جۇڭگو قازاقستانمەن شەكاراسىن جاۋىپ، 1 قازاندا كوممۋنيستىك پارتيانىڭ "مەملەكەت قۇرۋ كۇنىن" تويلاپ جاتىر. سونىمەن قاتار جۇڭگو قوعامى ونداعان جىلدار بويى بولماعان اۋقىمدا ءبارىن بيلىك باسقاراتىن جاڭا كەزەڭگە قادام قويدى.
قانداي جاڭا كەزەڭ؟
وتكەن جىلدان باستاپ بيلىك قىتايدىڭ باي جانە قۋاتتى تەحنولوگيالىق الپاۋىتتارىنان باستاپ بىلىمگە، مادەنيەتكە جانە ءتىپتى ازاماتتاردىڭ جەكە ومىرىنە دەيىن باقىلاۋ جاسادى، رەپرەسسيا جۇرگىزدى. جۇڭگو بيلىگى ونى "ورتاق دامۋ" دەگەن جاڭا تەرمينمەن ءتۇسىندىردى.
دەگەنمەن، وسى رەتكى بەيجىڭنىڭ قوعامداعى بارلىق سەكتورعا جاپپاي قىسىم جاساۋىنىڭ سەبەبىنە ماماندار ءار ءتۇرلى ساراپتامالار جاساۋدا.
كەيبىر ساراپشىلار ۇكىمەت كەلەسى جىلعى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ ۇلتتىق قۇرىلتايىنا دايىندالىپ جاتقانىن ايتادى. ولار بەس جىلدا ءبىر رەت وتكىزىلەتىن 2022 جىلعى سامميت بۇرىن-سوڭدى بولماعان دەڭگەيدە وتكىزىلەتىنىن ايتادى.
وزگەرىس پەن رەپرەسسيا قاشان باستالدى؟
2018 جىلى كونستيتۋسياعا وزگەرىس جاسالعان سوڭ، سي سزينپين قىتايدى ءومىر بويى باسقارۋى مۇمكىن. ول ەندى ءۇشىنشى رەت قىتايدىڭ ەڭ جوعارى باسشىسى بولىپ سايلاناتىن كەزەڭىن باستايدى.
"(سي) قىتايدىڭ كەز كەلگەن سالاسىندا ءوزىنىڭ كوشباسشىلىعىن دالەلدەگىسى كەلەدى، مەيلى ول حالىقارالىق قاتىناستار بولسىن، ىشكى ىستەر، سىبايلاس جەمقورلىق ماسەلەلەرى، مادەني ماسەلەلەر بولسىن، بۇل جاڭا ساياسات، سوندىقتان سىزدەر ەندى بارلىق قوزعالىستاردىڭ ءبىر مەزگىلدە بولاتىنىن كورەسىزدەر. مۇمكىن كەلەسى جىلى پارتيالىق سەزدە جانە 2022 جىلعى قىسقى وليمپيادانى قامتيتىن ۇلكەن وقيعالارعا دايىندىق كەزىندە سولاي بولادى" دەيدى سينگاپۋر ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اعا عىلىمي قىزمەتكەرى ليم تاي ۆەي.
كوپتەگەن ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، رەپرەسسيا وتكەن جىلدىڭ 24 قازانىنان باستادى. ول كەزدە "Alibaba"-نىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە تەحنولوگيالىق ماگنات دجەك ما شانحايدا سويلەگەن سوزىندە قىتايدىڭ رەتتەۋ جۇيەسىن اشىق تۇردە سىنعا العان. ءىس -شارادان كەيىن كوپ ۇزاماي، رەتتەۋشىلەر دجەك ما يەلىك ەتكەن "Ant Group" توبىنىڭ 37 ميلليارد دوللارلىق IPO-ىن توقتاتۋعا ءماجبۇر ەتتى، بۇل الەمدىك بيزنەس قاۋىمداستىعىن ءدۇر سىلكىندىردى.
سودان كەيىن ماگنات ءۇش ايداي جوعالىپ كەتتى، ال قاڭتاردان باستاپ بەيجىڭ ەلدىڭ باسقا تەحنولوگيالىق الپاۋىتتارىنا شۇيلىكتى.
