«مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋدى ەنگىزۋ» تۋرالى تاپسىرما بەرگەنى بەلگىلى. ال جالپى ءمامس قىزمەتى قاي جاعىنان ءتيىمدى؟ ونىڭ قانداي ارتىقشىلىعى بار؟ بۇل قوردىڭ قىزمەتى قانداي؟ ارينە بۇل بۇل ساۋالدار كوپشىلىكتى تولعاندىراتىنى ءسوزسىز. ءبىراق ءقازىر اتالعان قورعا ءتيىستى دەڭگەيدە قارجى اۋدارىلىپ جاتىر. ول كەيىن قالاي جۇمسالادى؟ ونى ءقازىر ءبىز بىلە بەرمەۋىمىز مۇمكىن. ءبىراق ول وتە كەرەكتى دۇنيە. بۇگىنگى ساراپتامالىق ماقالامىز دا وسى جايىندا.
مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنىڭ قىزمەتى مەن ونىڭ مىندەتى نە؟» دەگەن ساۋالدىڭ بولۋى زاڭدى ارينە.
بىرىنشىدەن، قازاقستان ازاماتى تاپقان تابىسىنان اۋدارىلعان جارنا ارقىلى مەديسينالىق كومەك الۋعا بولاشاقتا مۇمكىندىگى بار. سىزگە كەز كەلگەن ەمحانا مەديسينالىق قىزمەت كورسەتە الادى. قالتاڭىزدان قارجى شىعىندامايسىز. ونى ءمامس قورى تولەيدى. دەمەك، ءسىز وڭالتۋ ورتالىعىندا بولىپ، ستاسيونارلىق ورتالىقتان دا كومەك الا الاسىز. ونىڭ ىشىنە دارى-دارمەكپەن قامتۋدىڭ كەيبىر قىزمەتى دە كىرەتىنىن ۇمىتپاڭىز. مۇنىڭ ىشىندە مەدبيكەلىك كومەكتىڭ تە بارىن ايتا كەتكەن ءجون. جالپى كەز كەلگەن ازاماتتىڭ قورداعى ءوز قارجىسى تۋرالى كەز كەلگەن ۋاقىتتا اقپارات الۋعا مۇمكىندىگى بار. بۇل جەردە ءسىزدىڭ قۇقىڭىز ەش شەكتەلمەگەن. ەگەر سىزگە ساپاسىز قىزمەت كورسەتىلگەن جاعدايدا قۇقىڭىز بۇزىلسا، مۇددەڭىزدى قور قورعاي الادى. سوندىقتان مەملەكەت ماقۇلداپ، جۇيەلى جۇمىس ىستەي باستاعان ۇلت جوسپارىندا اتاپ كورسەتىلگەن مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قىزمەتىنە ەش كۇمانمەن قاراۋعا بولمايدى. قولدانىسقا ەنگىزىلگەن ءمامس جۇيەسىن قاجەتتىلىگىن تەرەڭ ءتۇسىنۋىمىز قاجەت. ەڭ الدىمەن بۇل جۇيە
مەديسينالىق كومەكتىڭ ساپاسىن جاقسارتادى. ءمامس جۇيەسىنىڭ ارتىقشىلىعى مىنادا: جارنانى اركىم مۇمكىندىگىنشە، حال-قادىرىنشە، قاجەتىنە قاراي تولەيدى جانە سوعان وراي مەديسينالىق ساپالى قىزمەت كورسەتىلەدى. مۇنىڭ بارلىعى دا دارىگەردىڭ تاعايىندالۋىمەن جۇزەگە اسىرىلادى. ناقتى ايتقاندا، ءمامس پاكەتىندە وعان كىرەتىن قىزمەتتەر تولىق كورسەتىلەدى. ول ءۇشىن ءسىز قوسىمشا اقى تولەمەيسىز. دۇرىسى، سول ءۇشىن جۇمىسىڭىزدىڭ تۇراقتى بولعانى ابزال.
ال اي سايىن قورعا اۋدارىلىپ تۇراتىن جارنانىڭ مولشەرى قانداي بولماق؟ مەملەكەت كىمدەرگە جەڭىلدىك بەرەدى؟ جارنا اۋدارماي-اق قىزمەتتى تەگىن الاتىندار بار ما؟ ارينە، قازاقستان قوعامىندا ءارتۇرلى توپتار بار، الەۋمەتتىك جاعىنان از قورعالعاندار، مۇگەدەكتەر، كوپ بالالى انالار. جالعىزباستى انالار جانە تاعى باسقالار. ولاردىڭ جاعدايى قالاي بولماق؟ مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق قورعا جارنا تولەمەسە دە، ولارعا مەديسينالىق قىزمەت كورسەتىلە مە؟
بۇل ورايدا دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى 2020 جىلدان باستاپ حالىقتىڭ 15 ساناتى ءۇشىن مەملەكەتتەن تۇراقتى تۇردە جارنا اۋدارىلىپ تۇراتىنىن جاريا ەتتى. ولار كىمدەر:
1.ەڭ الدىمەن بۇل ساناتقا بالالار كىرەدى، وعان زەينەتكەرلەر توبى دا ەنەدى. اتالعان ساناتتا ۇلى وتان سوعىسىنىڭ قاتىسۋشىلارى مەن مۇگەدەكتەرى دە بار.
