قازاق ۇرپاعىنان وپاسىز، اماناتسىز شىعارعىسى كەلمەيدى، ۇلى سانا وركەنيەتىنە جانىن سالىپ قۇلشىنادى. ءار كەز بالانىڭ جاقسى ادەتىنەن قۋانىپ، بەتىن قاقپاي بەلىن بۋادى. جامان ادەتتەن كەنەت تىكسىنىپ، دەرەۋ شارا جاسايدى. تۇگەل ۇلكەنگە جول بەرەدى، ۇلكەن-كىشىگە قامقور بولادى. قۇدا قۇدانى قۇداي كورەدى. كۇيەۋ-كەلىن ءوز جۇرتىنان قايىن جۇرتىنا اسىرىپ يبا كورسەتەدى، قايىن جۇرت كۇيەۋ-كەلىندى ءوز ۇل-قىزىنان اسىرىپ جاقىن تارتادى. مۇنداي ءبىرىن-بىرى اياپ سىيلاعانى، ءبىرىن-بىرى شىنايى سۇيىسپەنشىلىككە تاربيەلەگەنى. سوندىقتان دا ۇلكەن-كىشى، ەر-ايەل، ۇل-قىز، ءتۇرلى جۇراعاتتار ءوز سيپاتىمەن ايقىن كورىنىپ، بارلىق قازاقتىڭ كوكىرەگىنە پاك ماحاببات بولىپ ورناپ قالعان. بالكىم، ول وزگە ەلدە جوق دۇنيەگە ماحاببات.
قازاق داستارقانىن وزىنەن گورى وزگەگە ارناپ ۇستايدى. ونىسى بارلىق جاندى رياسىز ماحابباتقا شاقىرعانى. ونىڭ جەمىسى بىرەۋ بىرەۋدى بوتەن كورمەيدى، راحات-قيىندىقتى مۇددەگە ايىرمايدى. ماسەلەن، جاستار ءداستۇرلى كۇش بىرىكتىرىپ، اۋىل جۇمىسىن تىندىرىپ تۇرادى. ۇلكەندەر الاڭسىز قىدىرىپ، ەل قۇرمەتىمەن شالقيدى. ال بۇل دۇنيە جاستاردى اۋىل تۇرماق ۇيىنەن قاڭعىرتىپ، ۇلكەندەردى اقشانىڭ الاقانى – قۇسا تۇرمەسىنە جينايدى.
قازاق ۇل-قىزى اۋىلدىڭ شۋاعىمەن وجەت، سۇيكىمدى وسەدى. كوپ اتا-انا سىيلايتىن شاتتىقپەن شادىمان ەرجەتەدى، تۇگەل بارلىق ۋايىمنان ادا تۇنىق ازامات اتانادى. ارينە، وسى كەزدە ۇلكەندەر تەڭىن ادىلدىكپەن شەشىپ، شىرىن ءساتىن جىبەرمەي ءدال ۋاعىندا تابىستىرادى. قۇدا جەتى سۋدىڭ ارجاعى – الىس حان بولادى.سۇيىنەرىڭ ۇلت بويىنشا ونىمەن قامقورلىقتارىن اياقتامايدى. وتاۋىن بولگەنشە نەمەرەسىن ولگەنشە اسىرايدى. ال بۇل دۇنيە وننان اسپاي جاتىپ قىزعىن ومىردەن تۇڭىلدىرەدى. سەبەبى، ادامعا ەمەس اقشاعا عاشىق قىلادى. اشىق-شاشىقتى جاڭالىققا قۇشتارلىق، ۇجداندى تۇرمىستى مەشەۋلىك سانايدى. عىلىمعا پەيىل ۇل-قىزدى ومىردەن وقشاۋ قالدىرادى. قورىتىپ ايتقاندا، بارىندە دالاعا تاربيەلەپ، مورالدىق تامىرىنا بالتا سايلايدى.
