قوس دوڭگەلەكپەن الاتاۋ قويناۋىنا ساپار شەكتىك

/uploads/thumbnail/20170708192736157_small.jpg

             سەرۋەننىڭ ءوزى شەتەلدىك جولداسىمنىڭ شاقىرۋىنان باستالعان ەدى. بۇل جولعى سەرۋەنىمىز - الماتى ۆەلوسيپەد  قوعامداستىعىنىڭ  مۇشەلەرىمەن بولدى.  ءبىز  دە، ءىنىمىز ەكەۋىمىز جاز ايىندا، جاڭا ورتامەن كوز كورمەگەن جەرگە جاياۋ ەمەس، ۆەلوسيپەدپەن بارىپ كورەيىك دەگەن ويىمىزدى جۇزەگە اسىرىپ كورەيىك دەدىك. ون سەگىزىنشى عاسىردا ويلاپ تابىلعان تەمىر تۇلپا ردىڭ قالا ادامى ءۇشىن پايداسى جەتەرلىك.  دامىعان ەلدەردە  بۇل  كولىك ءتۇرى كۇندەلىكتى قاتىناس قۇرالىنا اينالىپ ۇيرەندى.  بۇل ادام بالاسىنىڭ تابيعاتىمەن قوسا، جەر انانىڭ تابيعاتىنىڭ  تازالىعىنا دا اسەر ەتەتىنى ايقىن دۇنيە.  اتتىڭ قۇلاعىندا  ويناۋدى ۇمىتىپ بارا جاتقان زاماندا، تەمىر تۇلپاردىڭ كەزەككە كەلۋى  جوقتان جوعارى دۇنيە.

