باستاپقى جارنا مولشەرىن وزگەرتۋ جانە كوپبالالى وتباسىلار، جەتىم بالالار مەن ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ازاماتتارعا جەڭىلدەتىلگەن يپوتەكا بەرۋ. وسى جانە وزگە دە وزەكتى ماسەلەلەر «Nur Otan» پارتياسى جانىنداعى جۇمىسپەن قامتۋدى جانە حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىن قولداۋ جونىندەگى جاڭا رەسپۋبليكالىق قوعامدىق كەڭەستىڭ ءبىرىنشى ۇيىمداستىرۋشىلىق وتىرىسىندا تالقىلاندى.
پارتيانىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى تاراتقان اقپاراتقا سايكەس، «Nur Otan»-نىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ جونىندەگى جول كارتاسى اياسىندا بيىل ەلدە 17 ملن شارشى مەتر تۇرعىن ءۇي سالۋ جوسپارلانسا، ونىڭ 2،5 ميلليونى حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىنا ارنالعان. 2021 جىلدىڭ ءتورت ايىندا 3،5 ملن شارشى مەتر تۇرعىن ءۇي نەمەسە 28،9 مىڭ پاتەر پايدالانۋعا بەرىلدى.
الايدا باسپاناعا مۇقتاج ادامدار سانى كۇن سايىن وسۋدە. بۇگىندە تۇرعىن ءۇي كەزەگىندە 562 مىڭ وتباسى تۇر، ونىڭ 185 مىڭىنىڭ تابىسى وتباسىنىڭ ءبىر مۇشەسىنە شاققاندا ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنەن تومەن.
يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ ءبىرىنشى ۆيسە-مينيسترى قايىربەك وسكەنبايەۆتىڭ ايتۋىنشا، ولاردى تۇرعىن ۇيمەن جەدەل قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن جەكە تۇرعىن ءۇي قورىنداعى جالداۋ اقىسىنىڭ ءبىر بولىگىن نۇر-سۇلتان جانە الماتى قالالارى ءۇشىن 31 اەك، وزگە وڭىرلەر ءۇشىن 21 اەك جانە اۋىلدىق جەرلەر ءۇشىن 15 اەك مولشەرىندە سۋبسيديالاۋ ۇسىنىلادى. سونىمەن قاتار، ۆيسە-مينيستر از قامتىلعان وتباسىلارعا ارنالعان باسپانا قۇرىلىسىنا جاڭا كوزقاراس تۋرالى ايتىپ بەردى.
– الەۋمەتتىك وسال وتباسىلار ءۇشىن تۇرعىن ءۇيدى پايدالانۋعا بەرۋ كولەمى جىلىنا شامامەن 10 مىڭ پاتەردى قۇرايدى، مۇنداي جاعدايدا پروبلەما تەك 20 جىلعا جۋىق ۋاقىتتان كەيىن عانا شەشىلەدى. سوندىقتان قاراجاتتى اكىمدىكتەر سالاتىن ۇيلەردىڭ قۇرىلىسىنا ەمەس، جەكە ينۆەستيسيالاردى تارتۋ ءۇشىن كوممەرسيالىق كومپانيالاردى سۋبسيديالاۋعا باعىتتادى. جىل سايىن 37 مىڭ پاتەر تاپسىرامىز جانە 5 جىل ىشىندە بارلىق از قامتىلعان وتباسىلاردى تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋگە تىرىسامىز، – دەدى قايىربەك وسكەنبايەۆ.
تاعى ءبىر ماڭىزدى ماسەلە – ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدارعا باسپانا بەرۋ. بۇل باعىتتاعى پارمەندى تەتىكتەردىڭ ءبىرى يپوتەكالىق نەسيە بەرۋ.
«وتباسى بانكى» باسقارما ءتورايىمى ءلاززات يبراگيموۆانىڭ ايتۋىنشا، 2 مىڭعا جۋىق مۇگەدەكتىگى بار تۇلعالار مەن مۇگەدەك بالالاردى تاربيەلەپ وتىرعان وتباسىلاردىڭ بانكتە 19،6 ملرد تەڭگە سوماسىندا نەسيەلەرى بار. مۇنداي وتباسىلاردىڭ جالپى سوماسى 3،7 ملرد تەڭگەنى قۇرايتىن 10 مىڭعا جۋىق دەپوزيتى بار.
– «باقىتتى وتباسى» باعدارلاماسى اياسىندا مۇگەدەك بالالاردى تاربيەلەپ وتىرعان وتباسىلارعا 13،8 ملرد تەڭگە سوماسىندا 1،3 مىڭ زايم بەرىلدى. بيىل وسى باعدارلاما بويىنشا حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارى 27 مىڭنان استام ءوتىنىش جولدادى. جارتىسىنان كوبى «تولىق ەمەس وتباسى» ساناتىنا جاتادى، – دەدى ءلاززات يبراگيموۆا.
ءوز كەزەگىندە كەڭەس مۇشەسى يرينا سميرنوۆا سوڭعى جىلدارى كەزەكتە تۇرعانداردىڭ سانى ارتىپ، بەرىلەتىن پاتەرلەر سانى ازايىپ بارا جاتقانىن اتاپ ءوتتى.
– كەزەكتە تۇرعانداردى تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ باياۋ ءجۇرىپ جاتىر، سوندىقتان جىل وتكەن سايىن كەزەك كوبەيمەسە، ازايماي تۇر. مىسالى، وتكەن جىلى كەزەك 23%-عا ۇلعايسا، ال تۇرعىن ءۇي العاندار سانى 3%-عا ازايدى. مۇنداي قارقىنمەن، كەزەكتىڭ سوڭىندا تۇرعاندار 80 جىلدان كەيىن عانا باسپانا الادى. سوندىقتان مۇگەدەكتىگى بار ادامدار ءۇشىن تۇرعىن ءۇي قورىن ۇلعايتۋ قاجەت، – دەدى يرينا سميرنوۆا.
ەسكە سالا كەتەيىك، «Nur Otan» پارتياسىنىڭ سايلاۋالدى باعدارلاماسى اياسىندا 2025 جىلعا قاراي 1 ملن وتباسى ءۇشىن 103 ملن شارشى مەتر تۇرعىن ءۇي بەرۋ مىندەتى تۇر. ونىڭ ىشىندە 284 مىڭ كوپبالالى جانە كەدەيلىك شەگىندەگى وتباسىلار، سونداي-اق مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ازاماتتار مەن جەتىم بالالار بار.
وتىرىس قورىتىندىسى بويىنشا «Nur Otan» پارتياسى اتىنان كەڭەس مۇشەلەرى «تۇرعىن ءۇي قاتىناستارى تۋرالى» زاڭعا ءبىرقاتار وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋدى ۇسىندى.
سونىمەن، ولاردىڭ پىكىرىنشە، مۇگەدەك بالا 18 جاسقا تولعان كەزدە ونىڭ تۇرعىن ءۇي الۋ كەزەگىنىڭ ساقتالۋىن، الەۋمەتتىك وسال ساناتتار ءۇشىن تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنىڭ كولەمىن ۇلعايتۋدى، «نۇرلى جەر» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىندا كوزدەلگەن ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنىڭ شەگىن كوتەرۋدى ەسكەرگەن ءجون. بۇدان باسقا، الەۋمەتتىك وسال وتباسىلارعا ساتىپ الۋ قۇقىعىنسىز بۇرىن جالعا بەرىلگەن تۇرعىن ءۇيدى ولاردىڭ جەكەشەلەندىرىپ الۋىنا مۇمكىندىك بەرىلۋى كەرەك.
