قازاقستان اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى سوڭعى كۇندەرى قوعامدا كەڭىنەن تالقىعا تۇسكەن "شوشقا ەتىن وندىرۋگە سۋبسيديا بەرۋ" ماسەلەسىنە قاتىستى ءمان-جايدى ءتۇسىندىردى. بۇل تۋرالى اۋىل شارۋاشىلىق مينيسترلىگىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى حابارلادى.
مينيسترلىك مالىمدەمەسىندە سوڭعى جىلدارى قازاقستاندا شوشقا وسىرۋگە بولىنەتىن سۋبسيديا مولشەرى 2 ەسە ازايعانى ايتىلعان.
"مەملەكەت ءارقاشان ەكونوميكالىق تۇرعىدان ءتيىمدى بولۋ ءۇشىن كورشىلەس ەلدەردىڭ سۇرانىسىنا ءمان بەرىپ، نارىقتاعى تۇتىنۋشى تالابىن ەسكەرەدى.
قازاقستاندا 2018 جىلدان باستاپ شوشقا ەتىن ءوندىرۋدى سۋبسيديالاۋ توقتاتىلعان. بۇل شوشقا وندىرىسىنە مەملەكەتتىك قولداۋدىڭ جالپى كولەمىنىڭ 2 ەسە ازايعانىن كورسەتەدى. قازىرگى ۋاقىتتا سالادا تەك ەكى سۋبسيديا بار: اسىلداندىرۋ مەن وسىرۋگە كەتكەن شىعىنداردى وتەۋ. الايدا وتكەن جىلى بۇل سۋبسيديانى تەك ءبىر شارۋا قوجالىعى عانا پايدالانىپ، نەبارى 6 باس مال الىندى.
سالىستىرمالى تۇردە، 1991 جىلى قازاقستاندا 2،9 ميلليون باس شوشقا بولعان، ال 2018 جىلى – 800 مىڭ عانا. 2019 جىلعا قاراي قازاقستانداعى شوشقا سانىنىڭ ارتۋى، شوشقا ەتى ەكسپورتىنىڭ وسۋىنە اسەر ەتتى. ەگەر 2017 جىلى قازاقستان شەتەلگە 300 تونناعا جۋىق ەت ساتسا، بىلتىر ول 800 تونناعا جەتتى. وسى كەزەڭ ىشىندە شوشقا ەتىنىڭ ىشكى تۇتىنۋ ۇلەسى 8% تومەندەدى" دەلىنگەن مينيسترلىك حابارلاماسىندا.
بۇعان دەيىن "Qazaqstan" تەلەارناسىنىڭ ءجۋرناليسى ماقسات تولىقباي الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىندا "مەملەكەت جىلقى شارۋاشىلىعىنا تيەسىلى سۋبسيديانى شوشقا شارۋاشىلىعىنا بەرىپ، سونىڭ كەسىرىنەن جىلقى شارۋاشىلىعى تۇرالاپ قالدى" دەگەن سارىنداعى ۆيدەو ۇندەۋ جاريالاعان. ءجۋرناليستىڭ وسى ۆيدەوسى جەلىدە شۋ تۋدىرىپ، شوشقا شارۋاشىلىعىنا كوپ مولشەردە سۋبسيديا بولىنگەنىنە قارسى ادامدار كوبەيگەن ەدى. ءبىراق تولىقباي جەلىدە جاريالاعان جازباسىن كەيىن ءوشىرىپ تاستادى.
ال اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى اسىل تۇقىمدى جىلقىلاردى ساتىپ الۋعا، قىمىز بەن جىلقى ەتىن وندىرۋگە سۋبسيديا تۇرىندەگى مەملەكەتتىك قولداۋ 2011 جىلدان بەرى بار ەكەنىن حابارلادى.
سونىڭ ارقاسىندا قازاقستاندا بۇگىنگى تاڭدا جىلقى سانى 2،9 ملن باسقا دەيىن وسكەن (جىل باسىنداعى مالىمەتتەر بويىنشا). بۇل 1991 جىلعى جىلقى سانىنان 1،7 ەسە، ال 2000 جىلمەن سالىستىرعاندا 3 ەسە كوپ. تيىسىنشە، جىلقى شارۋاشىلىعى مەن بيە ءسۇتىنىڭ ءوندىرىسى دامىپ، اسىل تۇقىمدى جىلقىلاردىڭ سانى ارتقان.
"بۇگىنگى تاڭدا مەملەكەت جىلقى شارۋاشىلىعىمەن اينالىساتىن وتاندىق تاۋار وندىرۋشىلەرگە قولداۋ كورسەتۋدى جالعاستىرۋدا. اتاپ ايتقاندا، ولار ءۇشىن تومەندەگىدەي مۇمكىندىكتەر قاراستىرىلعان:
- ساتىپ الىنعان اسىل تۇقىمدى ايعىرلار ءۇشىن سۋبسيديالاۋ نورماسى ءار باسقا 100 مىڭ تەڭگەدەن؛
- بيە ءسۇتىن وندىرۋشىلەر ءۇشىن ءار ليترىنە 60 تەڭگەدەن؛
- اسىل تۇقىمدى جىلقىنىڭ انالىق باسىن باعۋعا، جەم-شوبىنە جىلىنا 20 مىڭ تەڭگەدەن؛
- جىلقى شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا ارنالعان تەحنيكالار مەن جەم-شوپ دايىندايتىن جابدىقتاردى ساتىپ العاندا مەملەكەت 25 پايىزدىق وتەۋ ۇلەسىمەن ينۆەستيسيالىق سۋبسيديا بەرەدى؛
- نەسيەلەر مەن ليزينگ بويىنشا پايىزدىق مولشەرلەمەلەردى 10% سۋبسيديالاۋ.
بۇل قولداۋ شارالارىنىڭ بارلىعى جىلقى فەرمالارى مەن سالالىق قاۋىمداستىقتاردىڭ ۇسىنىستارى بويىنشا جاسالعان. جالپى العاندا، 2019 جىلى 4،7 مىڭ جىلقى فەرمالارى مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىمەن قامتىلدى.
سونىمەن قاتار، جوعارىدا اتالعان قولداۋ شارالارىنا قوسىمشا، جىلقى وسىرۋشىلەرگە «جىلقى ساتىپ الۋعا» 10 جىلعا مەرزىمگە دەيىن 6%-دىق وسىممەن جەڭىلدەتىلگەن نەسيە بەرۋ قاراستىرىلعان. 2016 جىلدان بەرى «قۇلان» باعدارلاماسى جۇمىس ىستەپ كەلەدى. 2018 جىلى 12 مىڭ باس مال ساتىپ الۋعا 512 شارۋاشىلىق قاراجات الدى، بىلتىر 1440 شارۋاشىلىققا 40 مىڭنان استام جىلقى ساتىپ الۋعا جەڭىل نەسيە بەرىلگەن. 2020 جىلى قارجىلىق قولداۋ الۋشىلاردىڭ سانى ەداۋىر ارتادى دەپ كۇتىلۋدە" دەلىنگەن مينيسترلىك مالىمدەمەسىندە.
پىكىر قالدىرۋ