قىتايدا سوڭعى ونجىلدىقتارداعى ەڭ ءىرى داۋ تۋدىرعان وليمپيادا ويىندارى باستالادى.

بەيجىڭدەگى ويىندار قارساڭىندا ادام قۇقىقتارىن بۇزۋ جانە بويكوتتار تۋرالى ايىپتاۋلارعا بايلانىستى ساياسي شيەلەنىستەرگە كوپ بولدى.

جۇڭگو باسشىلارى مەن مەملەكەتتىك ب ا ق ديپلوماتيالىق بويكوتتى "ساياسيلاندىرۋ" دەپ باعالادى.

جۇڭگو ءتوراعاسى سي سزينپين ويىنداردى ءتيىمدى جانە ءقاۋىپسىز وتكىزۋگە ۋادە بەرگەن.

قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ سي ءسزينپيننىڭ شاقىرۋىمەن بەيجىڭ قالاسىنا باردى.

توقايەۆ بەيجىڭدەگى قىسقى وليمپيادا ويىندارىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىنا قاتىسادى.

ويىندار 4 اقپاننان 20 اقپانعا دەيىن وتەدى، وعان 109 ءتۇرلى سپورت تۇرىنەن 3000-عا جۋىق سپورتشى قاتىسادى.

قىسقى پاراليمپيادا ويىندارى 4-13 ناۋرىز ارالىعىندا وتەدى، وعان 78 سپورت تۇرىنەن 736 سپورتشى قاتىسادى.

اق وليمپيادانى سپورتسۇيەر قاۋىم اسىعا توسىپ وتىرعانىمەن، قىتايداعى ادام قۇقىقتارىنىڭ جاعدايى ءبىرقاتار ەلدەردى ويىندارعا ديپلوماتيالىق بويكوت جاريالاۋعا يتەرمەلەدى. 

اقش، ۇلىبريتانيا جانە كانادا اۆستراليا، ليتۆا، كوسوۆو، بەلگيا، دانيا جانە ەستونيا سياقتى ەلدەر كەزەكتى قىسقى وليمپياداعا ديپلوماتيالىق بويكوت جاريالاعان ەلدەر قاتارىندا.

ولاردىڭ بارلىعى سپورتشىلارىن جارىسقا جىبەرسە دە، ەشبىر مينيستر نەمەسە شەنەۋنىك قاتىسپايدى.

جاپونيا ويىندارعا ەشقانداي ۇكىمەت مينيسترلەرىن جىبەرمەيتىنىن، ءبىراق وليمپيادا شەنەۋنىكتەرىن جىبەرەتىنىن ايتتى.

جاڭا زەلانديا، اۆستريا، سلوۆەنيا، شۆەسيا جانە نيدەرلاندى ويىندارعا ۇكىمەت وكىلدەرىن جىبەرمەيدى.

ويىندارعا بويكوت جاريالاعان ەلدەردىڭ كەيبىرى شىڭجاڭداعى ۇيعىر، قازاق، قىرعىز سياقتى ازشىلىققا بەيجىڭ تاراپىنان جاسالعان قاتال ساياساتتى "گەنوسيد" دەپ اتاسا، كەيبىرى پروۆينسياداعى ادام قۇقىقتارىنىڭ بۇزىلۋىن "ادامزاتقا قارسى قىلمىس" دەپ سيپاتتايدى. 

باستاپقىدا قىتايدىڭ شىڭجاڭداعى قاتاڭ ساياساتى "حالىقتاردى كۇشتەپ اسسيميلياسيالاۋ جانە "ەتنوسيد" نەمەسە "مادەني گەنوسيد" رەتىندە سيپاتتالدى. كەيىنىرەك تولىعىراق مالىمەتتەر جينالدى، كەيبىر ۇكىمەتتەر، بەلسەندىلەر، تاۋەلسىز ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار، ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ساراپشىلار مەن عالىمدار گەنوسيد كونۆەنسياسىنداعى انىقتامانىڭ "ەتنيكالىق توپ رەتىندە جويۋ نيەتى" اسپەكتىسىنە نازار اۋدارا وتىرىپ، ونى "گەنوسيد" دەپ اتادى.

شىڭجاڭداعى ازشىلىققا جۇرگىزىلىپ جاتقان قاتال ساياساتقا حالىقارالىق رەاكسيالار ءارتۇرلى بولدى. بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنا مۇشە ەلدەردىڭ كەيبىرى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ ادام قۇقىقتارى جونىندەگى كەڭەسىندە قىتايدىڭ ساياساتىن ايىپتايتىن مالىمدەمەلەر جاسادى، ال كەيبىر ەلدەر قىتايدىڭ ساياساتىن قولدادى.

2020 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا حالىقارالىق قىلمىستىق سوت يۋريسديكسيالىق نەگىزدە قىتايدى تەرگەۋدەن باس تارتتى. امەريكا قۇراما شتاتتارى ادام قۇقىقتارىن بۇزۋدى "گەنوسيد" دەپ جاريالاعان ءبىرىنشى ەل جانە ونىڭ قورىتىندىسىن 2021 جىلدىڭ 19 قاڭتارىندا جاريالادى. بىرنەشە ەلدىڭ پارلامەنتى قىتايدىڭ ارەكەتىن "گەنوسيد" دەپ تانىدى: وعان كانادانىڭ قاۋىمدار پالاتاسى، نيدەرلاند پارلامەنتى، ۇلىبريتانيا قاۋىمدار پالاتاسى جانە ليتۆا سەيمى سياقتى زاڭ شىعارۋشى ورىندارى كىرەدى. جاڭا زەلانديا، بەلگيا، جانە چەحيا سياقتى ەلدەردىڭ پارلامەنتتەرى جۇڭگو ۇكىمەتىنىڭ شىڭجاڭداعى قازاق، ۇيعىر سياقتى ازشىلىققا جاساپ جاتقان قاتال ساياساتىن "ادام قۇقىقتارىن ورەسكەل بۇزۋ" نەمەسە ادامزاتقا قارسى قىلمىس رەتىندە ايىپتادى.