Álem elderindegi balet
Balet — oıdy qozǵalys, dene qımyly arqyly kórsetetin bı óneri. Alǵashynda Italıanyń toı-dýmandarynda paıda bolǵan bıdiń bul túri Eýropa elderine jyldam tarady. HH ǵasyrda bul óner Shyǵys elderine de jetti. Alaıda, musylman memleketteri baletti haram sanap, jaqsy qabyldamady. Munyń sebebi de joq emes. «Balet óneri Islam dininiń qaǵıdalaryna qaıshy keledi, nú stılindegi ónerdi, ıaǵnı jalańash adamdar beınesin nasıhattaıdy. Balet bıleıtinderdiń kópshiligi qyz balalar. Al balet qyzdardyń densaýlyǵyna zıan» degen pikirler jıi aıtylady. Kóptegen halyqtardyń mentalıtetinde er adamnyń bımen shuǵyldanǵany jat sanalady. Pachka dep atalatyn baletmeısterlerge arnalǵan kıim adamnyń músini boıynsha laıyqtap tigiledi jáne adam terisimen tústes bolady. Bul da baletke tyıym salýǵa sebepshi bolǵan.
Balet densaýlyqqa zıan ba?
Dáriger-gınekolog Baǵdat Abdılmajıtova: Balettiń de, kórkem gımnastıkanyń da, sporttyń da qyzdyń densaýlyǵyna esh zıany joq. Jas qyzdardyń kópshiligin «baletpen aınalysqannan qyzdyǵym joıylyp ketpeıdi me?» degen suraqtar alańdatady eken. Bul – qate túsinik. Qandaı sport túrimen, qandaı bımen aınalyssa da, árıne, qaýipsizdik sharalaryn saqtap júrgen jón. Biraq, qyz balasyna balettiń zıany joq dep tolyq negizde aıta alamyn.
Baletti tek jastar bıleıdi
Balettiń taǵy bir kemshiligi — ómirlik kásip emes. Balet ártisteriniń jasy shekteýli. Sondyqtan, osy salada júrgen jandar orta jastan asqan soń jumyssyz qalady. Keńes zamany kezinde balet ártisteri 38 jasta zeınetke shyǵatyn. Zeınetke shyqsa da, sahnada bılep júretinderi bolǵan. Al álem sahnalarynda 40 jastan asqan balet ártisteri bar. Balet — sulýlyqty talap etetin óner bolǵandyqtan, ondaǵy bıshiniń fızıkalyq jaı-kúıi asa mańyzdy. Sondyqtan, qazir jyldan-jylǵa balet teatrlarynyń trýppasy jasaryp keledi.
Ózge eldiń topyraǵynda týǵan balet óneri qazaq halqynyń dúnıetanymyna sáıkes kelmeıdi dep jatady. Dese de, 1938 jyly «Qalqaman − Mamyr» týyndysymen tusaýy kesilgen qazaq baleti talaılardy tánti etti. Búginde qazaq baleti Eýrazıalyq keńistiktegi balet óneriniń kóshbasshysy ekendigin dáleldedi.
Avtory: Dana Maratova
