الماتى ءسان جانە ديزاين كوللەدجىندە ءداستۇرلى ءانشى، ونەرتانۋشى ەرلان تولەۋتاي مەن ستۋدەنتتەر اراسىندا كەزدەسۋ ءوتتى. جاستاردى تەرىس اعىمداردان ساقتاندىرۋ ماقساتىندا «ءداستۇر مەن ءدىن» تاقىرىبىندا وتكەن كەزدەسۋدە ءدىننىڭ اتىن جامىلىپ، ءتۇزۋ جولدان تايعان ءدىندارلار تۋرالى ءسوز بولدى.
«مەن قانشا جىلدان بەرى ءداستۇرلى ونەر سالاسىندا جۇرگەن ازاماتپىن. قازاقتىڭ ءتول ونەرىنە ءدال راديكالدى يسلاميستەر سياقتى شابۋىل جاساعان ادام كورمەدىم. ولاردىڭ سوزىنە سەنسەك، ءبارى شەرىك، ءبارى بيدعات. ءتىپتى كەيبىرەۋلەرى دومبىرانى شايتاننىڭ داڭعىرلاعى دەپ تە اتادى. سىزدەر ءقازىر جاسسىزدار. ادامدار كوبىندە جاس كەزىندە اداسادى. سوندىقتان ءقاۋىپتى ءدىندارلاردىڭ سوڭىنان ەرىپ، ايتقانىنا يلانباڭىزدار. بارلىق ۋاقىتتارىڭىزدى ءبىلىم الۋعا جۇمساڭىزدار، – دەگەن ە.تولەۋتاي، – ولار سىزدەردى و دۇنيەمەن، توزاقپەن، ازاپپەن قورقىتادى. قۇداي ولار ايتقانداي مەيىرىمسىز، قاتىگەز دەپ ويلامايمىن. قۇدايعا قۇلشىلىق جاساپ، ادامدارعا وپاسىزدىق جاساساڭ، قۇلشىلىعىڭنان نە پايدا؟»، – دەپ ءسوزىن جالعادى.
ال، اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىندە تانىمال اقىن، حالىقارالىق "الاش" ادەبي سىيلىعىنىڭ يەگەرى، قازاقستان جازۋشىلار وداعى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى باقىت بەدەلحانمەن كەزدەسۋ ءوتتى. بۇل كەزدەسۋ دە “ءداستۇر مەن ءدىن" تاقىرىبىندا ءوربىدى. ستۋدەنتتەرگە قازىرگى قازاق قوعامىنداعى ءداستۇردىڭ باعزىدان كەلە جاتقان ساباقتاستىعى، بالاباقشادان باستالاتىن تاربيەنىڭ ادام ومىرىنە قانشالىقتى اسەر ەتەتىنى جونىندەگى اقىننىڭ كەسەك-كەسەك تەڭەۋلەرى مەن ۇشقىر ويلارىنا اۋديتوريا ىستىق شاپالاقپەن ريزاشىلىعىن ءبىلدىرىپ وتىردى. سۇراق-جاۋاپ تۇرىندە وتكەن كەزدەسۋدە بولاشاق ۇستازدار قازىرگى قوعام مەن ادەبيەت، ءدىن مەن ءداستۇر جونىندە مول ماعلۇمات الدى.
«ادەبيەت ادامدى تاربيەلەيدى. الەمنىڭ ەڭ ءىرى تۇلعالارى مەن ساياساتكەرلەرى اراسىندا ادەبيەتسۇيەرلەر وتە كوپ. قازاق ادەبيەتى تاقىر جەردە پايدا بولعان جوق. ونىڭ قاينارى سالت-داستۇردەن، ەپوس-قيسسالاردان، ەرتەگى، ماقال-ماتەلدەردەن باستاۋ الادى. ال بۇگىنگى بەزبۇيرەك جات اعىمدار قازاقتىڭ وسى ساباقتاستىعىن مۇلدەم جويعىسى كەلەدى»، دەدى اقىن.
ءوزى دە وسى وقۋ ورداسىندا ءبىلىم العان اقىن كەش سوڭىندا ۇستازدار مەن ستۋدەنتتەردىڭ ءوتىنىشى بويىنشا ولەڭدەرىن وقىپ بەردى. اسەرلى وتكەن كەزدەسۋدىڭ سوڭىندا ۇستازدار وسىنداي شارالار ءجيى ءوتىپ تۇرسا دەگەن تىلەگىن ايتتى.
ايتا كەتەيىك، اتالعان ەكى ءىس-شارانى دا الماتى قالاسى قوعامدىق دامۋ باسقارماسىنىڭ قولداۋىمەن «ادىرنا» ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى وتكىزدى.
ج.امانوۆا
پىكىر قالدىرۋ