تابيعاتتىڭ تىلسىم قۇبىلىسىنا لايىقتى عىلىمي باعا بەرۋ ماقساتىندا تارباعاتاي اۋدانىنىڭ اكىمى د.ورازبايەۆتىڭ باستاماسى- مەن وتكەن رەسپۋبيكالىق عىلىمي- تاجىريبەلىك كونفەرەنسيانىڭ ماقساتى ءوڭىردىڭ تابيعاتى مەن ەكولوگيالىق جاعدايىنا، جارتاستىڭ اتاۋىنا جانە ونىڭ قۇرىلىمىنا قاتىستى عىلىمي وي-تۇجىرىمداردى ورتاعا سالىپ، «ءبورىتاستاعان» جارتاسىنا تابيعي-تاريحي ەسكەرتكىش مارتەبەسىن بەرۋ بولاتىن. ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى مەن عىلىمي ينستيتۋتتاردىڭ عالىمدارى مەن استانا، الماتى، قاراعاندى، سەمەي قالالارىنىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ عالىمدارى، جازۋشىلار باس قوسقان كەلەلى كەڭەستە الدىمەن وسىعان دەيىن جارتاستىڭ اتاۋى «ءبورىتوستاعان» بولسا، بۇل اتاۋدىڭ نەگىزگى ءتۇپنۇسقاسىن بەلگىلى عالىم، تا-ريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ەتنوگراف احمەت توقتاباي 1771 جىلعى جازىلعان عىلىمي دەرەكتەردەگى جەر-سۋ اتتارىنا سۇيەنە وتىرىپ، بۇل اتاۋدىڭ «ءبورىتاستاعان» ەكەنىن ايتتى. وسىعان دەيىن جارتاستى زەرتتەگەن عالىمدار اراسىندا ەكى ۇداي پىكىر بولسا، سونىڭ ءبىرى مەتەوريت دەگەن جورامال بولاتىن. وسى ءوڭىردىڭ تۋماسى ق.ساتپايەۆ قازۇتۋ دوسەنتى اقبوتا جەڭىس قىزى جارتاستىڭ تاۋ جىنىسى ەكەنىن جانە ونىڭ دالالىق گرانيت شپات ەكەنىن تولىعىمەندالەلدەنگەنىن اتاپ كورسەتتى. عالىمنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، ەلىمىزدىڭ تابيعي بايلىعى سانالاتىن ءبورىتاستاعاندا اتالعان ءبىلىم ورداسى وقۋ-تاجىريبە جۇمىستارىن ءالى جالعاستىرا بەرەدى. عىلىمي كونفەرەنسيادا گەولوگيا جانە مينەروليا ينستيتۋتىنىڭ عالىمى ۆ.گلاگوۆ تۇشىمدى وي پىكىرلەردىڭ ءبىرىن ورتاعا سالدى. ونىڭ ايتۋىنشا، تارباعاتاي وڭىرىندەگى مينەرالعا باي كەن ورىندارىنىڭ ءبىرى - «اقجايلاۋدا» جوعارعى ەسپە بويىنداعى مينەرالداردىڭ 130 ءتۇرى بار جانە اسا پايدالى مينەرالداردىڭ كەيبىر تۇرلەرى الەمدە مۇلدە جوق. ول سونداي-اق، وسىنداعى كونە داۋىردەگى پەتروگليف تاستاردىڭ قورعاۋسىز جاتقانىن، بولاشاقتا ونى ەلىمىزدەگى 20 ۇلتتىق تابيعي قورىقتىڭ قاتارىنا ەنگىزۋ كەرەكتىگىن، ال وسى ەندىكتە ءبورىتاستاعاننىڭ دا جاتقانىن تىلگە تيەك ەتتى. بۇل رەتتە اۋدان اكىمشىلىگى اتالعان ماسەلەگە اتسالىساتىن بولدى. عالىمدار باس قوسقان كەلەلى كەڭەستىڭ نەگىزگى ءتۇيىنى ءا.مارعۇلان اتىنداعى عىلىمي ينستيتۋتتىڭ دوكتورانتى و.ەردەننىڭ زەرتتەۋلەرى بولدى. ارحەولوگ عالىمنىڭ بولجامدارى جارتاستىڭ اينالاسىنداعى الدىن الا زەرتتەۋلەر بۇل اۋماقتى ادامزاتتىڭ سوناۋ تاس داۋىرىنەن يگەرگەنىن، جارتاستىڭ ماڭايىندا قولا ءداۋىرىنىڭ قونىستارى مەن قورىمدارى بولعانىن ايتادى. «ەجەلگى سۋرەتتەر، نىشاندىق بەلگىلەر، ادام پىشىندەس مۇسىندەر قولا ءداۋىرىنىڭ ورتا كەزەڭىنە جاتادى»، - دەيدى ول. عالىم ەندى ءبورىتاستاعاننىڭ قولا ءداۋىرىنىڭ باسپانالارىنا ارحەولوگيالىق زەرتتەۋلەر جۇرگىزىپ، ەسكەرتكىشتىڭ اشىق اسپان استىنداعى جاعدايىن قورعاۋ ماقساتىندا «ءبورىتاستاعاننىڭ» تابيعي-تاريحي ەسكەرتكىش مارتەبەسىن الۋ جونىندەگى عىلىمي دايەكتەمەسى مەن ونىڭ جوباسىن جانە ءتولقۇجاتىن ۇسىندى. ەندىگى جەردە اۋدان اكىمدىگى تابيعي ەسكەرتكىشتىڭ ءتولقۇجاتىن زاڭدى تۇردە رەسىمدەيدى. كونفەرەنسيا سوڭىندا تارباعاتاي اۋدانىنداعى «ءبورىتاستاعان» ەسكەرتكىشىنە تابيعي-تاريحي ەسكەرتكىش مارتەبەسى بەرىلەدى.