يلون ماسك الەمدەگى ەڭ باي ادام عانا ەمەس، ول بۇرىن-سوڭدى رەسمي تىركەلمەگەن ەڭ كوپ بايلىق يەسى. جۇما كۇنگى جاعداي بويىنشا ونىڭ بايلىعى 208 ميلليارد دوللارعا جەتتى. جاھانداعى ەڭ داۋلەتتى ادام اتانعاننان كەيىنگى يلون ماسكتىڭ ەڭ العاشقى رەاكسيالارىنىڭ ءبىرى – بايلىعىن قايىرىمدىلىققا قالاي بەرۋ تۋرالى بولدى.

يلون ماسك Twitter پاراقشاسىندا "سىني پىكىرلەر ءاردايىم وتە جوعارى باعالاناتىنىن" ايتىپ، "شىن مانىندە وزگەرىس اكەلەتىن قايىرىمدىلىققا بەرۋ تاسىلدەرى" تۋرالى سۇرادى. ماسك ءونىمدى قايىرىمدىلىق جولىن تابۋ وڭاي سياقتى كورىنگەنىمەن، ءىس جۇزىندە قيىن ەكەنىن جازدى.

باتىس ەلدەرىندە فيلانتروپيانىڭ دامىعان تۇرلەرى كوپتەپ قالىپتاسقان. ميللياردەرلەردىڭ ءوز داۋلەتىن تۇگەلىمەن قايىرىمدىلىققا بەرۋى نەمەسە باسىم بولىگىن ارناۋ ءۇردىسىنىڭ بىرنەشە عاسىرلىق تاريحى بار جانە ول دامىپ كەلەدى. 

ۇزاق ۋاقىت بويى الەمدەگى №1 داۋلەتتى ادام بولعان بيلل گەيتس پەن ونىڭ دوسى ۋوررەن باففەت حالىقتىڭ ءومىرىن جاقسارتۋعا كومەكتەسۋ ءۇشىن 2010 جىلى سۋپەربايلاردى بايلىعىنىڭ كەم دەگەندە جارتىسىن قايىرىمدىلىققا اۋدارۋعا شاقىرىپ، "Giving Pledge" (قازاقشا "بەرۋ كەپىلى") باستاماسىن ويلاپ تاپتى.  

"The Giving Pledge (بەرۋ كەپىلى) – ميللياردەرلەرگە ءوز بايلىقتارىنىڭ جارتىسىنان كوپ بولىگىن قايىرىمدىلىققا بەرۋگە شاقىراتىن قوزعالىس. ول كەدەيلىكتى جويۋعا، ءبىلىم بەرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ سالالارىنا، بوسقىندارعا كومەك، اپاتتان قۇتىلۋ، ايەلدەر مەن قىزداردىڭ مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋ، مەديسينالىق زەرتتەۋلەر، ونەر جانە مادەنيەت، قىلمىستىق سوت تورەلىگى رەفورماسى جانە ەكولوگيالىق تۇراقتىلىققا جۇمسالادى. 2020 جىلعى تامىزداعى جاعداي بويىنشا بايلىقتارىنىڭ كەم دەگەندە جارتىسىن قايىرىمدىلىققا بەرۋ تۋرالى كەپىلگە 211 ميللياردەر قول قويعان. 

باستامانىڭ تەڭ قۇرىلتايشىلارىنىڭ ءارقايسىسى ونداعان ميلليارد دوللار قولما-قول اقشانى جانە اكسيالاردى قايىرىمدىلىققا ارنايدى. ءتىپتى ءوزىن مەسەنات رەتىندە كورسەتە الماعانى ءۇشىن سىنعا ۇشىراعان دجەفف بەزوس تا سوڭعى كەزدەرى فيلانتروپياعا جاقسى كوڭىل اۋداردى. ول وتكەن جىلى كليماتتىڭ وزگەرۋىنە بايلانىستى ماسەلەلەرگە 10 ميلليارد دوللار بەرۋگە ۋادە بەردى جانە قاراشا ايىندا 16 ەكولوگيالىق ۇيىمعا 791 ميلليون دوللار ءبولدى.