شىلدەدە بەيجىڭ رەتتەۋشىلەرى قىتايلىق "Didi" تاكسي قىزمەتى قوسىمشاسىنا نازار اۋداردى."Didi"-دىڭ اقپاراتتارىنا اقش شەنەۋنىكتەرى جاعىنان ءقاۋىپ تونەدى دەگەن كۇدىكپەن بەيجىڭ ونى ونلاين قوسىمشالار دۇكەندەرىنەن شىعاردى. سالدارىنان نيۋ-يورك قور بيرجاسىنا شىققان ونىڭ اكسياسى قۇلادى. بۇل سالانىڭ بولاشاعى تۋرالى قورقىنىش تۋدى.
وليگارحتار تۋرالى الاڭ
وتكەن جىلى بەيجىڭ قىتايداعى ەڭ قۋاتتى تەحنولوگيالىق كومپانيالار ەسەپتەلەتىن "Alibaba" جانە "Tencent" سياقتى كومپانيالاردىڭ مونوپولياسىنا باعىتتالعان جاڭا زاڭ قابىلدادى. 2012 جىلى سي قىزمەتكە كىرىسكەننەن كەيىن باستالعان سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ناۋقاندى كەڭەيتە وتىرىپ، ونداعان ميلليون تولەنبەگەن سالىقتىق قارىزى بار قىتايدىڭ كەيبىر ايگىلى جۇلدىزدارىن نىساناعا الدى.
سيدنەي لوۋي ينستيتۋتىنىڭ شىعىس ازيا بويىنشا اعا عىلىمي قىزمەتكەرى ريچارد ماكگرەگور بەيجىڭنىڭ بۇل ارەكەتىن پوستكەڭەستىك ەلدەردىڭ جاعدايىمەن سالىستىرا ءتۇسىندىردى.
"جۇڭگو 1990-شى جىلداردان كەيىن رەسەيدە قالىپتاسقان ساياسي بەلسەندى ، ءتىپتى ساياساي قۋاتتى وليگارحتار توبىنىڭ وسۋىنەن ساباق الدى" دەيدى ريچارد ماكگرەگور.
ءقازىر قىتايدىڭ كوپتەگەن بايلارىنان "دامۋدىڭ ورتاق قورىنا" اقشا اۋدارۋ سۇرالۋدا، ونى كەيبىرەۋلەر قارا جاشىك رەتىندە سيپاتتايدى. بەيجىڭنىڭ بۇل ارەكەتى "تەڭسىزدىكتى جويۋ" دەپ تە تۇسىندىرىلۋدە.
جاڭا تەرميندەر: "تەڭسىزدىكتى جويۋ"، "ورتاق دامۋ"، "سي سزينپين يدەياسى"؟
جۇڭگو بيلىگى، سونىمەن قاتار، كوممەرسيالىق جەكە رەپەتيتورلىق ورتالىقتاردى قۋدالاۋىنىڭ سەبەبى رەتىندە "الەۋمەتتىك تەڭسىزدىكتەردى ازايتۋ"، "ورتاق دامۋ" دەگەن ءۋاج ايتتى.
كوممۋنيستىك پارتيا جاستارعا باعىتتالعان جاڭا ساياساتتاردى دا باستادى. مىسالى، كومپيۋتەرلىك ويىندار ۋاقىتىن شەكتەدى، كەيبىر تەليەۆيدەنيەلىك شوۋلارعا شەكتەۋ قويدى، مىسالى قىتايلار "سيسسي" دەپ اتايتىن K-Pop انشىلەرىنە تىيىم سالدى.
2018 جىلى جۇڭگو كونستيتۋسياسىندا بەكىتىلگەن "سي سزينپين يدەياسى" دەپ اتالاتىن ءسيدىڭ ساياسي يدەولوگياسى دا ۇلتتىق وقۋ باعدارلاماسىنا قوسىلادى. ول مەكتەپتەردە باستاۋىشتان جوعارى دەڭگەيگە دەيىن وقىتىلادى.
ايتا كەتەيىك، بۇعان دەيىن قىتايدىڭ كوممۋنيستىك جولعا قايتا جاقىنداعان ساياساتتارى تۋرالى جىزىلعان BBC-دىڭ ساراپتاماسىن اۋدارىپ ۇسىنعان بولاتىنبىز.
پىكىر قالدىرۋ