تالاس اۋدانىنىڭ اۋماعىنداعى ءحى-حىى عاسىرلارعا جاتاتىن تامدى قالاسى انتروپوگەندىك فاكتوردىڭ اسەرىنەن جويىلىپ بارا جاتىر. سوندىقتان دا بۇل نىسان قازاقستاننىڭ كيەلى جەرلەرى كارتاسىنا ەنگىزىلدى. اتالعان كارتاعا وڭىرلىك ماڭىزى بار نىسان رەتىندە ەنگەن تامدى قالاشىعىنا تاريحشى-عالىمداردىڭ نازارى قايتادان اۋدى، دەپ جازادى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى. 

تامدى قالاشىعىنداعى عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىن ارحەولوگتار ونىڭ شارۋاشىلىق جۇمىستارىنا بايلانىستى بۇزىلعان اۋماعىنا جۇرگىزىلدى. بۇل جۇمىستاردى وتاندىق تاريح، ارحەولوگيا عىلىمدارىنا بەلگىلى تاريحشى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ماديار ەلەۋوۆ جەتەكشىلىك ەتەتىن «ارحەولوگ» حالىقارالىق عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعى» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگى اتقاردى. اتالعان سەرىكتەستىك ماماندارى قالاشىقتىڭ بۇزىلىپ جاتقان اۋماعىنان ارحەولوگيالىق قازبا جۇمىستارىن جۇرگىزۋ ارقىلى قالانىڭ پايدا بولۋ، دامۋ كەزەڭدەرىنە قاتىستى تىڭ دەرەكتەردى دە تاپتى.

–جالپى تامدى قالاشىعىنىڭ ورنىنان ءۇش تاريحي كەزەڭدى قامتيتىن قاباتتار انىقتالدى. ءبىزدىڭ ارحەولوگتار توبى زەرتتەۋ جۇمىستارىن قالانىڭ سيتادەل بولىگىنە جۇرگىزدى. ناتيجەسىندە قالاشىقتىڭ توپىراققا كومىلسە دە سول كۇيى ساقتالعان اۋماقتارى جايىندا الدىن-الا بولجام جاساي الدىق. سيتادەل ىرگەسىندە مۇنارا بار. ودان ءارى قالانىڭ ىشىندەگى تۇرعىن ۇيلەردىڭ دە بىرنەشە بولمەسىن توپىراقتان ارشىپ الدىق. وسى مالىمەتتەر نەگىزىندە قالانىڭ كارتاسىن ازىرلەپ، ونىڭ انتروپوگنەدىك فاكتور اسەرىنەن بۇلىنگەن بولىگىن اسپان استى مۇراجايى ەتىپ جابدىقتاۋ جۇمىستارىنىڭ جوسپارى ازىرلەندى، –دەيدى تاريحشى-ارحەولوگ ماديار ەلەۋوۆ.

تاريحشىلاردىڭ پايىمداۋىنشا قازىرگى تامدى قالاشىعى جازبا مالىمەتتەردە بارۋكەت دەپ اتالاتىن قالانىڭ ورنى بولۋى مۇمكىن. ماسەلەن ارميان پاتشاسى گەتۋم تاراز قالاسىنان كەيىن حۋتۋحچين، پەرگانت قالالارىنىڭ جانىنان وتكەنىن جازادى. مۇنداعى حۋتۋحچين مايتوبە، ال پەرگانت (بەرۋكەت) تامدى قالاشىعى بولۋى مۇمكىن دەگەن دەرەكتەر دە ۇسىنادى.

ال ءبىر توپ تاريحشىلار تامدى قالاشىعى جوعارى دا اتالعان قالالاردىڭ ورنىنا ەمەس ءوز الدىنا دەربەس قالا رەتىندە ىرگەسى قالانعان دەگەن پىكىردە. ولار قالا اتاۋىنىڭ اڭىزدان جەلىسىندەى اۋليە مەن وسى ماڭداعى، بۇلاق، وزەن اتاۋىمەن بايلانىستىردى. اتالعان اڭىزعا بۇل ماڭعا كەزىندە قوجا احمەت ءياسساۋيدىڭ تابانى تيگەن ەكەن. اۋليەنىڭ تابانى تيگەن ورنىنا شىققان بۇلاققا ونىڭ تامدى اتالاتىن شاكىرتى قاراۋىل بولىپتى. سوندىقتان بۇل بۇلاققا دا ونىڭ ورنى پايدا بولعان وزەنگە دە تامدىنىڭ اتى بەرىلىپتى. ءقازىر قالاشىق ماڭىندا تامدى اۋليەنىڭ بەيىتى مەن ونىڭ اتىمەن اتالاتىن بۇلاق بار. سوعان قاراعاندا قالاشىق اتاۋىنا قاتىستى وسى اڭىزدا شىندىققا جاناسادى.