             سەرۋەنىمىز تاڭعى ساعات 4.00-تە پرەزيدەنت پاركىنەن باستالۋى كەرەك ەدى.  ۆەلوسيپەدپەن الىسقا العاشقى سەرۋەنىمىز بولعاندىقتان، ۇيدەن 3.30-دا شىعىپ، پارككە ساعات 5.00-تە جەتتىك.
ءبىرىنشى  كەڭەس - ۆەلوسيپەدپەن سەرۋەندەۋگە دەيىن اعزاڭىزدى شارشاتپاۋ قاجەت! (دۇرىس تاماقتانىپ، جەتكىلىكتى تۇردە ۇيىقتاپ العان ءجون)
           ارينە، پاركتە ەشكىم بولمادى))! وسى كەزدە ويعا ۆەلوسيپەدپەن سەرۋەندەۋگە شىققان قىزداردىڭ دەمالىس ورنىنا كولىكپەن بارعانىن، ياعني ۆەلوسيپەدىن كولىكپەن جەتكىزگەنىن ەسىمە الدىم. ال-فارابيدەن قاسكەلەڭ، ءۇشقوڭىرعا دەيىن "تەمىر بەستىنى" ۇستاپ، "تەمىر قۇلىندى" تىركەپ الىپ، شابا جونەلدىك. ايتپاقشى، قاسكەلەڭگە قالادان جوعارعى جانە تومەنگى تراسسامەن جەتۋگە بولادى ەكەن. ءبىزدى تومەنگى تراسسامەن (التىن وردا ارقىلى) الىپ باردى. شەتەلدىك جولداس بالانىڭ اتى ارىستان پەرىوگلى ەدى (لەاندرو فەررەيرو). سوعان قانشا قوڭىراۋ شالساق تا،  بايلانىس بولماي تۇردى (ارتىنان تەلەفونىنىڭ بۇزىلعانىن بىلدىك).
 ەكىنشى كەڭەس - جاڭا ورتامەن جولعا شىعاردا ەكى-ۇش اداممەن بايلانىس قۇرالىن الماستىرعان ابزال!
          جول بويى كولىك جۇرگىزۋشىمەن اڭگىمەلەسىپ، ءۇشقوڭىر تۋرالى سويلەسىپ كەلەمىز. ناقتى قاي نۇكتەسىنە باراتىنىمىز بەلگىسىز بولعاندىقتان، "جولداستارىمىزدى جوعارى تراسسامەن كەزدەستىرەرمىز دەگەن ۇمىتپەن، تاۋدىڭ جوعارى تراسسامەن تۇيىسەتىن جەرىنە كەلىپ تۇستىك."
ءۇشىنشى كەڭەس - باراتىن جەر تۋرالى الدىن الا  جان-جاقتى اقپارات العان دۇرىس.
           تاڭعى ساعات  جەتىلەر شاماسى. الاتاۋدىڭ بوكتەرى - يراننىڭ قىمبات كىلەمىنەن دە كەرەمەت جاپ-جاسىل، ءتۇرلى ءتۇستى گۇلدەرمەن كومكەرىلگەن! قالانىڭ كۇيبىڭ تىرشىلىگىنەن كەلگەن ادامعا دالانىڭ تىلسىم كوڭىل-كۇيىنە ۇيرەنۋگە ءبىراز ۋاقىت كەرەگى انىق. سوسىن قىستاۋ مەن جايلاۋدىڭ تاۋى، اۋا-رايى مۇلدە باسقاشا بولادى ەكەن. تاڭعى تىنىشتىقپەن تاۋعا قاراي بەت الىپ كەلەمىز. الىستان ءبىر عيمارات پەن مەشىت ىسپەتتى كۇمبەز كورىندى. ءبىز جاقسى بولدى عوي، تاۋدىڭ بوكتەرىنە كىم سالسا دا،  مەشىتتى دۇرىس سالعان ەكەن، ناعىز عيبادات ەتەتىن جەر دەپ كەلەمىز. الدىمىزدان جاياۋ جۇرگىنشىلەر شىعىپ جاتتى. كەيبىرەۋى ءبىزدىڭ ۆەلوسيپەدپەن كەلە جاتقانىمىزعا كۇلىپ قويادى. ويىمى- مەشىتكە بارىپ، ءبىراز دەم الىپ الۋ بولىپ كەلەدى. جولدىڭ بويى سامساعان الما، بەيتانىس كوركەم ءتۇستى قۇستار، ءىرى-ىرى كوبەلەكتەر، شەگىرتكەلەر ادامنىڭ نازارىن الادى. جەرگە تۇسكەن العاشقى ادامدى كورىپ تۇرعانداي اينالشىقتاپ ەرىپ وتىردى. كۇمبەزگە جاقىنداي بەرە، بۇلاردىڭ بەيىتتەر ەكەنىن اڭعاردىق. نە دە بولسا، الىستان كەلدىك قوي، باسىنا توقتاپ (ءىنىمنىڭ رامازان ايىندا جاڭادان ۇيرەنىپ جۇرگەن سۇرەلەرى بار ەدى)، ال ەندى ۇيرەنگەنىڭدى وقى دەپ، قۇران باعىشتاپ، ارى قاراي جول جۇردىك.
         ءبىراز جۇرە بەرە ارتىمىزدان ۆەلوسيپەدپەن ءبىر كوزىلدىرىكتى، جالاڭاش، اقىل توقتاتقان جاستاعى يۋرا ەسىمدى جىگىت كەزىكتى. تانىسىپ، ودان جول سۇراپ تۇرىپ، ونىڭ ءبىزدىڭ ۆەلوسيپەد قوعامداستىعىنان بولىپ شىققانىن ەستىگەندە، كوكەمىزدى كورگەندەي قۋاندىق. يا، ناعىز ازامات، كەيىننەن ءۇشقوڭىر القابىنا دەيىن ۆەلوسيپەدپەن جەتكەندە، العاشقى عارىشكەر  يۋريي گاگاريننىڭ  دە راكەتانىڭ قۇلاعىندا ويناعانى  ەسىمە ءتۇسىپ،  قاجىماس قايرات پەن شىدامدى ازاماتقا ۆەلوسيپەدتىڭ ويىنشىق بولىپ قالاتىنىنا  كوزىمىز جەتتى.  جالپى ادامنىڭ ەسىمى ادامنىڭ تاعدىرىنا اسەر ەتەدى دەپ جاتادى عوي. ەڭ قىزىعى  بۇل  گاگاريننىڭ كاسىبى  -  جۋرناليست بولىپ  شىقتى.

ءتورتىنشى كەڭەس -  جۇرەك قالاۋى جول تارتقاندا اينالاڭداعىلاردىڭ ءتۇر-تۇسى، ءتىلى مەن ۇلتى، جىنىسى مەن  بىلىمىنە  ەمەس،  ون سەگىز مىڭ عالامدى مويىنداتقان  ءبىر ماقساتتاعى ادام  بالاسىنىڭ  بارلىعىنا شۇكىرشىلىك ەتۋ. ارينە، قالعان دۇنيەسى تەك پايدالى بولادى دەپ سەنۋ قاجەت!

        يۋرا دا ءبىزدىڭ تۇر-تۇسىمىزگە ەمەس،  جولىمىزدىڭ ءبىر بولعانىنا قۋانعانداي بولىپ،  جوعارعى تراسسادا ارىستان مەن ءبىر قىز بالانىڭ كەلە جاتقانىن جانە الدىمىزدا ماپەدپەن  ءبىر ساكەن ەسىمدى ەر بالانىڭ جۇرگەنىن ايتتى. التى الاشتىڭ بالاسى تولىق جينالىپتى عوي دەپ قويام، ىشىمنەن.  اقپاراتتى ادام  - باي ادام دەمەكشى،  يۋرادان  الدىمىزدا ەكى بۇلاقتىڭ بار ەكەنىن، سونىڭ  ءبىرى ارىستان مۇسىنىنە  جاقىنداپ قالعانىمىزدى بىلدىك. مۇسىندە ءبىراز تىنىعىپ،  الىپ كوبەلەكتەرمەن بىرگە ءشولىمىزدى قاندىرىپ، سەرىكتەرىمىزدى كۇتە تۇرايىق  دەپ  بەل بۋدىق.  ءسۇت ءپىسىرىم ۋاقىتتا امازونكانىڭ  ارىستانى تەمىر تۇلپارىمەن جەتتى.  امانداسىپ، ءجون سۇراسىپ تۇرىپ،  جانار ەسىمدى قىزدى دا كۇتىپ الدىق. قىرىق ۇيدەن تىيىم سالىپ وسىرگەن قازاق ورتاسىندا تاربيەلەنگەن نازىك جاندىنى تاۋدا ۆەلوسيپەدپەن كورگەندە ءبىر ريزا بولادى ەكەنسىڭ. 

