry – namys. Mıllıard halyqtyń ishinen top jaryp, az qazaqtyń abyroıyn kóterý úlken jiger men kúshti qajet etedi. Artymda taqymyn qysyp, qıqý salyp otyrǵan ańqyldaǵan qazaq turǵanda qanjyǵamnyń bos qaıytqany maǵan syn. Ulttyń uıaty men boıymdaǵy ımanym maǵan jeńis ákeledi.

- Bolashaqta qandaı joba- josparlar bar, elde bir jola qalýǵa nıetińiz bar ma?

- Osyǵan deıingi jetistikterim joldyń sońy emes, alda talaı asý bar. Alla qalasa osy jazda AQSH-qa sapar shegemin. Endigi baǵyt – muhıttyń arǵy jaǵy bolyp tur. Al elge oralý jaǵyn ýaqyt kórseter. Kóshi-qon durystalyp, Qazaqstan men Qytaı arasynda qujat máselesi ońaılassa kóre jatarmyz. Qazirge qandastaryna 4 jylsyz azamattyq bermeıtin zań biraz nársege kedergi bolatyn túri bar...

Shoqpar bilek Jumabek elge jalǵyz kelmepti. Janynda ónerdi serik etken inisi Nurlan men sporttaǵy dosy Smaǵul Dáýletuly bar eken. Eki ıyǵyna eki kisi mingendeı Smaǵul myrzamende tanysýdyń sáti tústi. 1983 jylǵy Úrimji óńiriniń týmasy osyǵan deıin dzúdomen aınalysypty. 1999-2005 jyldar aralyǵynda Shyńjań boıynsha bes ret altyn alqa taqqan sportshy araǵa biraz ýaqyt salyp, endigi jerde  erejesiz tóbeleste baq synamaq eken. Biz aldaǵy ýaqytta Smaǵul Dáýletuly týraly arnaıy toqtalatyn bolamyz.  

Áńgimelesken Nurǵalı Nurtaı

Abai.kz