"قازاتومونەركاسىپ" كومپانياسىنىڭ بۇرىنعى باسشىسى مۇحتار جاكىشيەۆتىڭ مەرزىمىنەن بۇرىن شارتتى تۇردە بوساتىلۋى تۋرالى الەۋمەتتىك جەلىدە ءارتۇرلى پىكىر ايتىلۋدا. بۇل شەشىمدى توقايەۆتىڭ اقىلدى ساياسي قادامىنا بالاپ جاتقاندار دا، قوعامداعى نارازى كوڭىل-كۇيدى سەيىلتۋ ءۇشىن جاسالدى دەۋشىلەر دە بار. جاكىشيەۆتىڭ بوساتىلۋى مەن پرەزيدەنتتىڭ سوڭعى كۇندەرى قىزۋ تالقىلانىپ جاتقان مالىمدەمەلەرى تۋرالى قامشى ءتىلشىسى ساراپشىلار پىكىرىن سۇراعان بولاتىن.

جۋرناليست، قازاقستاننىڭ ەكس-پرەزيدەنتى ن.نازاربايەۆتىڭ 1991-1993 جىلدارداعى باسپا ءسوز حاتشىسى سەيىتقازى ماتايەۆ جاكىشيەۆتىڭ بوساتىلۋىن بىرنەشە فاكتورمەن ءتۇسىندىردى.

– تۇرمەدە وتىرعان جىلدار جاكىشيەۆتىڭ ۋاقىتىن عانا ەمەس، دەنساۋلىعىن دا الىپ قويدى. ول – بۇگىندە 3-توپتاعى مۇگەدەك. ەگەر الدا-جالدا وعان تۇرمەدە بىردەڭە بولسا، بيلىك بۇكىل الەم الدىندا ماسقارا بولادى. ونىڭ ۇستىنە جاكىشيەۆكە قوعامنىڭ قولداۋى دا وتە جوعارى بولىپ تۇر. وسى فاكتورلاردى ەسكەرىپ، مۇحتاردى بوساتتى. ال پرەزيدەنتتىڭ جۋىرداعى سۇحباتتا مۇحتار جاكىشيەۆ سوتىندا ءادىل شەشىم شىعاتىنىنا سەنىم ءبىلدىرۋى – قوعامعا بەرىلگەن بەلگى ىسپەتتەس ەدى، – دەيدى ول.

ماتايەۆ "پرەزيدەنتتىڭ 8 ناۋرىزعا جوسپارلانعان مەرەكەلىك شارالاردى توقتاتۋى مەن 5 ناۋرىزدا وتەتىن "NurOtan" پارتياسى ساياسي كەڭەسىنىڭ وتىرىسى اراسىندا لوگيكا جوق" دەگەن پىكىردە.

– ەگەر ايەلدەر مەرەكەسىندە وتەتىن جيىنداردى توقتاتاتىن بولسا، ساياسي كەڭەس وتىرىسىن دا توقتاتۋ كەرەك. ءبىراق بۇل ءبىزدىڭ جاعدايىمىزدا باسقا ماسەلەلەردەن حابار بەرەدى. NurOtan پارتياسى ساياسي كەڭەسى وتەتىن وتىرىس كۇنىن پارتيا ءتوراعاسى نازاربايەۆ بەلگىلەپ وتىر. توقايەۆ ول جيىندا قاتىسۋشى عانا بولادى. ەگەر توقايەۆتا شىنايى بيلىك بولسا، وندا بەسى كۇنگى وتىرىستى دا كەيىنگە شەگەرەر ەدى دەپ ويلايمىن، – دەدى ول.

ءجۋرناليستتىڭ سوزىنشە، پرەزيدەنتتىڭ "دۋلات ءاعادىل جۇرەك تالماسىنان قايتىس بولدى دەپ سەنىمدى تۇردە ايتا الامىن" دەۋى قارالى قازا تۋرالى قوعامداعى اڭگىمەنى توقتاتۋ ءۇشىن ايتىلعان.

ال ساياساتتانۋشى ەرلان سايروۆ "جاكىشيەۆتىڭ بوساتىلۋى – ساياسي كوكتەم! ەلىمىزدەگى ساياسي پروسەستەردىڭ ەۆوليۋسيالىق تۇردە دامىپ كەلە جاتقانىنىڭ ايقىن كورىنىسى" دەگەن پىكىردە.

ول كوروناۆيرۋس قاۋپىنە بايلانىستى مەرەكەلىك شارالارعا تىيىم سالۋدى دۇرىس دەپ ەسەپتەيتىنىن ايتتى.

– كوروناۆيرۋسقا بايلانىستى ەلدە توتەنشە جاعداي جاريالاۋ كەرەك تە، ءىرى شارالاردىڭ بارلىعىنان باس تارتۋ كەرەك. پرەزيدەنتتىڭ 8 ناۋرىز مەرەكەسىنە جوسپارلانعان شارالاردى توقتاتۋى ابدەن قۇپتارلىق. "وندا نەگە NurOtan پارتياسى ساياسي كەڭەسى وتىرىسىنان دا باس تارتپايدى" دەگەن پىكىرلەردى بايقادىم. ول ەندى ءىرى شارا ەمەس قوي. وعان 15 شاقتى ادام عانا قاتىسادى. ال مەرەكەلىك شارالار جۇزدەگەن ادامنىڭ قاتىسۋىمەن وتەتىندىكتەن، بۇل شەشىم وڭ بولدى دەپ ەسەپتەيمىن، – دەدى ساياساتتانۋشى.

ەرلان سايروۆ دۋلات ءاعادىل قازاسى تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ ايتقاندارىنا قاتىستى پىكىر بىلدىرە المايتىنىن، تەرگەۋ اياقتالعان سوڭ عانا تۇسىنىك بەرەتىنىن مالىمدەدى.

وپپوزيسيالىق ساياساتكەر، تاۋەلسىز جۋرناليست ەرمۇرات باپي پرەزيدەنتتىڭ تاياۋداعى سۇحباتتا جاكىشيەۆ ءىسىن تىلگە تيەك ەتكەنى كەزدەيسوق ەمەس دەپ سانايدى.

– پرەزيدەنتتىڭ "جاكىشيەۆ سوتىندا ءادىل شەشىم شىعاتىنىنا سەنىمدىمىن" دەگەن سوزدەرى مەن بۇگىن جاكىشيەۆتىڭ بوساتىلۋى قوعامدا "پرەزيدەنت ايتىپ ەدى، ەندى مىنە بوساتتى" دەگەن پىكىر قالىپتاسىرۋ ءۇشىن جاسالعان دەپ ويلايمىن. ياعني جاكىشيەۆتى توقايەۆتىڭ سايلاۋدان كەيىن تۇسكەن بەدەلىن كوتەرۋ ءۇشىن بوساتىپ وتىر، – دەدى ول.

ساياساتكەر پرەزيدەنتتىڭ دۋلات ءاعادىل قازاسى جايلى ايتقانى "قاتە بولدى" دەگەن پىكىردە.

– دۋلات ءاعادىل قانداي جاعدايدا دۇنيەدەن وتكەنىنە قاراماستان، تەرگەۋ اياقتالماي جاتىپ، سوت-مەديسينالىق ساراپتاما قورىتىندىسى شىقپاي جاتىپ پرەزيدەنتتىڭ  "دۋلات ءاعادىل جۇرەك تالماسىنان قايتىس بولدى" دەپ الدىن الا مالىمدەمە جاساۋعا قاقىسى جوق. ونىڭ بۇلاي دەۋى تەرگەۋ – بارىسىنا اشىق تۇردە نۇسقاۋ بەرگەنى. ەرتەڭ تەرگەۋ قورىتىندى شىعارعاندا پرەزيدەنت ءسوزىن قالاي جوققا شىعارادى؟! ولار ەندى توقايەۆتىڭ ايتقان ءسوزىن زاڭداستىرىپ بەرەدى. مۇنى توقايەۆ ءوزى ايتتى ما، الدە "باس كىتاپحاناشى" ايتتىرىپ تۇر ما، قالاي بولعاندا دا ديپلومات، ادامگەرشىلىك قارىم-قاتىناستىڭ مادەنيەتىن جاقسى بىلەتىن ادام رەتىندە ول ۇلكەن قاتەلىك جاسادى. ول بۇل سوزدەردى "كىتاپحانانىڭ" قىسىمىمەن ايتتى دەپ ويلايمىن، – دەيدى باپي.

ءجۋرناليستىڭ ايتۋىنشا، ايەلدەر مەرەكەسى قارساڭىندا ءتۇرلى ءىس-شارالاردىڭ توقتاتىلۋى كوروناۆيرۋس جاعدايىن جاسىرۋمەن بايلانىستى.

– قازاقستانداعى ينۆەستيسيالىق كليماتتى ساقتاۋ ءۇشىن بيلىك ەلدەگى كوروناۆيرۋس ماسەلەسىن جاسىرىپ وتىرعانعا ۇقسايدى. 8 ناۋرىزعا جوسپارلانعان ءىس-شارالاردىڭ توقتاتىلۋىنىڭ سەبەبى سول ما دەيمىن. بىلتىر جەلتوقسان ايىندا وتەدى دەپ مالىمدەلگەن "NurOtan" پارتياسىنىڭ سەزى قىلدىرىقتانىپ بارىپ، ساياسي كەڭەس وتىرىسىنا اينالعانىن كورىپ وتىرمىز. بۇل – بيىل ءوتۋى مۇمكىن دەلىنگەن مەرزىمىنەن بۇرىنعى پارلامەنت سايلاۋىنىڭ بولمايتىنى تۋرالى جورامالعا جول اشادى. ەلدەگى ساياسي ماسەلە ۋشىعىپ تۇرعاندا وتقا ماي قۇيعانداي پارلامەنت سايلاۋىن وتكىزۋ بيلىككە قاتەر تۋدىرادى. ويتكەنى سايلاۋ ناۋقانى – ساياسي تارتىس الاڭى. ال ول الاڭدى اۋمالى-توكپەلى كەزدە بيلىكتىڭ ءوزى جاساپ بەرۋى – وزىنە كور قازۋمەن تەڭ. سوندىقتان 5 ناۋرىزداعى وتىرىستا سايلاۋ ماسەلەسى قوزعالماۋى مۇمكىن، – دەيدى ەرمۇرات باپي.