«وتان ءۇشىن وتقا ءتۇس، كۇيمەيسىڭ». سوناۋ سۇراپىل جىلدارى وت پەن وققا قايمىقپاي كەۋدە توسقان ءار جاۋىنگەردىڭ وسى ءبىر قاناتتى ءسوزدى تەرەڭ تۇسىنەتىنى كۇمانسىز. 95 جاستاعى مينومەتشى مايدانگەر يۆان بوتيەۆ وسىلاي دەپ وي تۇيىندەيدى. 

سوعىس ارداگەرى يۆان بوتيەۆ 95 جىلدا نە كورمەدىم دەيدى. ءبىراق سۇم سوعىستىڭ سۇراپىل جىلدارىنىڭ ىزعارىندا ايرىقشا شىڭدالعانىن ايتادى. رەسەيدىڭ كەمەروۆ وبلىسى يايسكيي اۋدانى ۆەرحو-ۆەليكوسيلكيي اۋىلىندا تۋىپ وسكەن. ورتا مەكتەپتە وقىپ ءجۇرىپ، كىشكەنتاي ۆانيا جۇمىس تا ىستەگەن. سوعىس باستالعاندا ول 8-سىنىپتا وقىپتى. الدىمەن مايدان دالاسىنا اكەسى اتتانعان. 1943 جىلى ۇرىستا اكەسى جارالانىپ، گوسپيتالعا جىبەرىلدى دەگەن حابار ەستىگەندە، ول 16 جاستا بولعان. ءدال سول جىلى بوزبالا قىزىل ارميا قاتارىنا شاقىرتىلادى.

«وتان قورعاۋ بۇگىن جاي ءسوز بولىپ ەستىلەدى عوي. الايدا، سول سۇراپىل جىلدارى ءبىزدىڭ كەۋدەمىزگە قاسيەتتى جاۋاپكەرشىلىكتىڭ قورعاسىنداي سالماعىن قۇياتىن. ءبىزدى بىردەن ۇرىس دالاسىنا جىبەرمەدى. الدىمەن تىڭعىلىقتى دايىندىقتان وتتىك. ۆورونەج مەكتەبىنىڭ راديو ماماندارىنىڭ قاتارىنا قوسىلدىم. 1500 ادامنان راديو شەبەرلەر ۆزۆودى قۇرىلعان بولاتىن. 1943 جىلدىڭ قىركۇيەگىندە وقۋ بىتىرگەن سوڭ ماسكەۋگە جىبەرىلدىك. پولتاۆاعا ءبىرىنشى گۆارديالىق مەحانيكالىق كورپۋس، 1004 ءبىرىنشى گۆارديالىق ديۆيزيادا، جەڭىل ارتيللەريالىق پولكتا جاۋىنگەرلىك مىندەتىمدى اتقاردىم»، - دەيدى ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرى، تىل ەڭبەككەرى يۆان بوتيەۆ.

يۆان بوتيەۆ 1-بەلارۋس مايدانىندا شايقاستى. اتقىشتار پولكىندەگى 120 مم مينومەتتىك باتارەيانىڭ كوزدەۋشىسى بولعان. سىبىردە تۋعان سالقىنقاندى جىگىتتىڭ تابيعي مەرگەندىگىنىڭ ارقاسىندا قارسىلاس جاقتىڭ دوت، دزوتتارىن، وق اتۋ نۇكتەلەرىن بىرنەشە رەت جالعىز سناريادپەن جويعان.

– رادوم، پوزنان، لودز قالالارىن بوساتىپ، نەمىس شەكاراسىنا شىقتىق. اتۋ دەگەن قاتاڭ بۇيرىق بەرىلدى. گەرمانيانىڭ ءبىرىنشى بولىپ شۆەرين قالاسىنا كىردىك. وندا بىردە-بىر ادام بولمادى. ولارعا كەڭەستىك اسكەر كەلىپ، ءبارىڭدى كەسەدى، اتادى، ولتىرەدى دەپتى. ءسويتىپ ودەرگە دەيىن باردىق. بەرلينگە دەيىن 90 شاقىرىمداي قالعان بولاتىن، – دەيدى يۆان بوتيەۆ قاريا.

الايدا، وسى ۋاقىتتا يۆان بوتيەۆتى قازان قالاسىنداعى تانكتىك ۋچيليششەگە جىبەرەدى. ءدال سول جەردە ول سوعىستىڭ اياقتالعانىن سالتاناتتى وتشاشۋدان بىلەدى. بۇل ەرەكشە ءسات ءالى دە ەسىمدە، دەيدى سوعىس ارداگەرى. ۇرىس اياقتالعانىمەن، يۆان بوتيەۆ اسكەردە قىزمەت ەتە بەرەدى. 20 جىلداي تانكيست بولىپ، 10 جىلداي وقۋ بولىمشەلەرىندە جۇمىس ىستەيدى.

ۋليانوۆسك ۋچيليششەسىندە مەحانيكتەردى سۋ استىنداعى جۇرگىزۋدى ۇيرەتكەن. 1971 جىلى پولكوۆنيك شەنىمەن زەينەتكە شىقتى. 30 جىلداي رەسەي فەدەراسياسىنىڭ ازاماتتىق جۇيەسىندە قىزمەت اتقاردى. ال 2012 جىلى رەسەيدەن قازاقستانعا كوشىپ كەلىپ، قازاق جەرىن قۇتتى قونىسى سانايدى. ءقازىر ارداگەر قىزىنان نەمەرە-شوبەرەلەرىن تاربيەلەپ، باقىتتى عۇمىر كەشىپ جاتىر.