          ەراسىل، ارىستان ۇشەۋىمىز بىر-بىرىمىزگە دەمەۋ بولىپ، تاۋدىڭ  باسىنا قاراي تەمىر تۇلپاردى تەۋىپ شىعۋ مۇمكىن ەمەس  بولعان سوڭ، جۇگەندەپ الىپ سۇيرەپ كەلەمىز.  قۇدايعا شۇكىر،  اۋا- رايى قولداپ،  تاۋدىڭ  «كونديسيونەرى» جەلپىپ، كوز الدىمىزعا ءۇش قوڭىر القابىن ەلەستەتىپ قويادى. ەراسىلدىڭ تاۋعا العاشقى سەرۋەنى  جانە ۆەلوسيپەدپەن بولعانى ءۇشىن، قولداۋ سوزدەر جاس بالاعا ايتارلىقتاي كەرەك ەدى.  ون ادامنىڭ توعىزى اۋا- رايى بولماسا، ءتىل تابىسا المايدى دەمەكشى، ءبىز دە سونىڭ توڭىرەگىندە اڭگىمەلەسىپ كەلەمىز.  جاراتقاننىڭ  كوركەم، كىرشىكسىز تازا  جاراتىلىستارى، نە نىعمەتتەرى  اركەز  جاسىرىن نە  اسۋ بەلەستەردەن كەيىن كەلىپ كورىنەتىنى قىزىق.  وسىنى ءتۇسىنىپ، كەز-كەلگەن جاعدايدىڭ ارتىنان  جاقسىلىق  جارقىراپ كەلەتىنىنە سەنۋ  دە عيبادات  دەپ جاتاتىنى شىندىقتىڭ ءبىرى. ءۇش قوڭىر القابىنا جەتكەنشە لابيرينت  ءتارىزدى تاۋدىڭ يرەلەك جولىمەن  كوتەرىلىپ كەلەمىز.  ەكى ساعاتتىق جولدان كەيىن الدىمىزدان جينالعان ادامداردىڭ توبىنا  تاپ بولدىق. جولدا كەلە جاتقاندا تاۋدا جۇرۋگە ىڭعايلى ءتۇرلى  كولىك، موتوسيكلدەردى بايقاعان ەدىك.  سولاردىڭ ءبىرازى بۇلاقتان توقتاپ، سايابىرلاپ تۇرعان كەزى ەكەن.  جاستاردىڭ كوڭىل-كۇيلىلەرى  كۇش-قۋاتتانعان سوڭ، سۋ شاشىپ ويناپ، ۇلكەندەرى،   «اقىل كىردى» دەگەندەرى  جەردەن قانشا مەتر بيىكتىكتە بۇلاقتىڭ جانىندا تۇرعانىنا  قاراماي، ستاكاندارىمەن ىستىق سۋلارىن ءىشىپ جاتتى. بۇلاقتىڭ قاسىندا قويىلعان ەسكەرتكىش  و دۇنيەلىكتەرمەن  ءتىل تابىستىراتىن تەرەزە ۇقساپ، ار جاعىنان « ە-ە جارىقتىق،  جەردىڭ جۇرەگىندە تۇرىپ،  نە ىستەپ  تۇرسىڭدار» - دەگەندەي بولسا،  تابيعات انانىڭ ءتىلسىز جارىقتارى دا ماحابباتپەن جارالعان ادام بالاسىنىڭ ۇرپاعىنا قاراپ «ۇلگى الايىق پا، نە ۇلگى بەرەيىك پە؟» -  دەپ  ويعا باتقانداي.

بەسىنشى كەڭەس - «تابيعات انانى قۇتقارۋعا اسپان الەمى جاۋاپتى بولعانىمەن، ادام بالاسىنىڭ مىندەتى ونى لاستاپ-توزدىرماۋ،  سەبەبى  تابيعات دەگەنىمىز  - ءوزىمىز!» - دەپ ل. گۋميليەۆ كوكەمىز ايتپاقشى،  سانسىز نىعمەتىن  ۇسىنىپ تۇرعان  تابيعاتقا شىققاندا، جەكە باس تازالىعىن ساقتاۋ ءسىز بەن بىزگە اۋاداي قاجەت!