قازاق ەر-ايەلى جاساندىلىقتى پاسىق كورەدى. اۋىزشا سۇيەم دەگەندى سايقالدىق، ارباعانى دەپ تۇسىنەدى. ەكەۋىدە بىردەي ءۇي مەن ءتۇزدىڭ شارۋاسىنا قۇنىمەن قاراپ، بەرەكە مەن قوسا اعارۋدى مۇرات تۇتادى. اتتارىن دا اتاسپاي، ءقادىر-قىمباتتارىن قۇرمەتپەن ساقتايدى. كوڭىل نازدارىن قاباقپەن تانىتىپ، ماحابباتتارىن ادامدىق ارەكەتتەرىمەن كوركەمدەيدى. ال بۇل دۇنيە جۇرت الدىندا «سۇيەمىن» دەپ ماقتانباسا، جابىسىپ سىلەكەيلەرىن جۇتىسپاسا، يىسكەلەسىپ قايۋانشا جاساماسا، عاشىقتىققا ەسەپتەمەيدى. اتتارىن اۋلارىنا تىعىپ، بوقپەن اتاسىپ، ءدايىم ءبىرىن-بىرى قورلاپ قاجاماسا باي-قاتىندىعىن سيپاتتامايدى. اۋەلى، وزگەنىڭ سىلەكەيىن جاسىرىن جۇتىپ تۇرماسا ولىك تىزىمدىگىنە تىركەيدى.
قازاق كارى-قۇرتان، جەتىم-جەسىر، كەم-كەتىك، تاقىر-پاقىرعا بورىشتى جۇرەدى. ولارعا شىن مامىلە جاساپ وزىنە يمان، جالپىعا اماندىق تىلەيدى. قارتتى قازىنا، كەمدى نىشان، پاقىردى قىدىر سانايدى. جەسىر جىلاسا كەر جىلايدى (قارعىس اتادى)، جەتىم جىلاسا جەر جىلايدى (ارۋاق اتادى)، – دەپ كۇيەۋى ولگەن جەلەكتىنى قايىن ىنىسىنە قوسادى. كۇيەۋى ولگەن بالا-شاعالى كەلىنشەككە كەلىن ءتۇسىرىپ بەرىپ(ۇلى بەسىكتە بولسادا مەيلى) كەمپىر جاسايدى. وزگە ەلگە جىبەرىپ جەتىم-جەسىر اتاندىرۋدى ولىمنەن دە كۇشتى كورەدى. دەمەك، تۇتاس ۇلت قامجاننىڭ ءبارىن دۇنيە ءقادىرىن بىلدىرەتىن، ادامدىق ار-ۇجداندى ۇمىتتىرمايتىن الەم دەپ ارداقتايدى. ال بۇل دۇنيە ادەيى ورالعى بولۋعا جارالعانداي، قاساقانا كەمدىكتى تىلەپ-جاساپ العانداي ولارعا مۇرىن شۇيىرەدى. ەسەسىنە، زاتسىز بايعا بۇگەجەكتەپ جاسان ءمۇساپىر، زىتسىز ءبيدى جالاپ بۇرالقى يت بولعاندى اقىلدى تانيدى.
قىسقاسى، قازاق – اڭدىسپاي اۋىل، ەسەپتەسپەي ەل بولعان، وركەنيەتتى اقىلمەن بايىتقان ادامي ماحابباتتىڭ ق ۇلى. ەڭ ادەيى، الجىعان اتا-اجەسىندە قازىرەت تۇتادى. ارانى الىستاتاتىن التىنعادا قىزىقپايدى. ءوزارا كومەك، جول بەرۋگە پەيىل، قاشان دا تابيعيلىقتى سۇيەدى. ارينە، تابيلىق – ءوزىن نۇرلى كورسەتىپ، وزگەنى ۇلىققا نيەتتەيتىن بولمىس. ەرتەڭدى ءساتتى جالعايتىن كىسىلىك ماحاببات. ال بۇل دۇنيە ماحاببات دەگەن ءبىر لەزدىك سەزىم عانا دەپ قورىتادى. جاقىندى ۇمىتۋ – سوردىڭ اشىلعانى، باسقانى قۇرباندىققا شالۋ – باقىتتى بولۋدىڭ تەتىگى دەپ كەڭەس بەرەدى. سونىمەن، بۇگىن ازبايتىن جان تۋمايتىن بولدى. ءبارى دە، ەرتەڭنىڭ جارىعى – يماندى جوق قىلاتىن اقشانىڭ قۇلىنا اينالىپ بارادى. وزىنە سۇيىكتى، وزگەگە ءقادىرلى بولۋدان جاڭىلىپ مالعۇن جاساۋعا بەتتەدى.
ماحاببات – سۇيگىزگەن زاڭ. اقىل – سۇيگىزەتىن نەگىز. نەگىز – جانۇيانى، ۇلتتى، وتاندى جاساۋشى كۇش. ال قازاقتىڭ نەگىزى – وزىنە سۇيكىمدى، وزگەگە ۇلگىلى ىس-ارەكەت ىستەتىپ تۇرعان اقىل.
ءادىل ساناتبەك ۇلى. استانا.
