پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقايەۆ "قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاماتتارىنىڭ تولەم قابىلەتتىلىگىن قالپىنا كەلتىرۋ جانە بانكروتتىعى تۋرالى" زاڭعا قول قويدى. تومەندەگى ماتەريالدا ماڭعىستاۋ وبلىسى بويىنشا مەملەكەتتىك كىرىستەر دەپارتامەنتى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ەربول وتەيەۆ جاڭا زاڭنىڭ جاي-جاپسارى تۋرالى ايتىپ بەردى.
زاڭ رەسمي جاريالانعاننان كەيىن 60 كۇن وتكەن سوڭ كۇشىنە ەنەدى، ياعني قارىزى بار ازاماتتار بانكروتتىققا تەك 2023 جىلدىڭ ناۋرىز ايىنان باستاپ ءوتىنىش بەرە الادى.
زاڭ سوتتان تىس بانكروتتىق، سوت بانكروتتىعى جانە تولەم قابىلەتتىلىگىن قالپىنا كەلتىرۋ سەكىلدى راسىمدەردىڭ 3 ءتۇرىن قاراستىرادى. بارلىق ءۇش پروسەدۋرانى تەك بورىشكەردىڭ ءوزى باستايدى، ياعني نەسيە بەرۋشىدە بورىشكەردىڭ بانكروتتىعىن جاريالاۋعا قۇقىق جوق.
ءبىرىنشى پروسەدۋرا: سوتتان تىس بانكروتتىقتى تەك بانكتەر، مقۇ جانە كوللەكتورلىق اگەنتتىكتەر الدىنداعى قارىزدار بويىنشا قولدانۋعا بولادى.
سوتتان تىس بانكروتتىقتى ازاماتتار تومەندەگىدەي جاعدايلاردا قولدانا الادى:
- بانكتەر، ميكروقارجى ۇيىمدارى جانە كوللەكتورلار الدىنداعى بورىش 5،5 ملن.تەڭگەدەن (1600 اەك) اسپاۋعا ءتيىس؛
- بانكتەر، ميكروقارجى ۇيىمدارى، كوللەكتورلار الدىنداعى مىندەتتەمەلەر بويىنشا ءوتىنىش بەرىلگەن كەزدە قاتارىنان 12 اي ىشىندە تولەم جاسالماعان بولۋى كەرەك؛
- تىركەلگەن مۇلىك، ونىڭ ىشىندە ورتاق مەنشىكتەگى مۇلىك بولماۋى قاجەت؛
- مەرزىمى وتكەن بەرەشەكتى رەتتەۋ بانكپەن جۇرگىزىلۋى ءتيىس؛
- بانكروتتىق 7 جىل بويى قولدانىلماعان بولۋى مىندەتتى.
سوتتان تىس بانكروتتىق، "ەلەكتروندىق ۇكىمەت" ۆەب-پورتالى ارقىلى جۇرگىزىلەدى. سودان كەيىن اقپاراتتىق جۇيە ارقىلى بورىشكەردىڭ سايكەستىگى مۇددەلى مەملەكەتتىك جانە وزگە دە ورگانداردىڭ دەرەكتەرىمەن اۆتوماتتى تۇردە جۇرگىزىلەدى.
ال سوت ارقىلى بانكروتتىقتى 5،5 ملن تەڭگەدەن استام بورىشى بار تۇلعالار جاريالاي الادى.
سوت بانكروتتىعىنىڭ ماقساتى بانكروتتىڭ مۇلىكتىك ماسساسى ەسەبىنەن كرەديتورلاردىڭ تالاپتارىن بارىنشا قاناعاتتاندىرۋ. ەگەر جالعىز تۇرعىن ءۇي كەپىل نىساناسى بولسا، وندا كرەديتور ونى سوت بانكروتتىعى بارىسىندا الىپ قويۋعا قۇقىلى. ەگەر جالعىز تۇرعىن ءۇي كەپىل بولماسا، نەسيە بەرۋشىلەر ونى تالاپ ەتە المايدى. قالعان وتەلمەگەن سوما بورىشكەردىڭ جاۋاپكەرسىزدىگى بەلگىلەرى بولماعان جاعدايدا ەسەپتەن شىعارىلادى (مۇلىكتى نەمەسە ول تۋرالى اقپاراتتى جاسىرۋ، جالعان اقپارات بەرۋ بولماعان جاعدايدا).
سوت بانكروتتىعى ءراسىمىن قارجى باسقارۋشىلارى جۇزەگە اسىرادى، ولاردىڭ قۇرامىنا:
- زاڭدى تۇلعالار مەن جەكە كاسىپكەرلەردىڭ بانكروتتىق ءراسىمىن جۇزەگە اسىراتىن اكىمشىلەر؛
- كاسىبي بۋحگالتەرلەر؛
- زاڭ كونسۋلتانتتارى؛
- اۋديتورلار كىرۋگە قۇقىلى.
بارلىق بورىشكەرلەر قارجى باسقارۋشىلارىنىڭ قىزمەتتەرىن تولەي المايتىنىن نازارعا الا وتىرىپ، زاڭ جوباسىندا مۇلكى جوق حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىنا جاتاتىن ادامدارعا مەملەكەت ەسەبىنەن اقى تولەۋ كوزدەلگەن.
ءۇشىنشى ءراسىم ۇراقتى تابىس بولعان جاعدايدا تولەم قابىلەتتىلىگىن قالپىنا كەلتىرۋدى، سوتتا قارىزداردى تولەۋگە ءبولىپ-بولىپ تولەۋ مۇمكىندىگىن (5 جىلعا دەيىن) قاراستىرۋدى كوزدەيدى.
قالپىنا كەلتىرۋ جوسپارى قارجى باسقارۋشىسىمەن بىرلەسىپ ازىرلەنەدى جانە سوتتا بەكىتىلەدى.
بۇل پروسەدۋرانىڭ ارتىقشىلىعى بۇدان كەيىن ادام "بانكروت" مارتەبەسىن المايدى، سوندىقتان وعان بانكروت ءۇشىن كوزدەلگەن سالدارلار قولدانىلمايدى.
بانكروت دەپ جاريالانعان ازاماتقا كەيبىر شەكتەۋلەر قويىلادى:
1) 5 جىل ىشىندە قارىز بەن كرەديت الۋعا تىيىم سالىنادى؛
2) قايتا بانكروتتىق 7 جىلدان كەيىن عانا مۇمكىن بولادى؛
3) بانكروتتىقتان كەيىن 3 جىل بويى اززاماتتىڭ قارجىلىق جاعدايىنا مونيتورينگ جۇرگىزىلەدى.
بۇل رەتتە، اليمەنت بويىنشا، باسقا ادامنىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىنا كەلتىرىلگەن زياندى وتەۋ جونىندەگى، سونداي-اق قىلمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىقتار بويىنشا زالالدى وتەۋ جونىندەگى قارىزدار ەسەپتەن شىعارىلمايدى.
پىكىر قالدىرۋ