Májilis depýtaty Aıqyn Qońyrov bastaǵan Parlamenttegi Qazaqstannyń halyqtyq komýnıser partıasy fraksıasynyń músheleri Ulttyq Bank tóraǵasy Qaırat Kelimbetovke erekshe saýal joldady. Onda Ulttyq banktyń ekinshi deńgeıli bankterdiń áreketin  qadaǵalaýdy álsiretýiniń saldarynan sońǵylar aýadan aqsha jasaýdy shekten tys kólemge asyryp jibergenine nazar aýdarylǵan. Árıne, aýadan jasalǵan aqsha saıyp kelgende boryshkerdi shyryldatyp, sonyń moınynan óndiriletini de sózsiz. Máselen, bir boryshker bankten 50 myń dollar qaryz alyp, ony ósimpulymen birneshe jylǵa bólip tóleýge kelisimshart jasady deıik. Biraq áldebir sebeppen grafık boıynsha tólemdi toqtatqan. Demek, osy sátten bastap onyń bankpen aradaǵy kelisimsharty buzylǵan bolyp sanalýy kerek qoı. Bank qalǵan somany qaıtartýǵa árekettenedi, bolmasa sot arqyly óndirse kerek edi. Alaıda bankter bul ispen aınalyspaı, negizgi qaryzǵa qosa ósimpuldy eseptep, ony arttyra beretin kórinedi. Sosyn qaryz ábden kóbeıgen kezde ony... «úmitsiz qaryzdar» dep arnaıy mamandanǵan uıymdarǵa satatyn kórinedi. Al mundaılar boryshkerlerdi shyryldatyp, qaryzdyń esebine dep úılerin, múlikterin tartyp alýǵa arnaıy «mamandanǵandar» eken. «Estimegen elde kóp, esek mingen sartta kóp» degen sol áne... Sottasýǵa, daýlasýǵa, tartyp alýǵa mamandanǵan mundaılardyń artynda qandaı da bir kúshterdiń turǵanyn sezýge bolady. Al bank she... Banktyń esebi túgel, ol boryshkerdiń ústinen «arnaıy mamandanǵan» satyp alýshy tabylǵansha boryshkerge ósimpuldy úıip-tógip esepteı beredi. (2006 jylǵa deıingi normatıvte bulaı etýge bolmaıtyn). Eshqandaı aqshasy kúıip, terisi tarylyp jatqan joq. Máselen, «Temirbank» AQ 2012 jyly «úmitsiz qaryz» dep balanstyq esebinen shyǵarǵan osyndaı 7 mlrd. 674 mln teńge qaryzyn «arnaıy mamandanǵan»  «TILBAGE COMPANY» degen fırmaǵa 2 mlrd. 45 mln. teńgege satyp jibergen. Esepten shyǵarylǵan qaryz dep bolǵandyqtan bul banktyń taza tabysy bolyp esepteledi. Onyń ishinde kóp degende júzden bir bóligi ǵana banktyń burynǵy shyǵyny, al qalǵany «óli shyǵynǵa» eseptelgen ósimpul... Demek, aýadan jasalǵan aqsha. Tipti, keıbir bankter osyndaı áreketterge ábden mamandanyp alǵan da sıaqty. Mysaly, dál osy bank 2008 jyly da óziniń úmitsiz qaryzy dep eseptelgen 12 mlrd. teńgesin dál osy «mamandanǵan» fırmaǵa 3 mlrd. 140 mlrd. teńgege satqan eken. Aty men zatyn eshkim, eshqandaı kúdik oılamasyn dep qazaqsha da, oryssha da emes, aǵylshynsha ataǵan, al artynda bir alyp turǵan mamandanǵan batyr boryshkerlerdi shyryldatyp, dúnıe-múlkin sot arqyly tartyp alyp jatady. Bári zańdy sıaqty. Al obal-saýap degendi eshkim de eskermeıdi... Komýnıs depýtattar bolsa Ulttyq bank tóraǵasynan osyndaıǵa «mamandanǵan» fırmanyń 10 jylǵa taıaý ýaqyttaǵy is-áreketteri nege eshqandaı zańmen rettelmegen deıdi. Bul boryshkerdiń múddesin qorǵamaý bolmaı ma, bankter qaryzdy satqany, ıaǵnı ózimen kelisimshartty úzildi-kesildi buzǵany jóninde boryshkerdi nege habardar etpeıdi degen sıaqty saýaldar qoıady. Eń bastysy árıne, «mamandanǵan» fırmalardyń is-áreketiniń zańmen júrgizilmeıtindigin kórsetý ǵoı. Al zańmen júrgizilmegen dúnıeniń bári zańsyz emes pe?