ارحيۆ، قۇجاتتاما جانە كىتاپ ءىسى كوميتەتىنە قاراستى قولجازبالار جانە سيرەك كىتاپتار ۇلتتىق ورتالىعىنىڭ ماماندارى فرانسيادان تابىلعان قاسىم حاننىڭ ايەلى ايشا حانىمنىڭ قولجازبا كوشىرمەسىن باسىپ شىعاردى. بۇل تۋرالى كوميتەتتىڭ باسپا ءسوز حاتشىسى حابارلادى.
قولجازبا – تۇركى تىلىندەگى (قىپشاق ديالەكتىسى) مۇسىلمان تەولوگياسى بويىنشا جازىلعان. عالىمدار بەلگىلى شىعىستانۋشى ۆ.پ.ءيۋديننىڭ XVI عاسىردىڭ باسىنداعى «تاۆاريح گۋزيدا نۋسرات ناما» قولجازباسىن كونە قازاق تىلىندە جازىلعان دەپ سيپاتتاعانىنا سۇيەنە وتىرىپ، بۇل جازبانى دا اتالعان تۋىندىعا جاقىن دەپ تۇجىرىمدايدى.
«قولجازبا جەتى تاراۋدان تۇرادى. ءاربىر ءبولىم يسلامنىڭ قاسيەتتى كەيىپكەرلەرىنە قاتىستى ءبىر نەمەسە بىرنەشە حيكايالارمەن تولىقتىرىلعان. بۇل ەڭبەك XV ع. سوڭىندا وزبەك-قازاق سۇلتانى قاسىم جاھانگيرگە (قاسىم حان) ۇيلەنگەن تيمۋريدتەردىڭ بيلەۋشىسى سۇلتان حۋسەين مىرزانىڭ قىزى ايشا سۇلتان حانىم-بەگىمگە ارنالعان. قولجازبا – ايشا سۇلتان حانىم-بەگىمنىڭ جەكە كىتاپحاناسىندا ساقتالعان. كىتاپ شايبانيدتەر ماۋەرەنناحرعا كەلگەننەن كەيىن ورتا ازيادان قاشقان تيمۋريدتەر ارقىلى ءۇندىستانعا جەتكەن. قولجازبانى XIX عاسىردا فرانسيانىڭ ۇلتتىق كىتاپحاناسى ساتىپ العان. قاسىم سۇلتان مەن حۋسەين بايقارا اراسىنداعى ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناس بەلگىسى جانە قاسىم سۇلتان مەن ايشا بەگىمنىڭ (حۋسەين بايقارانىڭ قىزى) ۇيلەنۋىنىڭ بولجامدى كۇنىن حوندەميردىڭ «حابيبۋ سيار» كىتابىنان بايقاۋعا بولادى»، - دەدى ارحيۆ، قۇجاتتاما جانە كىتاپ ءىسى كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى قۋات بوراش.
كىتاپتى تۇپتەۋ جۇمىستارى 2 اپتاعا سوزىلعان. كوشىرمەنىڭ جەكەلەگەن بەتتەرى بىرىكتىرىلىپ، ءبۇتىن بلوكپەن ماقتا ءجىبىن قولدانۋ ارقىلى تىگىلدى. سونداي-اق مۇقاباسىنا ارنايى باتيست ماتاسى قاپتالىپ، كارتون قاعازى مەن قانىق جاسىل ءتۇستى تابيعي بىلعارى قولدانىلدى. قولجازبانىڭ ءتۇپنۇسقاسى پاريج ۇلتتىق كىتاپحاناسىندا ساقتالعان. قولجازبا شامامەن 1501-1515 جىلدارى جازىلعان. تاريحي مۇرانىڭ باسى مەن سوڭى بولماۋى سەبەپتى تولىق نۇسقاسى ساقتالماعان.
«قولجازبا جەتى تاراۋدان تۇرادى. ءاربىر ءبولىم يسلامنىڭ قاسيەتتى كەيىپكەرلەرىنە قاتىستى ءبىر نەمەسە بىرنەشە حيكايالارمەن تولىقتىرىلعان. بۇل ەڭبەك XV ع. سوڭىندا وزبەك-قازاق سۇلتانى قاسىم جاھانگيرگە (قاسىم حان) ۇيلەنگەن تيمۋريدتەردىڭ بيلەۋشىسى سۇلتان حۋسەين مىرزانىڭ قىزى ايشا سۇلتان حانىم-بەگىمگە ارنالعان. قولجازبا – ايشا سۇلتان حانىم-بەگىمنىڭ جەكە كىتاپحاناسىندا ساقتالعان. كىتاپ شايبانيدتەر ماۋەرەنناحرعا كەلگەننەن كەيىن ورتا ازيادان قاشقان تيمۋريدتەر ارقىلى ءۇندىستانعا جەتكەن. قولجازبانى XIX عاسىردا فرانسيانىڭ ۇلتتىق كىتاپحاناسى ساتىپ العان. قاسىم سۇلتان مەن حۋسەين بايقارا اراسىنداعى ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناس بەلگىسى جانە قاسىم سۇلتان مەن ايشا بەگىمنىڭ (حۋسەين بايقارانىڭ قىزى) ۇيلەنۋىنىڭ بولجامدى كۇنىن حوندەميردىڭ «حابيبۋ سيار» كىتابىنان بايقاۋعا بولادى»، - دەدى ارحيۆ، قۇجاتتاما جانە كىتاپ ءىسى كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى قۋات بوراش.
كىتاپتى تۇپتەۋ جۇمىستارى 2 اپتاعا سوزىلعان. كوشىرمەنىڭ جەكەلەگەن بەتتەرى بىرىكتىرىلىپ، ءبۇتىن بلوكپەن ماقتا ءجىبىن قولدانۋ ارقىلى تىگىلدى. سونداي-اق مۇقاباسىنا ارنايى باتيست ماتاسى قاپتالىپ، كارتون قاعازى مەن قانىق جاسىل ءتۇستى تابيعي بىلعارى قولدانىلدى.
قولجازبانىڭ ءتۇپنۇسقاسى پاريج ۇلتتىق كىتاپحاناسىندا ساقتالعان. قولجازبا شامامەن 1501-1515 جىلدارى جازىلعان. تاريحي مۇرانىڭ باسى مەن سوڭى بولماۋى سەبەپتى تولىق نۇسقاسى ساقتالماعان.
پىكىر قالدىرۋ