عارىشكەرلەر كۇنىندە پۋتين امۋر وبلىسىنداعى «ۆوستوچنىي» عارىشجايىندا بولدى. ول جاڭا عارىش الاڭىندا كەڭەس داۋىرىندە سالىنعان «بايقوڭىرمەن» سالىستىرعاندا ەڭ جاڭا تەحنولوگيالار قولدانىلاتىندىعىن ماقتانىشپەن ايتىپ، ونىڭ ەكونوميكالىق جاعىنان دا وزدەرىنە تيىمدىرەك ەكەندىگىنە توقتالدى. بۇعان دەيىن رە­سەيدەگى عارىش ساياساتى ينستيتۋتىنىڭ جەتەكشىسى يۆان موي­سەيەۆ رەسەيلىكتەر ءوز عارىشجايىن سالىپ، «بايقوڭىردان» كەتكەن جاع­دايدا قازاقستان مامان تاپشىلىعىنان عارىش ايلاعىن وزدەرى يگەرە المايدى دەپ مالىمدەگەن. «ۆوستوچنىي» ىسكە قوسىلعان جاع­دايدا قازاقستاندىق عارىشجايدىڭ جاعدايى قالاي بولماق؟ ءۋاليحان تولەشيەۆ، حالىقارالىق بيزنەس اكادەمياسىنىڭ پروفەسسورى: – عارىش سالاسىنداعى جوعارى بىلىكتى مامانداردى ەشكىم دايارلامايدى. ولار جاقسى مەحانيكتەر، ينجەنەرلەر، كونسترۋك­تورلار اراسىنان شىعادى. ءقازىر ءبىراز جاستار شەتەلدە وقىپ جاتىر. وعان قوسا، ولاردى وزىمىزدە تەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتتە دايارلاۋعا بولادى. – ونداي ماماندار دايارلايتىن وقۋ ورنى بار ما؟ – بايقوڭىردىڭ وزىندە الەمدىك دەڭگەيدەگى مىقتى تەحنولو­گيالىق ۋنيۆەرسيتەت سالىنۋى ءتيىس. سەبەبى ونداي مامانداردى ازىرلەۋدە شىنايى عارىشتىق جاعداي، تەحنولوگيالىق مۇمكىندىك­تەر ەسەپكە الىنۋى كەرەك. وسىنداي ۋنيۆەرسيتەت اۋقىمىندا ءارتۇرلى عىلىمي-زەرتتەۋلەر جۇرگىزىپ، ماتەماتيكالىق، عارىشتىق، اەروديناميكالىق جانە تاعى باسقا مەكتەپتەر اشۋعا بولادى. ەگەر ورتالىقتار، زەرتحانالار جۇمىس ىستەسە، عارىش سالاسىنداعى ءوز ءوندىرىسىمىزدى دامىتۋعا جول اشىلادى. – ال عارىش سالاسىنىڭ ينجەنەرلەرى دايارلانعانشا عارىش­جايدا جۇمىس ىستەيتىن مامانداردى قايدان الامىز؟ – سينگاپۋر تەحنيكالىق باعىتتا الەمدەگى ۇزدىك مامانداردى وزىنە تارتۋعا تىرىسادى. ونى نەگە ءبىز ىستەي المايمىز؟ بايقوڭىر كوروليەۆ، كۋرچاتوۆ سياقتى ارنايى قالاعا اينالسا دەپ ويلايمىن. ماسەلەن، اقش-تاعى «سيليكون القابىندا» جوعارى تەحنولوگيا­لىق كومپانيالار شوعىرلانىپ، الەمدىك جەتەكشى ۋنيۆەرسيتەت­- تەر جۇمىس ىستەيدى. بايقوڭىر دا ەركىن ساۋدا ايماعىنا اينالىپ، وندا عىلىمي-تەحنيكالىق ورتالىقتارمەن قاتار، جاڭا ونەر­كاسىپ سالالارىن دامىتۋعا بولادى. بۇل جەرگە ۇزدىك شەتەلدىك مامانداردى، تەك رەسەيلىكتەردى عانا ەمەس، فرانسۋز، امەريكالىق زەرتتەۋشى­لەردى نەگە شاقىرماسقا؟ مىسالى، ۋكرايندىقتارمەن بىرگە «زەنيت» زىمىران تاسىعىشىن وزىمىزدە جاساپ شىعارۋدى باستاعان ءجون. «بايقوڭىردىڭ» بولاشاعى بار. ول ءۇشىن الداعى ون جىلدا قۋاتتى عىلىمي-تەحنيكالىق كەشەندى قالىپتاستىرۋىمىز كەرەك. – رەسەيلىكتەردىڭ «بايقوڭىردان» كەتۋى مۇمكىن بە؟ – ءوزارا بايلانىستارىمىزدى ساقتاي وتىرىپ، بىرتىندەپ بۇل سالاداعى قارىم-قاتىناستاردى قايتا قۇرعان ءجون. ويتكەنى ءبىزدىڭ جەرىمىزدى ءجونسىز پايدالانا بەرۋگە بولمايدى. ىنتىماقتاستىق بولعانى ابزال. جەرىمىزدى ولار ءوز كادەلەرىنە اسىرۋمەن بىرگە، عا­رىش سالاسىنداعى زەرتتەۋلەرگە قازاقستاندىقتاردى دا قاتىستىرىپ، مامانداردى دايارلاۋ ىسىنە قولعابىس جاساۋى قاجەت. عارىش سالا­سىندا كەلىسىمدەر باسقا سالالارداعى بايلانىستىرىمىزعا ءوز اسە­ءرىن تيگىزەدى.

"ايقىن" گازەتى