قازاقستاندا ەندى ەسكى كولىكتەردى پايدالانۋعا تىيىم سالىنباق دەگەن قاۋەسەت تارادى. بۇل زاڭعا باعىنباي، ەسكى كولىگىن تاستاماي جۇرگەندەردىڭ مەملەكەتتىك ءنومىرى تاركىلەنىپ، 1 ملن 400 مىڭ تەڭگە ايىپپۇل سالىنادى-مىس.

قازاقستان ۇكىمەتىن ەكولوگيانىڭ لاستانۋى قاتتى مازالاي باستاپتى. بۇل ەكولوگيانى باسقادان بۇرىن ەسكى كولىكتەر ەكەن وڭدىرماي لاستاپ جۇرگەن. سوندىقتان وسىنداي زاڭدى امالسىز ەنگىزبەك ەكەن. بۇل پيلوتتىق جوبا الماتىدان باستالادى دەيدى ۇزىنقۇلاق.

جالپى، قازىرگى حالقى كەدەي قازاقستاندا ەسكى كولىكپەن جۇرۋگە تىيىم سالۋدىڭ قانداي دا ءبىر قيسىنى بار ما؟ قارجىگەر ءسابيت رىسبايەۆ ەسكى كولىكتەرگە تىيىم سالىنۋى ءۇشىن الدىمەن حالىقتىڭ جاعدايى جاسالۋى ءتيىس دەيدى.

«جالپى، ەسكى كولىكتەردى جۇرگىزبەۋدى قولدار ەدىم. راس، ەسكى كولىكتەردە ادام ءولىمى كوبىرەك بولادى. ءبىراق ءبىز ءقازىر ونداي جاعدايدا جۇرگەن جوقپىز. ياعني، بىزدە كولىك ارزان بولسا، جاعدايدى تۇسىنۋگە بولار ەدى. ءبىراق بىزدە كولىكتىڭ باعاسى ۋداي عوي. بىزدە تۇرعان قىتايدىڭ كولىگى قىتايدىڭ وزىندە ەكى ەسە ارزان. كەدەندىك وداق، ەۋرازيالىق وداقتىڭ ىشىندە دە قازاقستاندا كولىكتىڭ باعاسى بارىنەن قىمبات. ويتكەنى بىزدە كولىككە سالىناتىن الىم-سالىقتار وتە كوپ. اناۋ ۋتيلالىم سالىعى 2016 جىلى ەنگىزىلدى. ونداعى ماقسات كولىك پاركىن جاڭارتۋ بولاتىن. ارادا 8 جىل وتكەن سوڭ كەرىسىنشە، اۆتوپارك قاتتى ەسكىرىپ كەتتى. باعا ەسىرىپ كەتكەن سوڭ حالىق امال جوق، ەسكى كولىكتەرمەن جۇرۋگە ءماجبۇر. شاتاسپاسام، 2022 جىلى امورتيزاسيانى 50 پايىزعا تۇسىرگەنىمىزبەن دە كولىك باعاسى ارزاندامادى. جىلدان جىلعا مرپ مەن باسقا دا سالىقتار وسۋدە.

ايىپپۇل ماسەلەسى ونسىز دا حالىقتىڭ اشۋ-ىزاسىنا ءتيىپ وتىر. ەشكىم ەرىككەننەن ەسكى كولىك ايدامايدى. مۇمكىندىگى بولسا، جاڭا كولىك الىپ، ەسكىمەن ەشكىم ءوزىن-وزى قيناعىسى كەلمەيدى عوي؟ امال جوقتان، جاڭاعا جاعدايى جەتپەگەننەن ەسكى كولىكتى مىنۋگە ءماجبۇر. وسىنى ءبىزدىڭ بيلىك، ۇكىمەت ءتۇسىنۋى كەرەك. سوندىقتان، ەگەر جاڭا كولىكتىڭ باعاسى قولجەتىمدى بولسا، وندا ەسكى كولىكتەردى جۇرگىزۋگە تىيىم سالۋدى قولدار ەدىم»، دەيدى ساراپشى.

ەسكى كولىكتەرگە تىيىم سالعان دۇرىس، دەپ قوسادى ەكولوگ ازاماتحان ءامىرتاي. ءبىراق ءدال قازىرگى حالىق قولداۋعا ءزارۋ كەزەڭدە وعان تىيىم سالا المايدى.

«ەكولوگيانى ايالاۋعا كەلسەك، ەسكى كولىككە تىيىم سالۋدان باسقا دا شەشىمدەردى قاراستىرۋعا بولادى. مىسالى، حالىقتى شاعىن، جەڭىل كولىككە ۇيرەتۋ كەرەك. بىرىنشىدەن، حالىقتىڭ قالتاسى كوتەرەدى، ەكىنشىدەن، بارلىق جاعىنان شىعىنى دا، زيانى دا از. ەۋروپا حالقى سونداي جولدى تاڭداعان» دەيدى ەكولوگ.