كۇندى ۇزاق جىلدار بويى زەرتتەگەن عالىمدار كۇنگە ۇقساس تازا، تاۋسىلمايتىن، وتە ۇلكەن ەنەرگيا بەرەتىن زاتتى ارمانداپ كەلگەن ەدى. ەندى سول ارمان جۇزەگە اسۋى مۇمكىن. فرانسيادا جاساندى كۇن سالىنىپ جاتىر. بۇل تۋرالى "قامشى" پورتالىنىڭ عىلىم سالاسىنداعى ارناۋلى اۆتورى جەكسەن توقتارباي حابارلايدى.
جوباعا اقش، فرانسيا، رەسەي، جۇڭگو، جاپونيا، وڭتۇستىك كورەيا سياقتى 6 مەملەكەت جالپى 24 ميللارد دوللار قارجى قۇيعان. باستاما ىسكە اسسا، "كىشكەنە كۇن" 500 MW ەنەرگيا وندىرۋگە قايقارلى بولادى. فرانسيا 24 اگەنتتىگى دەرەگىنشە، جوبا 2025 جىلى اياقتالادى.
بۇل – ادامزات تاريحىنداعى ەڭ ۇلكەن جوبا بولماق.
23 مىڭ توننالىق جاساندى كۇننىڭ جۇمىسى كۇننىڭ ىشىندەدى حيميالىق رەاكسيالارعا ۇقسايدى. مۇندا دا كۇننىڭ ىشىندەگىدەي سۋتەك يزوتوبى (پروتي مەن تريتيي) بىرىگىپ، گەليي اتومىن تۇزەدى. ولاردىڭ اتومدارى بىرىگۋ بارىسىندا وتە جويقىن ەنەرگيا بولەدى. ناتيجەسىندە جاساندى كۇندە 4 ملن ℃ تەمپەراتۋراعا دەيىن قول جەتكىزۋگە بولادى.
كۇندە بۇل پروسەسستىڭ ورىندالۋى قيىن ەمەس. ويتكەنى كۇننىڭ ماسساسى دا، تارتۋ كۇشى دە جەردەن الدەقايدا ۇلكەن. سوندىقتان رەاكسيا وڭاي جۇرەدى. ال جەردە پروسەسس، ياعني سۋتەك يزوتوپتارى قالىپتى جاعدايدا وزدىگىنەن بىرىكپەيدى. سوندىقتان رەاكسيانى جۇرگىزۋ ءۇشىن 250 ملن ℃ تەمپەراتۋرا بولاتىن ورتا جاساۋ كەرەك. مۇنداي جوعارى تەمپەراتۋرانى الۋدىڭ ءوزى وتە قيىن. قازىرگى جاڭا تەحنولوگيا بويىنشا اتالمىش تەمپەراتۋراعا تەك سۋپەر-وتكىزگىشتى ماگنيتتىڭ كومەگىمەن عانا قول جەتكىزۋگە بولادى. مۇنداي ماگنيتتى الەمدە تەك بىرنەشە ەل عانا وندىرە الادى. جاساندى كۇنگە ءۇندىستاندا 200 شاقىرىم سۋپەر-وتكىزگىشتى سىمنان جاسالعان 3000 توننالىق سۋپەر ماگنيت قولدانىلعان.
سۋپەر ماگنيتتىڭ ءوزى -269℃ تەمپەراتۋرادا ياعني الەمدەگى ەڭ تومەنگى تەمپەراتۋرادا جاسالادى.
جوبا ءساتتى جۇزەگە اسسا، بولاشاقتا ەۋروپاداعى بىرنەشە ەل تازا ەنەرگيامەن قامتىلماق.
ءدال وسى سەكىلدى ۇلكەن ءارى تازا ەنەرگيا بەرەتىن جوبالاردى اقش پەن جۇڭگو باستاپ كەتكەن. ولار 2050 جىلعا قاراي مۇنايعا دەگەن تاۋەلدىلىكتەن تۇگەلدەي ارىلىپ، ەنەرگيانىڭ وسى تۇرىنە كوشپەك.
جوبا اەس-كە قاراعاندا 4 ەسە ەنەرگيا كوپ بەرە الادى. سونداي-اق اەس سياقتى ماڭگى ساقتالاتىن زياندى قالدىق قالدىرمايدى. اەس-تە ۋران اتومى يادروسى ءبولىنىپ، كىشى اتومعا اينالۋ بارىسىندا ۇلكەن ەنەرگيا وندىرىلەدى. ءبىراق ونىڭ بارىسىندا مىڭداعان جىل ساقتالاتىن وتە زياندى رادياسيالىق قالدىقتار پايدا بولادى. ال جاڭا جوبا سۋتەگى يزوتوپتارىنىڭ بىرىگۋى بارىسىندا بولىنەتىن ەنەرگياعا نەگىزدەلگەن. ال قالدىق سۋتەگى مەن گەليي قورشاعان ورتاعا زيان ەمەس.
پىكىر قالدىرۋ