Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaev eldegi bılikti qalypty dep atady, - dep habarlaıdy tengrinews.kz
Nursultan Nazarbaev "25KZ Noveıshaıa ıstorıa" fılminiń avtorlaryna eldegi bılik formasy jaıly kózqarasyn aıtyp berdi. Memleket basshysynyń pikirinshe, Qazaqstanda dıktatorlyq bar deıtinderdiń respýblıka ómiri jaıly eshteńe de bilmeıdi dep málimdedi.
"Iá, bizde prezıdenttik basqarý. Konstıtýsıada basqarýdyń prezıdenttik úlgisi ekeni jazylǵan. Fransýzdyń prezıdenttik bıligi qatańdaý. Al bizde osyndaı. Ony túrlishe ataıdy, tipti dıktatorlyqqa nemese aktokratıalyqqa jaqyn deıdi. Bul dalbasa sóz, bulaı deıtinder bizdegi jaǵdaıdy bilmeıtinder, bizdiń ómirimiz jaıly bilmeıdi, jalpy eshteńe bilmeıdi, gazet oqymaıdy. Sondyqtan bizdiń qazirgi bılik qalypty. Basqa jaǵdaılar keledi, basqa kezeńge ótemiz, basqa mindetterdi oryndaý kerek bolady, sol kezde halyq basqasyn tańdaıdy, sonda halyqpen birge qandaı bolatynymyzdy sheshemiz", - dep málimdedi Nazarbaev.
Eske salaıyq, "Habar" telearnasynyń efırinde Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń qatysýymen "25KZ Noveıshaıa ıstorıa" derekti fılmi kórsetildi. KTK telearnasynyń burynǵy jýrnalısi Iaroslav Krasıenko túsirgen lentada Memleket basshysynyń sóılegen sózderi men suhbattary bar. Úzindilerdiń ishinde eldiń saıası qaıratkerleriniń Qazaqstannyń memleket retinde qalyptasý joly jaıly estelikteri aıtylady. Máselen, 1999 jyly Prezıdent saılaýynan keıin Nazarbaev keıbir BAQ-tyń jumysyn synaǵan edi. Memleket basshysynyń pikirinshe, gazettermen telearnalar halyqty dúrliktiretin habar taratýmen aınalysqan.
"Keıbir gazetterimiz ben telearnalarymyz Qazaqstan Konstıtýsıasynyń zańynan bospyz dep eseptegen. Ashyǵyna kelgende memlekettilikke qarsy, halyqtyń birligine qarsy jumys isteıdi. Túsinesizder me, halyqty dúrliktirip, tek jamandyqty habarlaýmen boldy, "ólim jatyrmyz, joıylyp baramyz, bolashaǵymyz joq" degenge de bardy. Al halyq bolashaq joq dep, qazaqtardyń, Qazaqstannyń bolashaǵy joq dep esepteı bastady! Erteń de demokratıaǵa uarsy, qysym kórsetip jatyr deıtinder bolsa, aıta bersin. Men memleket quramyn, sebebi meni halyq osy úshin tańdady", - dep áńgimeledi Qazaqstan Prezıdenti.
Nursultan Nazarbaev Táýelsizdik alǵan jyldary "Shevron" kompanıasymen jasalǵan "ǵasyr kelisimsharty" jaıly da aıtyp berdi.
Fılmde sol jyldary Qazaqstannyń batysynda munaı ken oryndaryn tolyqtaı aıaqqa turǵyzý úshin tipti KSRO-nyń da tehnologıasy, mamandary, qarjysy da bolmaǵan. Birinshi "ǵasyr kelsimsharty" amerıkalyq "Shevron" kompanıasymen jasalǵan. Bul kompanıa iri Teńgız ken ornyn ashty.
"Otanyn satyp jatyr deıtinder kóp boldy. Kásiporyndardy sattyq, ony da sattyq, muny da sattyq. Munyń bári tek bilmestikten aıtylǵan sóz edi, bulaı deıtinderdiń ózi eshteńe isteı almaıdy. Kóterilý úshin aqshany qaıdan alar edik? Shamamen 300 mıllıard dollar tikeleı ınvestısıa retinde tartyldy. Kredıt emes. Iaǵnı amerıkalyq kompanıalar kelip, bizdiń ekonomıkamyzǵa qarajat quıyp, óndire bastady. Biz bul aqshany ózimizge almaýymyz kerek, sondyqtan tabysymyzdy "saǵan da, maǵan da" dep bólistik. Osy ınvestısıalardyń arqasynda Qazaqstan kóterildi. Olar bizge aqshasyn ǵana emes, tehnologıasyn da alyp keldi. Bizde jerasty baılyqtary kóp qoı. Al bul Qazaqstanǵa ne berer edi? Halyqqa ne beredi? Shıkizatty shyǵaryp, satyp, aqsha alý kerek, sosyn adamdarǵa berý kerek. Másele osynda. Adamdarǵa jumysqa da aqsha berý kerek", - dedi Nursultan Nazarbaev.
Amerıkalyqtar kelissózderge kelgende óte saq. Biraq soǵan qaramastan, olar óz paıdasyn kórip turdy. "Shevronmen" kelisimshart jasasqanymyzda, kompanıalardyń aksıasy birden ósip, osy arqyly olar eki jarym mıllıard dollar shamasynda tabys kórdi. Biraq biz de óte qatań shart qoıdyq, bul ońaı bolmady. Munyń barlyǵy árdaıym joǵary deńgeıde ótti, barlyq mańyzdy shartty Prezıdent ózi ótkizdi, oǵan barlyǵy baıandalyp otyrdy, - dedi Qazaqstannyń birinshi premer-mınıstri Sergeı Tereshenko "ǵasyr kelisimsharty" jaıly mán-jaıdy aıta otyryp.
Nursultan Nazarbaev Temirtaýdaǵy iri metalýrgıalyq kombınattyń joıylýdan qalaı aman qalǵanyn aıtty. 90-jyldary 250 myń adam jumyssyz qalǵan edi. Sol ýaqytta Prezıdent Lakshmı Mıttalmen kelissózder júrgizgen.
"Ol zaýyt zero - nólde turǵanyn aıtty. "Biz - "bul qalaı bolǵany, Keńes odaǵynda salynǵan sońǵy zaýyt qoı! Keńestiń aqshasy boıynsha bir jarym mıllıard rúbl!" destik. Sol ýaqytta úkimettegiler olarmen kúni boıy áńgimeleskenin, al úshinshi kúni onyń ketip qalǵanyn aıtty. Sosyn men oǵan telefon soǵyp: "Mıttal myrza, qaıtyp kelińiz, maǵan kelińiz" dedim. Maǵan keldi. Biz tilmásh arqyly eki-úsh saǵat boıy sóılestik. Ol sosyn memleketke 350 mıllıon dollar tólep berýge kelisim berdi, kombınattyń barlyq qaryzyn da óteýge jáne kásiporynǵa birneshe jyl ishinde mıllıardtaǵan dollar ınvestısıa quıýǵa ýáde berdi. Bir jyl ótpeı jatyp, zaýyt jumys istep ketti, barlyq metalýrg óz sehterine oralyp, qala ómir súre bastady", - dep eske aldy Memleket basshysy.
