جامبىل وبلىسى اۋماعىندا ءومىر ءسۇرىپ، موڭعول شاپقىنشىلىعى سالدارىنان جەر بەتىنەن جويىلىپ كەتسە دە ولكە تاريحىنا قاتىستى مول دەرەكتەر ۇسىناتىن بەكتوبە قالاشىعى دا قازاقستاننىڭ كيەلى جەرلەرىنىڭ كارتاسىنا وڭىرلىك ماڭىزعا يە نىسان رەتىندە ەنگەن، دەپ جازادى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى. 

قازىرگى جامبىل اۋدانىنىڭ بەكتوبە اۋىلىنىڭ ماڭىندا ورنالاسقان تاريحي ورىن جازبا دەرەكتەرىندە جۋۆيكەت اتاۋىمەن كەزدەسەدى.

بەكتوبە قالاسى جازبا دەرەكتەردە جۋۆيكات دەگەن اتاۋمەن كەزدەسەدى. قوستوبە قالاشىعى سەكىلدى بۇل قالانى دا بۇقارادان كەلگەن كەلىمسەكتەر سالعان. بۇل تۋرالى ح عاسىرداعى اراب تاريحشىسى نەرشاحي جازادى. قالانىڭ ىرگەتاسى Vءىى عاسىردا سالىنعان. بۇقارالىق كەلىمسەكتەردىڭ قولىمەن سالىنعانىمەن بەكتوبە قالاشىعىنىڭ قۇرىلىسىندا تالاس القابىنداعى ساۋلەتتىك ەرەكشەلىك تولىعىمەن ساقتالعان.

بۇگىندە بىزگە جەتكەن بەكتوبە قالاشىعىنىڭ ءپىشىنى ءتورتبۇرىشتى كەلگەن، ءارى ونىڭ اۋماعى 400ح350 مەتردى قامتيدى. قالاشىقتىڭ ءتورت بۇرىشىندا بيىك مۇنارالار سالىنعان. ولاردىڭ اراسىن قورعاندى قابىرعالار جالعاعان. سونداي-اق قالاشىق ورنىنا قاقپادا ەنگەن جولدىڭ قالانىڭ ءار قيىرىنا قاراي باعىتتالعان داڭعىلدى جولداردىڭ نەگىزى ساقتالعان. قالانىڭ ورتالىق بولىگىندە نىسانداردىڭ توبەسىمەن قابىرعالارىنىڭ قيراندىلارى دا بايقالدى.

بەكتوبە قالاشىعى تاريحشى عالىمدارمەن ءحىح عاسىردان باستاپ زەرتتەلىپ كەلەدى. ونىڭ ناتيجەسىندە تابىلعان زاتتاي دەرەكتەردىڭ جاسالۋ تەحنولوگياسىن زەرتتەگەن تاريحشىلار بۇل قالاشىقتىڭ Vءىى-حىى عاسىرلاردا ءومىر سۇرگەندىگى انىقتالعان. قالانىڭ ىرگەتاسى تۇركى قاعاناتىنىڭ وركەن جايعان تۇسپا-تۇس كەلەدى. ءارى ونىڭ اۋقىمىنىڭ كەڭەيىپ، اراب جىلناماشىلارىنىڭ ەڭبەگىنە ەنۋىنە قالاشىقتىڭ ۇلى جىبەك جولى بويىندا ورنالاسۋى دا ىقپال ەتكەنى ايدان انىق. ال ءوز زامانىندا گۇلدەنىپ، شىعىس پەن باتىستى بايلانىستىرعان التىن قاقپاعا اينالعان قالانىڭ قيراتىلۋىندا شاپقىنشىلاردىڭ قولتاڭباسى بار.

تاريحشى جانعارا دادەبايەۆتىڭ «تاراز ولكەسى» اتتى ەڭبەگىندە: بەكتوبە قالاشىعىنا قاتىستى مىنانداي مالىمەتتەر كەلتىرىلەدى:«جۋۆيكەت (جۋۆيكەنت) تارازدان باتىسقا قاراي 17 شاقىرىم قاشىقتىقتا بولعان كونە قالا. بۇگىندە بەكتوبە دەپ اتالادى. جۋۆيكەت قالاسى 893 جىلى سامانيد يسمايل يبن احمەد جاساعان شابۋىلدان قيرادى». قالاشىق ماڭىندا كۇنى بۇگىنگى كۇنگە دەيىن تىرشىلىك ۇزىلمەگەنى جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ ونى اتا بابا قونىسى رەتىندە اردا تۇتاتىنىن اڭعارتادى.