ءقىدىرالىنىڭ ورىنداۋىنداعى «سۇگىردىڭ تەرمەسىنە» قاتىستى داۋ شىقتى نەمەسە «سوقىر تاۋىققا ءبارى بيداي»

/uploads/thumbnail/20170709225818769_small.jpg

قازاقستاندى بارشا الەمگە تانىتقان ەتنو-روك ستيلىندەگى «ۇلىتاۋ» ۇجىمىنىڭ جەتەكشىسى، بەلگىلى ءانشى، پروديۋسەر ءقىدىرالى بولمانوۆتى بۇگىندە تانىمايتىن قازاق جوق. بىردە جارى قاراقاتپەن دۋەت بولىپ ءان شىرقاسا، ەندى بىردە ءوزىنىڭ جەكە ورىنداۋىنداعى اندەرىمەن ساحانالاردا بوي كورسەتىپ كەلەدى. ايتاتىن اندەرىن جۇرت قوسىلا ايتادى. ءقىدىرالىنىڭ ورىنداۋىنداعى حالىق ءسۇيىپ تىڭدايتىن سونداي اندەردىڭ ءبىرى – «سۇگىردىڭ تەرمەسى».

ال ەندى سول تەرمە جايىندا توسىننان جاڭا اقپاراتتار پايدا بولدى. ءقىدىرالى 20 جىلعا جۋىق ورىنداپ كەلگەن «سۇگىردىڭ تەرمەسى» جايىندا ق ر مادەنيەت قايراتكەرى، پروفەسسور اماندىق كومەك ۇلى فەيسبۋك پاراقشاسىندا ءوز شىندىعىمەن ءبولىستى، دەپ حابارلايدى «قامشى» پورتالىنىڭ ءتىلشىسى.

بىرنەشە جىل بويى سۇگىردىڭ تەرمەسى دەپ ورىنداپ كەلگەن ءقىدىرالى بولمانوۆتىڭ بۇل تەرمەسى سۇگىردىكى ەمەس، باۋبەك ەلبايدىڭ تەرمەسى ەكەن.

«ونىڭ ىشىندە ءبىر اۋىز سۇگىردىڭ ءسوزى جوق. بۇل نۇسقانى ءقىدىرالى گولليۆۋدقا بارار الدىندا اقتاۋعا بارعان ساپارىندا سەكەن تۇرىسبەكوۆ ەكەۋى ءبىزدىڭ ۇيدە ەكى كۇن قوناق بولىپ، سوندا قىدىرالىگە سۇگىردىڭ ءسوزىنىڭ ورنىنا ەلبايدىڭ ءسوزىن سالىپ جازىپ بەرگەنمىن.
1985-جىلدارى، جاستاردى تەرمەگە تارتۋ ءۇشىن سۇگىردىڭ اتا قونىسى ماڭعىستاۋعا كوشەرىندە باۋىر باسىپ قالعان بەس قالا xالقىمەن قوشتاساردا ايتقان ۇزاق تولعاۋىنىڭ «اۋىلعا سۇگىر كەلدى دەپ» دەگەن بولشەگىن، كوشكى جەمەنەي ومار جىراۋدىڭ سازىن پايدالانىپ ەستراداعا بەيىمدەپ ءوزىم سالعانمىن. العاش رەت بۇل شىعارمانى ۇلكەن ساxنادا، «ءانشى بالاپاندا» ورىنداعان شاكىرتىم اقىلبەك جەمەنەي ايازباي ۇلى وڭداسىنوۆ ەدى. وندا ءسوزى سۇگىردىكى بولعانىمەن، سازى-اۋەنى سۇگىردىكى ەمەس، ومار جىراۋدىڭ «نوعايلىق» جىر سازى ەدى. ال ءقىدىرالىنىڭ ورىنداپ جۇرگەن «سۇگىردىڭ تەرمەسىنىڭ» سۇگىرگە ءسوزىنىڭ دە سازىنىڭ دا قاتىسى جوق. ول باۋبەك ەلبايدىڭ ءسوزى، سول كوشكى ومار جىراۋدىڭ سازى، وڭدەگەن ا. كومەك ۇلى».