          جارتى  جول جۇرگەن سوڭ، الدىمىزداعى جاردىڭ باسىندا  ءبىر كولىكتىڭ توقتاپ تۇرعانىن بايقادىق.  ءبىر  دەم الايىق  دەپ توقتاپ، جاڭاعى كولىك  يەسىمەن ارالاسىپ كەتتىك.  كولىك يەلەرى ەرلى- زايىپتىلار ەكەن،  زايىبىنىڭ ەمشىلىك قاسيەتى بار-مىس، تاۋعا ەمدىك شوپتەر جيناۋعا شىعىپتى.  جولداسىمەن  سويلەسىپ تۇرىپ،  زايىبىنىڭ  تاۋ  باۋرايىندا  ءشوپ تەرىپ جۇرگەنىن بايقادىق.  ۇلكەندەردەن كەز-كەلگەن اۋرۋدىڭ ءوز  ەمشى-شوبى بار دەيتىنى ەسىمە ءتۇستى.  ادام العاش  وسى جەرگە ءتۇسىپ، بىرنەشە سۇرىپتاۋدان وتكەن سوڭ،  جان ساقتاۋ ءۇشىن تەرىمشىلىكپەن اينالىسقانى بەلگىلى  عوي. سول  تەرىمشىلىك كەزەڭىندە ون سەگىز مىڭ عالامنىڭ ءبىر عالامى رەتىندە وسىمدىكتەر الەمىن دە مەڭگەرگەن بولار.  ول زاماندا قانشا ۋاقىت  ماتەريالدىق زاتپەن قورەكتەنگەنى بەلگىسىز، الايدا تاپ قازىرگىدەي 3-4 ۋاقىت تاماقتانباعان بولار.  نەگىزىندە تاعام دەمەكشى، ءار تاعامنىڭ ادامعا بەرەتىن ءنارى  بولاتىنىن  تۇسىنگەن ابزال. ياعني ىشكى الەمنىڭ ءوز سۇرانىسىن ءتۇسىنىپ، سونى عانا ۋاقىتىندا پايدالانسا جەتەدى.  فيزيك اتامنىڭ  «كوپ جەپ وزبايسىڭ، از جەپ  توزبايسىڭ»  دەگەن ءسوزىنىڭ جانى بار.

التىنشى كەڭەس  -نىعمەتكە تولى تابيعاتقا بارعاندا،  قالادا  تابىلمايتىن ءنارلى، پايدالانا الامىن-اۋ دەگەن دۇنيەلەردى  ءار نارسەنىڭ  سۇراۋى بار دەمەكشى،  رۇقساتپەن «بيسميللا»،  «سەندە جازىق جوق، مەندە ازىق جوق»  دەگەندەي، كوركەم تۇردە العان دۇرىس. 

         جولدىڭ ورتاسىنا كەلىپ قالعان بولارمىز دەپ تۇرساق، ءالى دە  جۇرەتىنىمىزدى الگى ەرلى-زايىپتىلار ءسوز اراسىندا ايتىپ قالعاندا، جانىمىزدا تۇرعان ءىنىمنىڭ قۇلاعىنىڭ  سىمسىز جەلىسى شالىپ قالىپ، ەلەستەتۋ قابىلەتى شاپشاڭ ىسكە قوسىلىپ، جاعىمسىز اسەرلى بولعانىن قاباعى حابارلاپ  جىبەردى.  ءدال سول ساتتە،  كەلەر وتكەن شاقتى قوسپاعاندا،  ورمەن ءوزىڭدى ارەڭ  كوتەرىپ  بارا جاتقاندا، ۆەلوسيپەدتى  سۇيرەۋ دەگەن،  جانىڭنان  «سامال جەلدى جەلپۋىشى» بار كولىكتىڭ ءوتىپ بارا جاتقانىن بايقاعاندا  ەرىكسىز جاعىمسىز ويلاۋ جۇيەڭدى ىسكە قوساتىنى بايقالادى. ارىستان  جولداسىمىزدىڭ  الدىمىزعا  ماڭ-ماڭ باسىپ، اقىرىن كوتەرىلىپ بارا جاتقانىنا شىداماعان ءىنىم، مىنا جۇرىسپەن بۇگىن جەتپەيمىز  دەگەن  شاپشاڭ شەشىم قابىلداپ جىبەرىپ، بۇدان ارى قاراي بارا المايتىنىن ايتتى.  بۇنىڭ ءسوزى ماعان دا جاقتى ما بىلمەيمىن، جاقىنداعى اعاشتىڭ تۇبىنە ەكەۋىمىز ۆەلوسيپەدىمىزدى بايلاپ،  امانات ەتىپ تاستاپ كەتتىك.