يلون ماسك تا "Giving Pledge" باستاماسىنا قول قويعان. ودان بولەك ونىڭ "Musk Foundation" دەپ اتالاتىن قايىرىمدىلىق قورى بار. ماسك قورعا 257 ميلليون دوللاردان استام قارجى اۋداردى. سونىمەن قاتار، "يلون ماسك 2016 جانە 2018 جىلدار ارالىعىندا 65 ميلليون دوللاردى شامامەن 200 كوممەرسيالىق ەمەس ۇيىمعا ءبولدى" دەيدى Quartz ساراپتاماسى.

ءبىر قىزىعى، "ەگەر بيلل گەيتس قايىرىمدىلىققا بايلىعىنىڭ جارتىسىن اۋدارىپ وتىرماعان بولسا، دجەفف بەزوس اجىراسپاسا، وندا ولاردىڭ داۋلەتى ماسكتىڭ بايلىعىنان الدەقايدا كوپ بولار ەدى" دەپ جازادى Bloomberg. 

ال يلون ماسك بايلىقتى قايىرىمدىلىققا بەرۋ نەمەسە تىم بولماعاندا ادامزاتتى قۇتقاراتىن جوبالارىنا، ياعني عارىشتى يگەرۋگە باعىتتاۋ ءۇشىن جيناپ جاتقانىن دالەلدەپ كەلەدى. "مارستا قالا سالۋ ءۇشىن كوپ رەسۋرستار قاجەت. مەن وعان بارلىق مۇمكىندىگىمدى قولدانعىم كەلەدى" دەدى ول وتكەن ايدا نەمىس ءتىلشىسى اكسەل سپرينگەرگە بەرگەن سۇحباتىندا. 

ءقازىر قايىرىمدىلىق سالاسىنداعى مامانداردىڭ سۇراعى: ماسك فيلانتروپيانى قالاي ىستەيدى؟

الەمنىڭ ەڭ باي ادامدارى قايىرىمدىلىقتىڭ ءارتۇرلى تاسىلدەرىن قولداندى. مىسالى، بيلل گەيتس بارلىق ۋاقىتىن فيلانتروپياعا ارنايتىن مەسەناتقا، قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ سياقتى سالالارداعى قوعام قايراتكەرىنە اينالدى. Twitter كومپانياسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى دجەك دورسي ءار قايىرىمدىلىقتى جالپىعا قول جەتىمدى ەلەكتروندىق كەستەگە ورنالاستىرۋ ارقىلى ءوزىنىڭ قايىرىمدىلىققا بولگەن داۋلەتىننىڭ ەسەبىن اشىق ەتتى.

ال الەمدەگى ەڭ باي ادام بولعاننان كەيىن يلون ماسك Twitter پاراقشاسىنا جازبا جاريالاپ، تاعى دا قايىرىمدىلىققا اقشا اۋداراتىنىن ايتىپ، قايدا بەرۋ تۋرالى جازىلۋشىلارىنان كەڭەس سۇرادى.

ءبىر قىزىعى، 2017 جىلى دجەفف بەزوس تا تۆيت جاريالاپ، باسقالاردان كەڭەس سۇراعان. سول كەزدە، بەزوستىڭ بۇرىنعى ايەلى ماككەنزي سكوتت فيلانتورپيانىڭ ءبىر ۇلگىسىن ۇسىندى: ول جۇزدەگەن كوممەرسيالىق ەمەس ۇيىمدار مەن وقۋ ورىندارىنا ۇلكەن اقشا چەكتەرىن بەرۋدى دۇرىس دەپ تاپتى. ونىڭ قايىرىمدىلىققا بەرگەندەرى 2020 جىلى شامامەن 6 ميلليارد دوللار بولدى.

كوممەرسيالىق ەمەس ۇيىمداردى زەرتتەيتىن وگايو شتاتى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى برايان ميتتەندورف ماسكقا سكوتتىڭ جولىمەن ءجۇرۋدى ۇسىندى.

ول تاعى "كوپتەگەن مەسەناتتاردىڭ قاتەلىگى – ولار قايىرىمدىلىق جولدارىن وزدەرى ويلاپ تابۋعا ۇمتىلادى" دەدى. ونىڭ پىكىرىنشە، قايىرىمدىلىقتىڭ دۇرىس جولى – بۇرىن تاجىريبەدەن وتكەن جانە ماماندار جاساعان دايىن تاسىلدەر. ونداي تاسىلدەر ارقىلى قايىرىمدىلىققا بولىنگەن قاراجاتتىڭ مۇقتاج ادامدارعا اسەرىن ءتىپتى دە جوعارىلاتۋعا بولادى.