ال، ايگۇل ەلشىبايەۆانىڭ ورىنداپ جۇرگەن «اۋىلعا دا سۇگىر-اي كەلدى دەپ» دەگەن نۇسقانىڭ ءسوزى سۇگىردىكى، سازى سول ومار جىراۋدىكى ەكەن. ءسوزىن وڭدەپ، ايگۇل ەلشىبايەۆاعا ۇيرەتكەن اماندىق كومەك ۇلىنىڭ ءوزى ەكەن. ءارى قاراي پىكىرىن بىلاي جالعادى:
«بۇل تۇرعىدا ءقىدىرالى «ءيتتىڭ اعى نە، كوگى نە!» نەمەسە «سوقىر تاۋىققا ءبارى بيداي» - دەگەن كوز قاراستا ما، الدە بىلمەي مە، ايتەۋىر سۇگىردىڭ تەرمەسى دەپ ايتىپ ءجۇر...»

بۇل ايتقانىنا جازىلعان پىكىرلەر سانىندا ەسەپ جوق. ءبىرى اماندىق كومەك ۇلىنىڭ ءسوزىن قولداپ، تىڭ اقپاراتقا العىستارىن ءبىلدىرىپ جاتسا، كەيبىر وقىرمانى قارسى پىكىرلەرىن جاۋدىردى. وسى تەرمەنى ءقىدىرالىنىڭ اۋزىنا ءوزى سالىپ بەرگەنىن ايتىپ، 20 جىلدان سوڭ اقيقاتتى ايتىپ قالعانىنا اشۋلاندى. ءتىپتى، ەكەۋىنىڭ اراسىندا ءبىر داۋدىڭ بولعانىن العا تارتقاندار دا بار.

بۇل سىندى پىكىرلەرگە اماندىق كومەك ۇلىنىڭ جاۋابى دايىن بولدى:

 «بۇل جەردە ەشقانداي قۇپيا دا، بىرەۋدى كەمسىتەيىن دەگەن پيعىل دا جوق. كەزىندە قاتە ءقىدىرالى تاراپىنان كەتتى. نە بولسا دا قازاقتىڭ ونەر ايدىنىندا ابىرويلى ءىس بولدى. دەگەنمەن ەرتەلى كەش كىم-كىمنىڭ ءسوزىن ايتىپ جۇرگەنى ايتىلۋى كەرەك قوي. ءبىر سازبەن ايتىلعان ەكەۋى ەكى باسقا تەرمە. ەلبايدىكى 90 جىل بۇرىن، سۇگىردىك 50 جىل بۇرىن ايتىلعان سوزدەر. سونشاما اسپانعا شاپشيتىن نە ءبۇلىندى، حالقىم-اۋ؟!» دەدى.

كەي وقىرماندارىنىڭ پىكىرىنشە، بۇل تەرمە سۇگىردىڭ ءتىرى كەزىندە ەلبايدىڭ تەرمەسى بولىپ ايتىلىپ جۇرگەن ەكەن.

ەندى كەيبىرى وسى ۋاقىتقا دەيىن سۇگىردىڭ تەرمەسى دەپ كەلگەن تەرمەنى ەندى باسقانىكى دەۋ ورىنسىز دەپ اشۋلارىن ءبىلدىردى.

«سۇگىردىڭ تەرمەسىن» ورىنداپ جۇرگەن ءانشى ايگۇل ەلشىبايەۆا دا ويىمەن ءبولىستى:

«اماندىق اعامىزدىڭ كىناسى نە؟ جازىعى ۇيرەتكەنى ما؟ ءقىدىرالى ەلبايدىڭ تەرمەسىن سۇگىردىڭ تەرمەسى دەپ ايتسا، ماحامبەتتىڭ تەرمەسىن مايلىقوجانىڭ تەرمەسى دەپ ايتقانمەن تەڭ».

ونىڭ ۇستىنە بۇل اقپارات تىڭ ەمەس، بۇل جايىندا كەزىندە ەلارنادان تامارا اسار جۇرگىزگەن «ءالى ەسىمدە» باعدارلاماسىندا ايتىلعان ەكەن.

ءقىدىرالى بولمانوۆ ازىرگە جاۋاپ بەرە قويماعان.

قاتىستى ماقالالار