- كوپ بالالى انالار دا وسى توپتىڭ قاتارىندا، اياعى اۋىر ايەلدەر، سونىمەن قاتار بالا كۇتىمىنە وراي دەمالىستا وتىرعان انالار دا وسى ساناتتا ەكەنىن ايتا كەتكەن ءجون.
- مۇگەدەكتەر، سونىمەن قاتار مۇگەدەك بالالارعا كۇتىم جاسايتىن ازاماتتار دا وسى ساناتتا، تىركەلگەن جۇمىسسىزدار، جۇمىسسىز ورالماندار وسى 15 ساناتتىڭ ىشىندە بار.
- ستۋدەنتتەر، ينتەرناتتاعى تاربيەلەنۋشىلەر، تەرگەۋ اباقتىسىندا وتىرعاندار، سونداي-اق اباقتىدا جازاسىن وتەپ جاتقاندار دا وسى ساناتقا كىرەتىنىن ايتا كەتۋ كەرەك..
ارينە، بۇل ساناتتاعىلارعا مەملەكەت ءوزى قارجى اۋدارادى. قازىرگى ۋاقىتتا ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى باسپا ءسوز قىزمەتىنىڭ بەرگەن دەرەگىنە سەنسەك، 10،9 ميلليون ادام جەڭىلدىگى بار ازاماتتاردىڭ 15 ساناتىنا كىرىپ وتىر. ولارعا مەملەكەت جارنا تولەيدى. مەملەكەت اۋدارعان اقشا قورعا كەلىپ تۇسەدى. الگى 15 ساناتقا كىرەتىندەرگە مەديسينالىق قىزمەت وسى قور ارقىلى كورسەتىلەدى. ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگى بەرگەن مالىمەتكە نازار اۋدارساق، 5،7 ميلليون ادامعا جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ وزدەرى جارنا تولەپ وتىر. سونىمەن قاتار، 800 مىڭعا جۋىق ادام جەكە كاسىپكەر رەتىندە تىركەلگەن. ولاردىڭ تىرلىگى وزىندە، وزدەرى اقشا تولەيدى قورعا. جالپى مالىمەتكە نازار اۋدارار بولساق، قورعا ءتۇسىپ جاتقان قارجى قوماقتى. الداعى بولجامعا سايكەس، 2020 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنا دەيىن مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنداعى قارجى 241،4 ملرد تەڭگە شاماسىندا بولادى دەلىنىپ وتىر. رەسپۋبليكا بويىنشا بۇگىنگى كۇنى قوردىڭ قورجىنىندا 176،7 ميلليارد تەڭگە بار دەپ ەسەپتەلىنىپ وتىر. ال مۇنىڭ بارلىعى قايدان ءتۇسىپ جاتىر؟ ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ ەسەبىنە سەنسەك، اۋدارىلعان قارجىنىڭ 95 پايىزىن جۇمىس بەرۋشىلەر، 5 پايىزعا جۋىعى جەكە كاسىپكەرلەردەن اۋدارىلىپ وتىر.
بۇگىنگى تاڭدا مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ حالىقتىڭ 95 پايىزىن قامتىپ وتىر. قازىرگى ۋاقىتتا ءوزىن-وزى جۇمىسپەن قامتۋشىلاردىڭ دا سانىن انىقتاۋ جۇرگىزىلىپ جاتىر. ولاردىڭ ۇلەسى نارىقتا شامامەن 770 مىڭعا جۋىق دەگەن اقپارات بار. مۇنىڭ بارلىعى قازىرگى ۋاقىتتا انىقتالۋ ۇستىندە. ويتكەنى مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنىڭ جۇمىسى باستالعاننان كەيىن مەديسينالىق قىزمەتكە اقشا تولەنە باستايدى. ال وعان دەيىن ازاماتتاردىڭ مارتەبەسىن انىقتاۋ قاجەت. سوندىقتان دا قازىرگى ۋاقىتتا مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جۇيەسىن تانىستىرۋ جانە ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى ودان ارى جالعاسۋدا. 2015 جىلى ەلباسى دامىعان 30 ەلدىڭ قاتارىنا ەنۋ ءۇشىن 100 ناقتى قادام ۇلت جوسپارىن قابىلداعانى بەلگىلى. اتالعان باعدارلامانىڭ 80 – قادامىندا ەلباسى مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورىن ەنگىزۋدى مىندەت ەتتى. ودان كەيىن ەلباسى تاپسىرماسىنا وراي «مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ تۋرالى «ارنايى زاڭ قابىلداندى. مۇنان سوڭ ۇكىمەت قاۋلىسىمەن وسى سالاداعى ارنايى قور قۇرىلدى. سوڭعى ەكى جىلدان بەرى مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق قور ءتيىمدى جۇمىس ىستەۋدە رەسپۋبليكامىزدىڭ بارلىق وڭىرىنەن ونىڭ بولىمشەلەرى اشىلىپ، ناتيجەلى جۇمىسى كورىنۋ ۇستىندە. دەمەك 100ناقتى قادام ۇلت جوسپارىنىڭ ۇتىمدى جاعى ءتيىمدى تۇسى الداعى جىلدارى كورىنە باستايدى. مۇنى حالىق تا سەزىنەدى دەپ ويلايمىز.
پىكىر قالدىرۋ