ساۋد ارابياسىنىڭ ءبىز بىلمەيتىن سۇمدىقتارى (ۆيدەو)

/uploads/thumbnail/20170709082326111_small.jpg

دجەيمس دجونسون تۇسىرگەن   "Saudi Arabia Uncovered"  (بۇركەمەسىز ساۋد ارابياسى) يسلام كورولدىگىنىڭ بۇقپاسىز بەت پەردەسىن اشادى.  ءفيلمدى جاساۋشى ءوز ومىرىنە ءقاۋىپ توندىرە وتىرىپ، ساۋد ارابياسىنداعى ءسىز بەن ءبىز بىلمەيتىن قۇپيالاردى اشادى. مىنا ءفيلمدى كورىپ، ءسىز بۇل ەلدە ادامعا، باق-قا، سوت ۇيىمدارىنا ەشقانداي ەركىندىكتىڭ جوقتىعىن تۇسىنەسىز. ەلدە اۆتوريتارلى رەجىم، ءبىر عانا كورول بار، ءبارى سوعان باعىنادى.  ءىرى قالالارىندا عانا جاعداي جاقسى بولعانى بولماسا، قالعان ەلدى-مەكەندەردە باستىقتاردىڭ عانا جاعدايى جاقسى،- دەيدى فيلم اۆتورى. 

 

 مۇنداعى ءاربىر ازامات ءوز ويىن ايتۋعا قورقادى، ايەلدەرگە بويانۋعا، ۆيدەو تۇسىرۋگە، ەل الدىندا مۋزىكالى اسپاپتاردا ويناۋعا جانە كوپتەگەن نارسەلەرگە تىيىم سالىنعان.   ارينە، بۇل رەجىمگە قارسى وپپوزيسيونەرلەر بۇل ەلدە بار، سولار عانا ەلدىڭ ايتا الماعانىن ايتىپ، جەتكىزە الماعانىن جەتكىزەدى.  ءبىر وكىنىشتىسى مۇنداي ادامداردىڭ تاعدىرى ەل الدىنداعى ءولىم جازاسىمەن اياقتالادى.  فيلمدە ساۋد ارابياسىنىڭ 10 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلعان  بەلسەندىسىنىڭ تاعدىرىن كورسەتەدى.  كەز-كەلگەن بۇيرىقتى تىڭداماعان ادام نە ءولىم جازاسىن الادى، نە تۇرمەگە توعىتىلادى. ادامدار قورقىنىشپەن ءومىر سۇرەدى.  فيلم اۆتورى ونداعى  تۇرمە ءومىرىن  كورسەتەدى، جازاسىن وتەۋشىلەر ناشا قابىلداپ، جىندى بولىپ، بىر-بىرىنە اۋرۋلارىن جۇقتىرىپ ءجۇر.  كورولدىك باسشىسى ۆاحابيزم جانە سالافيزم يدەياسىن ۇستانادى، سونداي-اق اۆتور ءدال وسى اعىمداردىڭ نەگىزىن قالايتىن دا وسى ەل دەپ سانايتىندىعىن ايتادى.  

    

مەكتەپتەردە بالالاردى "Shia" اعىمىمەن تاربيەلەيدى، ونىڭ ماعىناسى « يسلامنان باسقا ءدىن جوق، ەۆرەيلەر مەن حريستياندار جەردى لاستاپ جاتىر، ولاردىڭ كوزىن قۇرتۋ كەرەك».  سالدارىنان وسىنداي وقۋشىلار تەررورلىق ارەكەت جاساپ، سونداي توپتارعا قوسىلىپ كەتەدى.   ەگەر، ساۋد ارابياسى باستى « مۇناي رەزەرۆى» بولماعاندا، باياعىدا –اق امەريكالىق قارا تىزىمگە ەنگەن ەلدەردىڭ قاتارىندا بولاتىن ەدى. جالپى قوعام كوزىنە  الدىمەن بۇل ەلدىڭ مونارحيالىق بيلىگى ءبىرىنشى تۇسەتىن ەدى، الەم ادامدارى ءالى دە ولار جايلى ەشتەڭە بىلۋگە قۇلىق تانىتپايدى:  ورتا عاسىرداعى قۇقىتىق جۇيە،  ايەلدەر قۇقىنىڭ تاپتالۋى، ءسوز ەركىندىگىنىڭ تولىقتاي جوقتىعى.  كورولدىڭ وتباسى ەلدىڭ بارلىق سفەراسىن باسقارادى، باسپا ءسوز، ساياساتتان باستاپ، دۇكەندەر مەن مەشىتتەرگە دەيىن سولاردىڭ يەلىگىندە.  وسىلاي ەلدىڭ قۇرىلىسى مەن ىشكى ءتارتىبى بىر-بىرىنە كەرەعار: سىرتىنان قاراساڭىز زامانۋي، ال ومىرلىك ۇستانىمدارى اسىرە ءدىنشىل.   ادەمى قوناق ۇيلەر، ۇلكەن ساۋدا ورتالىقتارى، باي ءومىر ساۋد ارابياسىنىڭ – يلليۋزياسى. مىنا ءفيلمدى قاراي وتىرىپ، سىزدەر ول جاقتىڭ ءبىراز شىندىعىنا كوز جەتكىزەسىزدەر.   ءبىر جىلدىڭ ىشىندە عانا ساۋد ارابياسىندا 76 ادامنىڭ باسىن «يسلام شاريعاتتارى بويىنشا» كەسكەن. ءتىپتى، 2013 جىلى 17 جاستاعى شري-لانكالىق نافيك اتتى بالا باعۋشىنى، تاماق ءىشىپ وتىرىپ، قاقالىپ ولگەن بالانى تۇنشىقتىرعان دەپ باسىن كەستىرگەن. 

   

ساۋد ارابياسىنان قايتىپ كەلگەن قىزمەتشى ايەل (سول جاقتا) ول ەلدەگى قوجايىنى دەنەسىنە شەگە قاعىپ ازاپتاعانىن ايتادى. شري-لانكا، 25 تامىز 2010 جىل. (كورنەكى سۋرەت) 

 

 

ماتەريالدى دايىنداعان: ايجان باقداۋلەت

قاتىستى ماقالالار