جەتىنشى  كەڭەس  – تاۋلى، بيىك جەرلەرگە بارىنشا جەڭىل زاتتاردى  الىپ  شىعۋعا  تىرىسۋ  كەرەك. سەبەبى  وزىڭىزبەن العان كەز-كەلگەن زاتىڭىزدىڭ سالماعى،  ءسىزدىڭ قانشا الىسقا بارا الاتىنىڭىزعا تىكەلەي اسەر ەتەتىن بولادى.   سونىمەن قاتار جولداعى كەزىككەن كولىك تە، الدىمەن  ءسىزدىڭ  جۇگىڭىزگە كوز سالادى ەكەن، سەبەبى  كەيبىر كولىكتەردىڭ  ورگە قاراي تارتپاي  جاتقانىن بايقادىق.

         كۇن تال تۇستەن اسا  يرەلەك  جولدىڭ  ءبىر شەتىندە كەلە جاتىپ، كوتەرىلىپ كەلە جاتقان ءبىر كولىكتى توقتاتتىق.  ءمان بەرىپ قاراساق، شەتەلدىكتەر ەكەن. بىردەن وتىرىڭىزدار دەپ،  الا كەتتى.  ەكەۋىنىڭ قىزۋ اڭگىمەسىنىڭ اراسىنان  قۇلاعىم  تانىس سوزدەردى ءىلىپ الا الماي، ءبىراز سوڭىندا يسپان ءتىلى ەكەنىن ءبىراق اجىراتتى.  بارا جاتقان جەرىمىزدى ناقتىلاماق بولىپ، ءداستۇرلى «دۋ يۋ سپيك ينگليش» دەپ الىپ، اعىلشىنشاسىن جىبەردى.  سويتسەك، جۇرگىزۋشى كىسى بارا جاتقان اۋىلدا  باسقارۋشى قىزمەت اتقارادى-مىس، قىزمەت بابىمەن  ارى-بەرى  شىعىپ كەلەتىن ءتارىزدى.  ول اۋىل  ەلدىڭ  بارىپ كورگىسى كەلەتىن وزەننىڭ  جاعالاۋىندا  ەكەن.   تاۋعا جاڭا تۇسكەن ادام ۇقساپ، جان-جاعىمىزعا ەندى جايلاپ قاراي باستادىق.  «جاسىل جايلاۋ، تۇكتى  تۇكتى كىلەم، كوك كىلەم» دەمەكشى،   تاۋدان ايتەۋىر دەگەندە اسىپ،   ناعىز جايلاۋمەن كەتىپ بارامىز.   سارقىراعان  وزەن، تىك جارلى،  بيىك تاستى تاۋ،  قالىڭ ورماندى قىستاۋدا جان ساقتاپ ۇيرەنگەن  ادامعا،  باسىندا  بۇل جەر ىڭعايسىز  كورىنەدى. 

        جولدىڭ  بويىندا  بيە بايلاپ  وتىرعان بىرنەشە ۇيلەر  كەزدەستى.  تەگىس  جولعا تۇسكەننەن سوڭ،  جولدىڭ بويىنان «جەكە مەنشىك جەر»  دەگەن  تاقتالاردى كورەسىز.  كولىكپەن  20 مينۋت جۇرگەننەن كەيىن  اۋىلعا كىرگىزەتىن جەردە تەكسەرىس  جۇرگىزىلەدى ەكەن.  كولىك يەسى بىزگە قاراپ: «سىزدەردى قاي جەردە تۇسىرەيىك، ارى قاراي تەك رۇقساتپەن كىرەدى»-  دەپ جاتقاندا،  جول بويىندا ساكەن دوسىمىزدىڭ  ماپەدىن بايقاپ قالدىق.  راحمەتىمىزدى ايتىپ، ءتۇسىپ قالدىق تا ماپەدكە قاراي ءجۇرىپ كەلە جاتىپ، ساكەندى  كوردىك.  ول دا، بۇلار قايدان شىقتى دەگەندەي: «ۆەلوسيپەدتەرىڭ قايدا؟» - دەپ سۇرادى. ءمان-جايدى ايتقان سوڭ، ونىڭ الدىمىزداعى تەكسەرەتىن ورىنعا بارعانىن جانە كۇزەتشىلەردىڭ كىرگىزبەي قويعانىن بىلدىك. ءبارىمىز بىرگە جۇرەيىك دەپ،  ماپەدپەن قايتا قايتتىق،  بۇل بەستى بولماسا دا، ۇشەۋىمىز بىردەڭە ىستەپ ايتەۋىر مىنگەسىپ،  مىلتىقتان شىققان وق ۇقساپ، زۋلاپ كەلەمىز.  

سەگىزىنشى  كەڭەس  –  ەستەلىككە سۋرەتكە تۇسەمىن دەۋشىلەرگە  تۇستەن كەيىنگى ۋاقىت – ءدال كەزى.  وسى ساتتە كۇن جاسىل جايلاۋدىڭ ءوڭىن كىرگىزىپ، 3D كورىنىس بەرەتىن ۋاقىت.

       سالقىن جەلمەن  سامعاپ كەلە جاتىپ،   تۇيە اياڭمەن كەلە جاتقان يۋرانى كورىپ توقتادىق. قالعاندارىنىڭ  كولەڭكەسى كورىنبەگەن سوڭ، يۋرا  اۋىلعا قاراي بارا بەت الدى دا، ساكەن  ارى قاراي قالعاندارىن باعدارلاۋعا جونەلدى.  كۇن ساعات ەكى-ۇشكە جاقىنداپ قالعان ۋاقىت، ەكەۋىمىزدىڭ دە تەلەفوندارىمىزدىڭ باتارەياسى وتىرىپ قالعان ەدى.  اندا-ساندا قارنىمىزدى الداپ،  ءتاتتى-ماتتىمىزدى جەپ قويامىز. وزەننىڭ باسىنا بارىپ شومىلىپ،  تاماقتانىپ ەس جيۋ كەرەك دەگەن وي جەتەلەپ كەلە جاتقاندا، ەراسىلدىڭ شىدامى قىسىپ،  ويىنا كەلگەن بارلىق سىلتاۋ-سەبەپتەردى ءتىزىپ، اقىرى توقتاپ، قايتاتىن بوپ شەشتىك.  «جولى بولار جىگىتتىڭ جەڭگەسى شىعار الدىنان» - دەمەكشى، يۋرامىز  ەڭكەيىس جولمەن شابىتتانىپ، زىرلاپ كەلەدى ەكەن. ونىڭ  دا،  كىرۋگە رۇقسات بەرەتىن بارلىق  دەرەكتەرى  ىسكە اسپاي قالىپتى.  سودان تەمىر تۇلپارىنا قانات ءبىتىپ، بۇركىتكە اينالعانداي بولىپ، ۇشىپ كەلەدى ەكەن.  ءبىر جاعىنان كوزدەگەن جەردى كورمەگەن سوڭ، دەم الماعان سوڭ، كوڭىل كۇيىمىز ءتۇسىپ كەتتى، ەكىنشى جاعىنان قايتار جولدى ويلاپ، ۆەلوسيپەدىمىزگە جەتۋگە اسىقتىق.  ەندى ۆەلوسيپەدتى بايلاپ كەتكەن جەرگە جەتۋ ءۇشىن ، اۋىلدان شىعاتىن كولىكتەردى  كۇتۋگە بەل بۋدىق.  الىستان ءبىر سارعايعان ءىرى كولىك كەلە جاتىر ەكەن.  كوز سالىپ، ىشىندە تەك بالالى  ورىس ازاماتىنىڭ وتىرعانان بايقادىق.  مەن قولىمدى كوتەرىپ، جارتى جولعا دەيىن الا كەتۋىن ءوتىندىم. وتىرىڭىزدار دەگەندە، ەراسىل اتىپ تۇرىپ الدىنا قاراي ۇشتى.  كولىگىنىڭ جاعدايى جاقسى، جەلپۋىشى بار، بالاعا ارنالعان  ساقتىق ورىندىعى بار، شاماسى سول اۋىلدىڭ قىزمەتكەرى. ءجون سۇراپ وتىرىپ،  ول ءبىزدى ۆەلوسيپەد قوعامداستىعىمەن جۇرگەنىمىزدى ەستىگەندە، ساكەندى تانيتىنىن ايتتى.  سودان زىمىراپ كەلە جاتىپ،  ۆەلوسيپەدىمىز بايلانعان جەردە جانار، ساكەن، يۋرانىڭ تۇرعانىن كورىپ، توقتادىق. كولىك جۇرگىزۋشىسى دە ءتۇسىپ،  بالالارمەن امانداسقان سوڭ العىسىمىزدى ايتىپ،  ەسىمىزدى جيدىق. ول ءوز تاراپىنان وزەننىڭ  مۇزداي ەكەنىن، بۇل جەرگە كولىكپەن كەلۋ كەرەكتىگىن ەسكەرتىپ قويادى.

توعىزىنشى  كەڭەس  –  الىس  تراسسالى تاۋعا  بىرنەشە  ءىرى كولىكپەن  جان مەن ءتاننىڭ قاجەتتىلىكتەرىن ەسكە الىپ،  ەكى-ۇش كۇندى  جوسپارلاپ شىققان حايىرلى. سول كەزدە بارىپ كوشپەلى  ءومىر ءسۇرۋ سالتىنىڭ  قۇنىن سەزىنەسىڭ.

                توقتاعان جەردە  قۇرمامىزدى جەپ الىپ،  جاتىپ-جاتىپ قاناتىن جايعان تەمىر پىراعىمىزعا ءمىنىپ الىپ،  بار اۋىرلىقتى ۇمىتىپ،  تومەن قاراي سامعاي جونەلدىك.  وسى جەردە رولگە، تەجەگىشىنە اسا مۇقيات بولعان  دۇرىس،  سەبەبى  قاتتى جىلدامدىقپەن كەلە جاتقاندا، كىشىكەنە كەدەرگى تاستاردىڭ وزىنەن دىرىلدەپ، تايىپ كەتەتىندەي اسەر بەرەدى ەكەن. سونىمەن قاتار تىك بۇرىلىستاردا  كوتەرىلىپ كەلە جاتقان كولىكتەردى بايقاپ وتىرۋ كەرەك.  زۋلاپ كەلىپ، ەسكەرتكىش ورنالاسقان بۇلاقتا  باسىمىزدى  بىرىكتىرىپ، ءشولىمىزدى قاندىردىق، ارامىزدا ارىستاننىڭ جوقتىعىن بايقاپ، كۇتەتىن بولىپ شەشتىك تە، قالعان اسىمىزدى ورتاعا جايىپ، قارىن جالعادىق.  ءبىراز ۋاقىت وتكەن سوڭ،  اۋىلدان كەلە جاتقانداردان شەتەلدىك ازاماتتى كورمەدىڭىزدەر مە دەپ، سۇراپ قويامىز. ءبىر ۋاقىتتا بيىكتەن ۇشىپ كەلە جاتقان دوسىمىزدى كورىپ، جولىمىزدى جالعاستىرۋعا دايىندالا باستادىق.  سويتسەك، ارىستان دا اۋىلعا كىرە الماي،  جولدا تۇرعان ۇيلەرگە توقتاپتى. ونداعى قازاقتار قىمىز ىشكىزىپ، قۇر قول قايتارمايىق  دەپ جومارت اپكەلەرىمىز قۇرت بەرىپ جىبەرىپتى.  ءوزى  ءماز.

                باسىمىزدىڭ  تۇگەندەلگەنىنە  قۋانىپ،  كەلەسى  ايالداما رەتىندە جاندوسوۆتىڭ بويىندا ورنالاسقان  كاۋابى  بار قىمىزحاناعا توقتايىق  دەپ شەشتىك.  جوعارعى تراسسامەن قايتىپ كەلەمىز. ەكىنتى ۋاقىتىنىڭ كىرگەن كەزىندە  قىمىزحاناعا توقتاپ،  تاپشانعا جايعاستىق. بىردەن قىمىزعا، ىستىق تاماققا تاپسىرىس بەردىك.  ءال جيناعان سوڭ، ازعانا ۋاقىت كوز ءىلىپ الايىق  دەپ شەشتىك. ەشكىمنىڭ ەشكىمدە شارۋاسى جوق، ءسوزى جوق، تىنىشتىق ورناي باستادى.  تاپشاننىڭ جانىندا اعىپ جاتقان ارىققا ۇيىرىمەن جىلقىلار كەلىپ، سۋ ءىشىپ جاتىر. وسى ءساتتى پايدالانىپ، جانار ولاردى سۋرەتكە ءتۇسىرىپ وتىر. يۋرانىڭ اياقاستى جۇمىسى شىعىپ قالىپ، قوشتاسىپ كەتىپ قالدى. ساكەن دە، قوشتاسىپ،  بىزبەن ءبارىبىر بىرگە جۇرە الماعان سوڭ، ماپەدىمەن  كەتتى.  قالعان ارىستان، ەراسىل، جانار – تورتەۋىمىز  جينالىپ، جولعا شىقتىق.  كولىكپەن كەلگەن بىزگە جول ۇزارىپ كەتكەندەي كورىندى. قاسكەلەننىڭ ءوزى  ايتارلىقتاي ۇلكەن  قالاشىق ەكەن.  قالاشىقتىڭ ىشىندەگى ۇزىن جولمەن زىمىرىپ ءوتىپ، تومەنگى تراسساعا  اپاراتىن جولعا جەتتىك. جولدا تۇرىك باۋىرلارىمىزدى ءجيى كەزدەستىردىك.  ارى قاراي ءبارىمىزدىڭ يت سورپامىز شىقتى دەسەك بولادى.  ساقتىق ءۇشىن  رىسقۇلوۆقا باراتىن جولدىڭ  كولىكتەرگە قارسى جاعىمەن كەلە جاتىرمىز.  كەش قايتا ۇيىنە اسىققان كولىكتىڭ كوپتىگى ادامنىڭ ەسىن شىعارادى.  قۇلاق قابىمدى  سالا قويايىن دەسەم، تەلەفون ءسوندىرۋلى.  الدىمىزدا ارىستان مەن ەراسىل ەكەۋى جول باستاپ، شاۋىپ بارادى.  ويىمىزدا امان-ەسەن ۇيگە جەتۋ، قالعانىنا نازار سالۋ مۇلدەم قالعان. ەكىنشى جاعىنان،  كۇن باتىپ بارادى، جول-جونەكەي  ۆەلوسيپەدىڭمەن سەنى ەشقانداي تاكسي العىسى كەلمەيدى جانە جانىڭداعى دەمەۋ بولىپ كەلە جاتقان جولداستارىڭدى دا ويلايسىڭ.  قۇداي ايداپ، التىن ورداعا جەتتىم-اۋ دەگەندە، ءبىر دەم الىپ، ارنايى ۆەلوسيپەدكە ارنالعان جولدى كورگەندە ءبىر ريزا بولىپ قالادى ەكەنسىڭ.  تورتەۋىمىز قازداي ءتىزىلىپ،  رىسقۇلوۆ ساين كوشەسىندەگى پرايم پلازاعا دەيىن زۋلاپ جەتتىك. ارى قاراي جولىمىز ءبولىنىپ، ارىستان مەن جانار جوعارى، ەراسىل ەكەۋىمىز تومەن كەتتىك.  ساعات  اقشام ۋاقىتى.  مەنىڭ ۆەلوسيپەدىمنىڭ سيگنالى،  ال ەراسىلدىڭ ۆەلوسيپەدىنىڭ  فونارى ىستەن شىققان سوڭ، ەكەۋىمىز بىر-بىرىمىزدەن الشاقتاماي، تومەن قاراي  شاۋىپ كەلەمىز.  ەرتەڭگى كۇننىڭ جەكسەنبى ەكەنى جانە ۇيدە مونشانىڭ بولعانى ادامعا قانداي جايلى دەپ، قۇدايعا شۇكىرلەر ايتىپ قويامىن.  ساعات  توعىزعا تامان ۇيگە امان-ەسەن جەتىپ، وتباسىمىزبەن قاۋىشتىق.  دەمىمىز باسىلىپ،  اعزامىز ءزارۋ بولىپ تۇرعان مونشامىزعا ءتۇسىپ،  كەشكى  اسىمىزدى ىشتىك.

