قازاقتىڭ «جۇبانىشى»

/uploads/thumbnail/20170709203719139_small.jpg

        «كوپپەن كورگەن ۇلى توي» - دەپ جاتامىز. شىنىمەن، قۋانىشىڭ مەن قايعىڭدى كوپپەن بىرگە ورتاقتاسىپ، كوپپەن بىرگە بولىسسەڭ، ول – جاقسى، ارينە.

        دەگەنمەن، اباي اتامىزدىڭ مىنا ءبىر قارا ءسوزىن وقىپ وتىرىپ، وزگەشە ويعا قالاسىڭ: «قازاقتىڭ جۇبانىشى - جالعىز ءبىز بە ەلدىڭ ءبارى دە ءسۇيتىپ-اق ءجۇر عوي، كوپپەن بىرگە بولساق، بولادىداعى دەگەن ءسوزدى جۇبانىش قىلادى. وعان قۇداي تاعالا ايتىپ پا، كوپتەن قالماساڭ بولادى دەپ، كوپكە قاھارىم جۇرمەيدى دەپ. كوپكە تۇزاعىم جۇرمەيدى دەپ. كوپكە قورلىق جۇرمەي مە؟ ءبىر ءۇيدىڭ ءىشى تۇگەل اۋىرسا جەڭىل تيە مە؟ جەر بىلمەگەن كوپ ادام اداسىپ جۇرسە، ءبىر جەر بىلەتۇعىن كىسىنىڭ كەرەگى جوق پا؟»- دەگەن ەدى.

      بۇگىندە جالقاۋ قازاقتىڭ جانىنا «كوپپەن بىردەيمىز عوي»، «جۇرتتان قالامىز با؟»، «كوپتەن قالماساق بولدى-داعى» دەگەن جەڭىل سوزدەر جۇبانىش. كوپتىڭ كوكەيىندەگىسىن ايتار ءبىر جاقسى بولسا، اداسقان كوپكە باعىت-باعدار بەرەر ءبىر جان بولسا، نەسى جامان؟ كوپتىڭ ءبىرى ەمەس، كوشتىڭ «ءبىرى» بولۋ دۇرىس شىعار.

     تاياقتىڭ ەكى ۇشى بولاتىنى سەكىلدى، قانداي نارسەنىڭ بولماسىن ەكى جاعى بولادى. قاي كەزدە دە كوپپەن بىردەي بولۋ مىندەت ەمەس قوي. كوپ سوزىنە ەرىپ، ايتقانىنا كونىپ، ايتاقتاعانىنا جۇرسەڭ ءوز قولتاڭباڭدى قالاي قالدىراسىڭ، ءوز جولىڭدى قالاي سالاسىڭ، ءوز ىرگەتاسىڭدى قالاي قالاماقشىسىڭ؟ كەيىنگى ۇرپاق كۇندەردىڭ  كۇنىندە اتا-بابام كوپتىڭ ءبىرى بولىپ ءجۇرىپ، كوركەم دۇنيە قالدىرماعان دەسە، نەسى جاقسى؟! شىنتۋايتىنا كەلگەندە، كوكەيدەگىڭدى كومەسكىلەمەي، كوڭىلىڭدى الداماي،  جالاڭ ۇگىت، جايداق اقىلعا ەرمەي، اڭداي وتىرىپ، اقىرىن باسىپ، اقىل تارازىسىنا سالا بىلگەنگە نە جەتسىن؟!

     ويىمدى تۇيىندەر بولسام،  «وزەن اعىسىمەن ءولى بالىق قانا جۇزەدى»،- دەگەن قاناتتى ءسوزدى ويعا الار بولساق، شىعا ويلاپ، شىعانداپ تىرلىك ەتكەنىمىز ابزال.

نارگيزا ەرەس

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار