Ázirbaıjan halqy Armenıa prezıdenti Serj Sargsánǵa «Hodjalydaǵy qyrǵynǵa sebepker boldy», – degen aıyp taǵyp, halyqaralyq deńgeıdegi sottyń aldyna súıremek. 1992 jyldyń 25 aqpanynan 26-syna qaraǵan túni armán áskerleri Hodjaly qalasynyń beıbit turǵyndaryn aıaýsyz qyryp salǵan edi. Keıin anyqtalǵandaı, qanisherler arasynda TMD-nyń Birikken kúshinen qurylǵan 366-polk quramyndaǵy armán áskerleri bolǵan. Eshqandaı buıryqsyz-aq, qalany basyp alyp, qalyń uıqy qushaǵynda jatqan halyqtyń qanǵa bóktirgen qylmyskerler qolynan júzdegen adam ajal qushty Aýyr jaraqattanyp, iz-túzsiz joǵalyp ketkenderi qanshama! Karabah soǵysy tusyndaǵy eń aýyr genosıd sanalatyn bul qaıǵyly jaıt el arasynda «Hodjaly qasireti» atalyp ketken.
Qanshama jazyqsyz jandy jaralaǵan qasiretke bıyl – 23 jyl. Qaıǵyly data jaqyndaǵan sátte ázirbaıjandar Armenıa prezıdenti Serj Sargsándy «genosıdti uıymdastyrýshy, soǵystyń bastalýyna kináli adam» dep aıyptap, «jasaǵan áskerı qylmysy úshin zań aldynda jaýap bersin» degen talap qoıdy.
28 qańtar kúni bastalǵan Bakýde Armenıa prezıdenti Serj Sargsándy áskerı qylmysker dep taný týraly qol jınaý bastaldy. Atalǵan sharaǵa Úkimettik emes uıymdardy memlekettik qoldaý keńesiniń janynan qurylǵan jumys toby 100 myń qol jınap, Gaagadaǵy Halyqaralyq qylmystyq sotqa jóneltpek.
Atalǵan jumys toby sonymen qatar «20 qańtardaǵy oqıǵaǵa álemdik qaýymdastyqtyń saıası baǵasy» atalatyn petısıaǵa da qol jınaý ústinde. Eskeretin jaıt, armándardyń prezıdenti Serj Sargsán Taýly Karabahtaǵy soǵys kezinde Hodjaly qalasynyń júzdegen beıbit turǵynyn qyrýǵa tikeleı qatysqan. Anyǵynda,
2013 jyldyń 23 qańtarynda AQSH-taǵy Aq úıdiń resmı saıtyndaǵy «Biz – halyqpyz» («We are people») bóliminde Amerıka prezıdenti Barak Obamanyń nazaryn armán menázirbaıjan arasyndaǵy jer daýyna, sondaı-aq, Ázirbaıjanǵa tıesili jerdiń 20 paıyzyn armándardyń kúshpen basyp alǵanyna aýdartý úshin 100 myń adamnyń qoly jınalǵan bolatyn.
Halyqaralyq sotqa júgingen ázirbaıjandar Serj Sargsánnyń sheteldik aqparat quraldaryna bergen suhbattaryndaǵy sózderin de dálel retinde keltirmek. Máselen, ol «Thomas Waal» basylymyna bergen suhbatynda «Ázirbaıjandar bizdiń qarapaıym halyqty óltiretinimizge senbegen edi. Biraq biz ol senimniń byt-shytyn shyǵardyq», – depti... Resmı qujattar men dáıekterdi jınaý barysynda ázirbaıjandar Hodjalyda qyrylǵan beıbit turǵyndardyń aıaýsyz qınalǵan sýretterin de birge tapsyrmaq.
Soraqysy sol, túnniń ortasynda buqpandaıtap kelip, bas salǵan qanisherler bala-shaǵa, áıel men kári-qurtańdy túgel qyrǵan. Resmı derekterge sensek, 83 bala, 86 áıel, 70-ten astam qarıa, barlyǵy 613 adam áskerıler qolynan ajal qushqan, 487 adam aýyr jaraqattanǵan. Bir myń júz elý adamǵa jasalǵan shabýylda 150 kisi iz-túzsiz joǵalyp ketken. Múrdelerdi zerttegen kezde kópshiliginiń órtelgeni, kózderiniń oıyp alynǵany jáne bastarynyń kesilgeni anyqtaldy. Soraqysy sol, dál osyndaı aıýandyqtan aıaǵy aýyr kelinshekter men balalar da shet qalmaǵan.
Petısıaǵa qol qoıǵandar Hodjalydaǵy qyrǵyndy jasaǵan 366-polktyń komandıri sol kezde Serj Sargsán bolǵanyn, sondyqtan ol júzdegen jazyqsyz jannyń ólimine zań aldynda jaýap berýi tıistigin aıtady.
Hodjalydaǵy genosıdti Pákstan, Kolýmbıa, Chehıa, Bosnıa-Gersogovına, Perý, Gondýras, Sýdan tb. resmı túrde moıyndaǵan. Al ústimizdegi jyldyń 26 aqpanynda Stambuldyń Taksım alańynda túrik azamattary Hodjaly qyrǵynynda kóz jumǵan jazyqsyz jandardy eske almaq.
Názıa JOIaMERGENQYZY