ونىنشى  كەڭەس –  ۇزاق ساپاردان، دەنە قيمىلىنان كەيىن جانە جاتار الدىندا مىندەتتى تۇردە سۋعا ءتۇسىپ، جۋىنعان  جان كولىگىنە  كەرەكتى نارسە.  

                ءسويتىپ،  ءبىر كۇندىك ءۇش قوڭىر سەرۋەنىمىزدىڭ قىزىعى مەن شىجىعى ەستە  ابدەن  قالاتىن بولدى.  الايدا كەز-كەلگەن  جاعدايدا  «شەشىنگەن سۋدان تايىنباس» - دەيدى عوي قازاق. ەكىنشى جاعىنان  كوگىلدىر ەكراننىڭ ەرتەگىسىمەن  ءوسىپ، شەتەل قۇمارلىققا دۋشار بولعان  ازاماتتارىمىزعا دا، وي سالايىق دەگەن جايىمىز بار.  سىرتقا قىزىعۋ زاڭدى قۇبىلىس، عالىمدار ادام بالاسىنىڭ ويىنا كۇندەلىكتى  60-80 000-داي  وي كەلىپ، ونىڭ 2000 مىڭعا جۋىعى عانا بەس سەزىم مۇشەمىز ارقىلى قابىلداناتىنىن تاپقان. ياعني ءسىزدىڭ كۇندەلىكتى الاتىن اقپاراتىڭىز نە جايىندا  ەكەنىنە اسا نازار اۋدارۋ كەرەك، سەبەبى  ويدىڭ ماتەريالدانۋى ءسىزدىڭ سوعان قانشالىقتى نازار اۋدارعانىڭىزعا تاۋەلدى.  قۇلدىق پسيحولوگيا دەگەن وسى جەردەن شىعادى. ارينە، كوش جۇرە تۇزەلەدى، قىزمەت كورسەتۋ سالاسى دا دامىپ كەلەدى.  ەس كىرە باستاعان شاقتا،  حالىقارالىق باسەكەگە قابىلەتتى ازامات رەتىندە ءوزىڭدى ىزدەي باستايتىن ۋاقىت كەلەتىنى راس.  سونداي كەزدەردە ءوزىڭنىڭ تۋعان جەرىڭدە  تۇنىپ تۇرعان تابيعي عاجايىپتاردى كورگىڭ كەلەدى، «ءار ەلدىڭ سالتى باسقا، يتتەرى قارا قاسقا» - دەگەندەي، ەلىڭنىڭ قاي جاعىنا بارساڭ  دا، ءتۇرلى ديالەكتى-سالتىمەن  قارىم-قاتىناسىڭدى دامدەندىرەتىن حالىقپەن ارالاسىپ، ۇلتتىق  ەرەكشەلىكتەرىڭدى ءىس جۇزىندە بىلگىڭ كەلەدى.  ۇلتتىق وي جۇيەڭدى، دۇنيەتانىمىڭدى كەڭەيتۋ، بايىتۋ،  قازىرگى زاماندا اۋاداي قاجەت دۇنيە. ارينە، ەلدىڭ ءبارى دۇنيەگە تۋ ۇستاپ كەلمەسە دە، جوعارىدا بەرىلگەن شاعىن كەڭەستەردى  پايدالانا بىلگەن  پايدالى بولارى ءسوزسىز!

 

ەركەجان جاتقانباي

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار