قايران قازاق! عۇمىر كەشتىڭ نە ءتۇرلى،
تۇلپار ەدىڭ تۇياعىڭ تاسقا كەتىلدى.
قايسار قازاق مىڭ ءولىپ، مىڭ ءتىرىلدىڭ،
سۇڭقار ەدىڭ قاناتتارىڭ كەسىلدى.
كەزىمىز كوپ قاپى قالىپ وكىنگەن،
جاۋىمىز كوپ جويۋعا ءبىزدى بەكىنگەن.
قىزىل اپات قيىن ءتۇستى بارىنەن،
جويا جازدادى جۇمىر جەردىڭ بەتىنەن.
كوممۋنيزم - قۇرىلعان كىل قاستىققا،
گيتلەردە بارمادى ونداي لاستىققا.
تارتىپ الىپ مالىڭمەنەن استىقتى،
قاساقانا ۇشىراتتى اشتىققا.
تاسقا جانىپ بويىنداعى نامىسىن،
قالىڭ ەلى – قازاعىنىڭ قامى ءۇشىن.
قۇتقارام دەپ شىعىپ ەدى الاشتى،
الاشوردا سەركەلەرى ارىسىم.
قىزىل جالىن ولاردىدا جالمادى،
ەل باستايتىن ەسىل ەرلەر قالمادى.
ءالىپبيدى سان قۇبىلتتى سۇم قىزىل،
باس كوتەرەر حالىقتا ەس قالمادى.
شابۋىلدى تىلمەن دىنگە ۇدەتتى،
بۇرىن- سوڭدى ەل كورمەگەن كۇن ءوتتى.
ءدال سولاردىڭ بۇيرىعىمەن قىرعىزىپ،
لەنين، ستالين – كوسەمىمىز دەپ ۇيرەتتى.
ءوتتى ءومىر زامان سولاي وزگەردى،
قۇلاق ەستىمەس سۇمدىقتاردى كوز كوردى.
جەر جاستانىپ ۇلتىن سۇيگەن ۇلىلار،
ىبىلىستەر ەل باسقارعان كەزكەلدى.
جەلتوقساندا جاستارىمىز بۇلقىندى،
تاپتاما دەپ كەسىر كەڭەس ۇلتىمدى.
قىرشىن جاستار جانىشتالىپ اياۋسىز،
ۇلت رۋحى تامىرىنان قىرقىلدى...
تاريحتا تالاي سۇمدىق ءىز قالدى،
جۇرەكتەردە جازىلمايتىن سىز قالدى.
جالتاعتاعان ۇكىمەتتىڭ سيقىنان،
سەزىلەدى سول زاماننىڭ ىزعارى.
باقىتتى بالا كەزدەر – اي
(اقساي مالشارۋاشىلىق مەكتەبىندە وقىعان بارلىق بالالارعا ارنايمىن)
ساعىنىش – سانالىعا دارا سەزىم،
قىرقىڭدا قىرعا شىعىپ قاراشى ءوزىڭ.
الىستاپ سەنەن قانشا كەتسەمداعى،
ەسىمنەن ءبىر كەتپەيسىڭ بالا كەزىم.
تاۋدا ءوسىپ، سۋىن ىشكەن تاس بۇلاقتىڭ،
قازاقتىڭ قايسار قارا بالاسى ەدىم.
ارامدىق، ساراڭدىققا بىلعانباعان،
سۋىڭداي ءمولدىر ەدى سانا، سەزىم.
شارىقتاپ قياندارعا قيال شەكسىز،
سىرتتا جاتىپ جۇلدىزدى ساناۋشى ەدىم.
اتا- انا، اعا- باۋىر ءبارى بىرگە،
ماڭگى سولاي تۇرارداي قاراۋشى ەدىم.
ەسكە تۇسسە قىزىق كوپ جىر ەتەتىن،
شالدار قانداي وتكەندى سىر ەتەتىن.
اسىق ويناپ، تاي ءمىنىپ، قوي قايىرىپ،
كەزدەر قانداي جارىسىپ، كۇرەسەتىن.
مالشى ءومىرى – كەڭپەيىل، ىزگى جاندار،
قولدا باردى ءوزارا ۇلەسەتىن.
قوناق كەلسە قۋانىپ قويىن سويىپ،
ءبىر تۋعانى كەلگەندەي سىي ەتەتىن.
كۇنى بويى ويناۋشى- ەك اسىر سالىپ،
ءبىر ساعاتتا بولمايتىن قۇر وتەتىن.
جادىراعان جاز ءوتىپ كۇزدە جەتىپ،
تىراكتىر بوكتەر جاقتان ءدۇر ەتەتىن.
وقۋعا كەتەر كۇندى ءىشىڭ سەزىپ،
بالا جۇرەك تىكسىنىپ، ءدىر ەتەتىن.
بولماسادا سەنى ەشكىم بوپسالايتىن،
ءبىزدىڭ وقۋ وزگەگە ۇقسامايتىن.
وندا بارساڭ قارىن اش، قادىرىڭ از،
بالا قاشىپ مەكتەپتەن توقتامايتىن.
ۇرەيلى جەر بوپ بىزگە سەزىلەتىن،
اشىقتىرىپ، بالانى نوقتالايتىن.
اقسايدا اشىقپاعان بالا قايدا،
باستىق، اسپاز تەك ءوزىن توق سانايتىن.
شەشەم كورپە - جاستىقتى سالىپ بەردى،
وقۋدى ەندى كوزىم انىق كوردى.
تىراكتىرگە سالىپ اپ كوپ بالانى،
بورقۇدىققا ءتورت تامعا الىپ كەلدى.
كەرپىش ۇستىنە تاقتايدى پارتا قىلىپ،
سوندا وقىدىم العاشقى ارىپتەردى.
مەكتەبىمىز وقىعان كوشپەلى ەدى،
ءبىز بولدىق “جەتىم تايلاق كوشكە ەرەدى”.
كۇز وتە سالبىرتى اسىپ ەل كوشكەندە،
مەكتەپتە اقسايعا كوشپەك ەندى.
مەكتەپ كوشىپ بولعانشا ونشاقتى كۇن،
ۇيگە بارىپ كەلۋدى ەسكەرەدى.
بالالار جاياۋ - جالپى جۇگىرەتىن،
ءبىرى ەرتە، بىرەۋى كەش كەلەدى.
پا، شىركىن! شارىقتايدى قيال قانداي،
ىستىق ەدى تۋىپ - وسكەن ۇياڭ قانداي.
قۋانىشتان جۇگىرەسىڭ ءشارشامايسىڭ،
بايگەدەن وزىپ كەلىپ سىي العانداي.
تەزىرەك ۇيگە جەتۋ بار ارمانىڭ،
قارامايسىڭ وكپەڭ كۇيىپ قينالعانعا- اي.
كوز سالساڭ ۇيگە تاياۋ ءدوڭ باسىنا،
باۋىرلارىڭ سەنى كۇتىپ جينالعانداي.
الدىڭنان جۇگىرەتىن قارسى الام دەپ،
قادىرلى- عوي وقۋعا بارسا ادام دەپ.
جولدىاياق تا جاتادى جولىڭ توسىپ،
جۇرگىزبەي تىكە شاپشىپ ارسالاڭداپ.
تىستەلەپ بالاعىڭنان قۇلاتاتىن،
ارنايدى قۋانىشىن ءبىر ساعان تەك.
اكە - شەشەڭ قۋانار ۇمىتتەنىپ،
بالالارىم جاقسى وقىپ بولسا ادام دەپ.
ەندىگى وقۋ اقسايدا جالعاساتىن،
تاۋ ءىشى، كەي قىس قالىڭ قار باساتىن.
جاتامىز ءبىر جاتاقتا جيرما بالا،
توپىرلاپ الىسقاندا شاڭ باساتىن.
اعايىندار جاتامىز ەكى - ەكىدەن،
كەز ەمەس ءبىر توسەكتە كەڭ جاتاتىن.
ۇلكەندەر ءبىرىن - ءبىرى جىعىپ الىپ،
شىعىپ اپ ءۇستى - ۇستىنە ءدوڭ باساتىن.
كۇندەلىك توقاش قولعا تيگەن كەزدە،
“شورەگە داۋ جوقتى” ايتىپ ارباساتىن.
زاڭى سول – قولداعىڭدى جۇلىپ كەتسە،
حاقىڭ جوق مەنىكى دەپ جارماساتىن.
بۇنداي سۇمدىق كورمەگەن مەنىڭ باسىم،
جەپ بولعانشا نانىمدى تەر باساتىن.
كەشكە كوجە شەلەكپەن اكەلەتىن،
تەگەشكە قۇيىپ بىزگە اپەرەتىن.
اراسىندا قارايعان ەتى بولسا،
قازانشى ءوزى قاعىپ اكەتەتىن.
ىشەتىنىڭ كۇندە كەش سىلدىر كوجە،
شاماڭ جوق بۇل قالاي دەپ ءدات ەتەتىن.
تاڭەرتەڭ، ءتۇس جەيتىنىڭ جالعىز توقاش،
بايقاماساڭ بىرەۋ بار ساپ ەتەتىن.
سويسادا ون وگىز، قىرىق قويدى،
تاڭدايىڭ تاڭدايىڭا تاق ەتەتىن.
بارىنە شىداپ وقۋ كەرەك ەندى،
ەرىنبەسەڭ ەڭبەگىڭ ەلەنەدى.
جۇرسەكتە تۇلكى قۇرساق ءۇيدى ويلاپ،
وقۋعا ىنتامىز بولەك ەدى.
تاڭەرتەڭ – كەش كىتاپتى قولعا الىپ،
ساباق جاتتاپ بالالار جونەلەدى.
جايا تاسقا ورىنداپ تاپسىرمانى،
ءلاپپاي اتقان كەزدەر - اي توبەدەگى.
تاستى تاسقا ساۋساقپەن سوققان كەزدە،
سەزىلمەيتىن جاراقات كوبەدەگى.
قىستىكۇنى – كۇن قىسقا شىدايتىنبىز،
سەنبى سايىن ۇيگە قاراي زاۋلايتىنبىز.
كۇن ۇزاپ، كوكتەم وتە مامىر ايى،
ەل ساۋىرعا كوشكەندە جىلايتىنبىز.
قارىن اشتا كۇن باتپاي قاسارىسىپ،
جاتاقتا جابىعىپ سورلايتىنبىز.
كۇنى كەشكە كوز سالىپ ساۋىر جاققا،
ەل كوشكەن جۇرتتى ارالاپ شارلايتىنبىز.
ساعىنىش – ۇيگە دەگەن الا بوتەن،
تارقار كۇنىن مەكتەپتىڭ ساناپ وتەم.
اتتى كىسى كورىنسە ەلەڭدەيمىز،
ءۇي جاقتان بىرەۋ كەلىپ قالاما ەكەن.
انا كىسى بولسا ەكەن اعام، اكەم
دەسەعوي مەنى وزىمەن الا كەتەم.
بولماسا تۋىسى بوپ جاتاقتاستىڭ،
ازىق - تۇلىك، قۇرت اكەپ بەرەرمە ەكەن.
ۇزاق كۇن جىلجىپ ولدا وتەتۇعىن،
جىلدىق ەمتيحان ۋاقىتىدا جەتەتۇعىن.
ەمتيحان بىتسە شىركىن- اي ۇيگە جەتسەك،
جۇرەك شىركىن دۇرسىلدەپ كەتەتۇعىن.
