اپات ايتىپ كەلمەيدى. الىس-جاقىن ەلدەردە اياق استىنان بولىپ جاتقان ءزىلزالا قانشاما ادامنىڭ ءومىرىن جالمادى. بىلتىر جويقىن جەر سىلكىنىسى تۇركيا، ليۆيا، يزرايل، ارمەنيا ت.ب ەلدەردە بولعان ەدى.

اپات بيىل اۋعانستانعا دا كەلدى. جەر سىلكىنىسىنەن 3000 ادام قازا تاۋىپ، 10 مىڭنان استام ادام زارداپ شەكتى. گەرات وكرۋگىندە 13 اۋىل تولىعىمەن قيراپ قالدى.

جامان ايتپاي جاقسى جوق، ءبىزدىڭ ەلىمىز دە سەيسميكالىق بەلسەندى ايماقتا تۇر. اسىرەسە، الماتى قالاسىندا جويقىن ءزىلزالانىڭ بولۋى ءقاۋىپى حالىقتى ۇرەيلەندىرمەي قويمايدى. بىلتىر تۇركيادان كەيىن قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك وڭىرلەرىندە 5،4 بالل جەر سىلكىنىسى تىركەلدى. 2 بالدىق دۇمپۋلەردى شقو-نىڭ زايسان قالاسى جانە كۇرشىم اۋىلىنىڭ تۇرعىندارى سەزىنگەن.

ق ر توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگى سەيسمولوگيا ينستيتۋتى ديرەكتورىنىڭ عىلىم جونىندەگى ورىنباسارى نۇرسارسەن وزبەكوۆ شىعىس قازاقستان وبلىسىنان باستاپ قىزىلوردا وبلىسىنا دەيىنگى جەر سەيسميكالىق ءقاۋىپتى ايماققا جاتاتىنىن، ول جەردەگى دۇمپۋلەر 7-9 بالعا دەيىن جەتۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتادى. ءبىراق ول الماتى ءقاۋىپتى جەر ايماعىنا جاتسا دا، بۇل پوليگوندا اسا ءبىر ۇلكەن جەر سىلكىنىسى بولمايدى، دەگەن بولجام ايتادى.

ال سەيسمولوگ مۇحتار سافارجان ۇلىنىڭ سوزىنشە، الماتى ەۋرازيا كونتينەنتىنىڭ ەڭ ءقاۋىپتى ايماعىندا ورنالاسقان. ءبىراق جاپونيامەن سالىستىرعاندا بىزدە ءقاۋىپ از. الماتىدا جويقىن جەر سىلكىنىسى ءۇش رەت بولعان، 1887، 1889 جانە 1911 جىلى. ول دۇمپۋلەردىڭ ماگنيتۋداسى 7،3، 8،4، 8،2 بالل بولدى. «عىلىمي تۇرعىدان ايتقاندا، الماتىدا جاقىن ارادا جويقىن جەر سىلكىنىسى ورىن السا، تاڭ قالمايمىن»، دەيدى ول.

– الماتىداعى انتروپوگەندىك وزگەرىستەر سالدارىنان، ماسەلەن، شاحتا، سۋ قويمالارىنىڭ دامۋىنا بايلانىستى تەحنوگەندىك جەر سىلكىنىستەرى پايدا بولا باستادى. سوعان وراي، ەلىمىزدە جەدەل شارالاردى قابىلداي وتىرىپ، قۇرىلىس جۇرگىزىلگەندە قاتاڭ نورمالار ساقتالۋى كەرەك. بۇرىندارى عيماراتتاردى سالۋ كەزىندە بەلگىلى ءبىر نورمالار ساقتالاتىن. ءقازىر عيماراتتار مەن ۇيلەردى سالۋ كەزىندە ءزىلزالادان قاۋىپسىزدىگى تالاپتارىنىڭ ساقتالۋىن قاداعالاعان ءجون. الماتىنىڭ استىندا تەكتونيكالىق سىزىق جاتىر، بۇل وتە ءقاۋىپتى، – دەيدى مۇحتار سافارجان ۇلى.

الماتى جەر سىلكىنىسىنە قانشالىقتى دايىن؟

Qamshy.kz رەداكسياسىنىڭ بۇل سۇراعىنا سەيسمولوگ بىلاي دەدى:

– وكىنىشكە قاراي، الماتى جەر سىلكىنىسىنە دايىن ەمەس. قالامىز تۇركياداعى قالالاردىڭ تاعدىرىن قايتالاۋى مۇمكىن. بۇعان جول بەرمەس ءۇشىن بىزدەگى ساپاسى ناشار قۇرىلىستارعا قىسقا مەرزىمدى بولجام ورناتۋىمىز كەرەك. ءبىراق بۇل ماسەلەدە سەيسمولوگتار اراسىنداعى قايشىلىق، زاڭنامالىق، ەكونوميكالىق قولداۋدىڭ جوقتىعى كەدەرگى بولىپ تۇر. مەن ءتىپتى ءبىزدىڭ ساراپشىلارىمىزدىڭ تۇركيادا، سيريادا، اۋعانستاندا بولعان جەر سىلكىنىستەرىن تالقىلاپ، قورىتىندى جاساماي، بەيقام وتىرعاندارىنا تاڭىم بار. بىزدە بارلىق ءىس تەك اقپارات تۇرىندە ەسكەرتۋمەن عانا جۇزەگە اسىرىلىپ وتىر. جەر سىلكىنىسىنە قاتىستى ساياساتتانۋشىلاردىڭ دابىل قاعىپ، تالقىلاعانىن ەستىمەدىم. بۇلاي قۇر وتىرا بەرۋگە بولمايدى. ەڭ بولماسا تۇرعىن ۇيلەردى كۇشەيتىپ، ساپاسىن كوتەرۋ كەرەك، قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن قايتا-قايتا ايتا بەرۋمەن شەكتەلمەي. ەسكەرتسىن، جارايدى، مەن وعان قارسى ەمەسپىن. ءبىراق بۇل كورىنىس سىرت كوزگە جۇرتتىڭ جەر سىلكىنىسىن ءۇنسىز كۇتىپ وتىرعانى سەكىلدى كورىنەدى، – دەپ الاڭداۋشىلىق بىلدىرەدى سەيسمولوگ.