Búgin Qazaqstan Respýblıkasy osy qasıetti muratqa qol jetkizgenine 30 jyldan asyp, álem aldynda óziniń derbes jolyn sátti bastaǵan jas memleket. Bul jyldar ishinde elimiz san salaly jetistikterge qol jetkizip, saıası, áleýmettik-ekonomıkalyq jáne mádenı damýynda jańa belesterdi baǵyndyrdy.

Táýelsizdik bizge ne berdi? Eń aldymen, óz taǵdyrymyzdy óz qolymyzben qalyptastyrý quqyǵyn berdi. Ekonomıkalyq jaǵynan myqty elge aınalyp, óziniń ulttyq qundylyqtaryn saqtaı otyryp, modernızasıaǵa bet burǵan memleket bolýǵa umtyldy. Qazaqstan osy ýaqyt ishinde ekonomıkany qaıta qurýǵa, jańa saıası ınstıtýttardy engizýge, bilim berý júıesin jetildirýge jáne jastardy qoldaýǵa baǵyttalǵan kóptegen reformalar júrgizdi.

Búginde elimizde memlekettiń turaqtylyǵyna qoldaý kórsetetin bilikti kadrlar daıarlanýda. «Bolashaq» baǵdarlamasy qazaqstandyq jastarǵa álemniń ozyq ýnıversıtetterinde bilim alýǵa múmkindik berdi. Táýelsizdik jyldary elimizde joǵary tehnologıalardy meńgergen jańa mamandar men bilikti kásibı mamandardyń jańa tolqyny qalyptasyp keledi.

Osy baǵdarlamanyń mańyzyn aıqyndaıtyn bir mysal – qazirgi tańda el Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń bastamasymen qolǵa alynǵan «Bolashaq» baǵdarlamasynyń keńeıtilgen jobalarynyń biri – «500 ǵalym» jobasy. Bul joba elimizdegi ǵylym salasynyń damýyna serpin berip, ǵylymı-zertteý jumystarymen shuǵyldanatyn ǵalymdarǵa shetelde biliktilikti arttyrýǵa, jańa tehnologıalarmen jáne ǵylymı jetistiktermen tanysýǵa, tájirıbe almasýǵa úlken múmkindik berýde. Joba aıasynda ǵalymdar álemniń jetekshi ǵylymı-zertteý ınstıtýttary men joǵary oqý oryndarynda taǵylymdamadan ótedi. Bul óz kezeginde Qazaqstannyń ǵylymı áleýetin arttyryp, zertteý salasynda zamanaýı ádister men quraldardy engizýge yqpal etedi. Osy bastama ǵalymdarǵa óz salalary boıynsha zamanaýı ádis-tásilderdi meńgerýge, jahandyq ǵylymı qaýymdastyqpen baılanys ornatýǵa jáne halyqaralyq deńgeıdegi zertteýlerge qatysýǵa múmkindik beredi.

Men de «500 ǵalym» jobasynyń qatysýshysy retinde Túrkıanyń Ankara qalasynda Qajy Baıram Velı ýnıversıtetinde taǵylymdamadan ótý múmkindigine ıe boldym. Bul tájirıbe men úshin zor qundy boldy. Taǵylymdama barysynda Túrkıanyń bilim berý júıesimen jáne ǵylymı zertteý ádistemelerimen tanystym, sondaı-aq halyqaralyq áriptestermen birlese jumys istep, óz salamdaǵy bilimimdi keńeıttim. Budan bólek, túrik ǵalymdarymen tájirıbe almasý meniń kásibı daǵdylarymdy nyǵaıtyp, zertteý jumystarymnyń aýqymyn keńeıtýge septigin tıgizdi.

«500 ǵalym» jobasy otandyq ǵylymdy qoldaýdyń mańyzdy tetigine aınaldy dep aıtýǵa bolady. Ǵalymdardyń taǵylymdamadan ótip, tájirıbe jınaqtaýy elimizdiń ǵylymı áleýetin arttyrýǵa jáne halyqaralyq deńgeıde básekege qabiletti mamandar daıarlaýǵa baǵyttalǵan qadam.

Qazaqstannyń syrtqy saıasatta beıbitshilik pen turaqtylyq qaǵıdattaryn ustanýy — elimizdiń halyqaralyq arenadaǵy bedelin kóterdi. Búgingi tańda Qazaqstan túrli halyqaralyq uıymdarda belsendi, bul óz kezeginde eldiń qaýipsizdigi men áleýmettik damýyn nyǵaıtýǵa yqpal etedi.

Bizdiń bolashaǵymyz qandaı bolmaq?

Táýelsizdiktiń týy jelbirep turǵan ýaqytta urpaq aldyndaǵy negizgi mindet — osy qol jetken tabystardy odan ári nyǵaıtý. Elimizdiń árbir azamaty ult bolashaǵy úshin jaýapty. Táýelsizdiktiń qaǵıdattaryn qurmetteı otyryp, elimizdiń damýyna úles qosý — búgingi urpaqtyń basty paryzy.

Qazaqstandy jańa jetistikterge bastaıtyn jol — birlik pen turaqtylyq. Táýelsizdikti nyǵaıtyp, Máńgilik Elge aınaldyrý úshin bizge tek ekonomıkalyq jetistikter ǵana emes, rýhanı jańǵyrý men halyqtyq birlik te mańyzdy. Búgingi táýelsiz eldiń urpaǵy tarıhı taǵylymdardy umytpaı, ult bolashaǵy úshin eńbek etýge daıyn bolýy kerek. Tek sonda ǵana táýelsizdik rýhy máńgi jasaıtynyna senimdi bola alamyz.

Endeshe, Táýelsizdik kúni — tek mereke ǵana emes, ótkenge taǵzym jasap, bolashaqqa senimdi qadam basatyn kez. Elimizdiń uly joly — Máńgilik El muraty baıandy bolǵaı!

Joǵary oqý ornyna deıingi daıyndyq kafedrasynyń

 aǵa oqytýshysy A.K.Begalıeva