بالالار ەرتە تۇرىپ ساباق جاتتاپ،
تىم ەرەن بەلسەندىلىك ەتەتۇعىن.
كۇنىنە ەكى ساباقتان سىنىاۋ الاىپ،
ەمتيحاندا ۇزاماي بىتەتۇعىن.
دەگەندە ەرتەڭ كەتەم تەڭدى بۋىپ،
ءتۇنى بويى ۇيىقتاماي كۇتەتۇعىن...
جۇرەگىڭ جارىلىرداي قۋانىشتان،
كورگەندە ساۋىرتاۋدى تۋ الىستان.
تىراكتىر سالبىرتىدان اساتۇعىن،
ءتۇتىنى ارتتا قالىپ شۇباپ ۇشقان.
قۋانىپ ءان سالاتىن مۇڭعۇل - قازاق،
تىرناداي جەر ساعىنىپ شۋلاپ ۇشقان.
جۇگىمىزدى ارقاعا سالا سالىپ،
جۇگىرەمىز تۇسە ساپ تاياۋ تۇستان.
اۋىرىن اعام ءوزى كوتەرەتىن،
قارامايمىز يىققا ارقان ىسقان.
دەدەك قاعىپ ۇشامىز ۇيگە قاراي،
زارىعى ساعىنىشتىڭ ابدەن قىسقان.
مىڭعىرعان مال، كوك شالعىن، ءمولدىر بۇلاق،
قانداي عاجاپ قۇسىدا اۋەدە ۇشقان.
بالالار اسىر سالىپ جۇگىرەتىن،
باقىتتى كەزى مالشىنىڭ شىققان قىستان.
شىركىن-اي! ۇيگە ءماز بوپ جەتۋشى ەدىك،
قۋانىشتان كەتەردەي ەسىم شىعىپ.
باۋىرلارىم جۇگىرەتىن الاقايلاپ،
قارسى الاتىن الدىمنان شەشەم شىعىپ.
ءبىر شىنى ءشاي ىشۋگە تاقات قىلماي،
جۇگىرىپ تاۋعا شىعىپ كەتۋشى ەدىك.
لاقتاي ويناقتايسىڭ سەكەك قاعىپ،
قانداي ىستىق ءوز ءۇياڭ دەۋشى ەدىك.
ساعىنىپپىز تاۋدىدا جاز قوناتىن،
اكەم كەشكە قوي سويىپ ءماز بولاتىن.
بالالىق قۋانىش ول – مۇلدە بولەك،
ونداي شاتتىق ومىردە از بولاتىن.
ودان ارتىق كورگەم جوق ءجاننات مەكەن،
بولساداعى كولى جوق قاز قوناتىن.
اينالا قۇلپىرعان گۇل، جايقالعان ءشوپ،
بۇلاق بويى جاسىل كىلەم – ساز بولاتىن.
قايران مەنىڭ باقىتتى كەزدەرىم- اي،
قادىرىڭدى وتە كەش سەزگەنىم- اي.
قىرعا شىعىپ ەس جيىپ قارايلاسام،
ءبىر قايىرىلماي جىراقتاپ بەزگەنىڭ- اي.
وزەك سىزداپ ءوزىڭدى ەسكە العاندا،
جاس كەلەدى مولتىلدەپ كوزدەرىمە- اي.
جانىڭا ىستىق جانداردىڭ كوزى تۇگىل،
زار بوپ ءجۇرمىز ءبىر اۋىز سوزدەرىنە- اي.!!!
قولدان ۇشىپ كەتپەسىن باقىت قۇسىڭ،
قۇلشىنايىق بالانىڭ باقىتى ءۇشىن.
ءبىر اللادا الداعى باقىت ءىسىڭ،
باقىتتى وتكەن كۇنىڭمەن باقىتتىسىڭ.
نۇرباقىت بايراحمەت ۇلى
24.09.2009
پىكىر قالدىرۋ