قازاقستانداعى مال شارۋاشىلىعى-ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ ستراتەگيالىق ماڭىزدى سالالارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلاتىن اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ءبىر بولىگى. دەگەنمەن، ءسۇت جانە ەت شارۋاشىلىعىنىڭ جەتىستىگى جەم-شوپ بازاسىنىڭ ساپاسىنا تىكەلەي بايلانىستى. تابيعي-كليماتتىق جاعدايلار وڭىردەن وڭىرگە قاراي وزگەرەتىن قازاقستان جاعدايىندا مال ازىعىن ءوندىرۋ جانە ءىرى قارا مالدىڭ (ءىقم) بەلگىلى ءبىر تۇقىمدارىن ءوسىرۋ ءۇشىن قولايلى داقىلداردى تاڭداۋ اگروبيزنەستىڭ باستى اسپەكتىلەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.
قازاقستاندا جەمشوپ ءوندىرىسىن ۇيىمداستىرۋ تاسىلدەرى ءارتۇرلى تابيعي-كليماتتىق جاعدايلاردى بەلگىلەيدى. مىسالى، اقمولا، قوستاناي جانە سولتۇستىك قازاقستان وبلىستارى سياقتى ەلدىڭ سولتۇستىك جانە ورتالىق وبلىستارىندا ءداندى داقىلدار مەن كوپجىلدىق شوپتەردى ءوسىرۋ ءۇشىن قولايلى جاعدايلار بار. مۇندا جوڭىشقا، تيموتي، بەتەگە سياقتى داقىلداردىڭ داقىلدارى ءجيى كەزدەسەدى، ولار شىرىندى جانە قورەكتىك جەمنىڭ نەگىزگى كوزى بولىپ تابىلادى.
بۇل رەتتە وڭتۇستىك جانە باتىس وڭىرلەردە (الماتى، جامبىل جانە ماڭعىستاۋ وبلىستارى) وسىمدىك شارۋاشىلىعى ءۇشىن جاعداي قۇرعاق. ناتيجەسىندە كاسىپورىندار جايىلىمدار مەن ەگىستىكتەردى سۋارۋ ءۇشىن ارنايى سۋارۋ قوندىرعىلارىن پايدالانۋى كەرەك. سوندىقتان مۇنداي ايماقتاردا قۇرعاقشىلىققا ءتوزىمدى داقىلدار قولايلى – سۋدان ءشوبى، ارپا، سۇرلەمگە ارنالعان جۇگەرى.
شارۋاشىلىقتاردىڭ جەتىستىكتەرى: تاجىريبە جانە جەتىستىكتەر
قازاقستاننىڭ جەتەكشى شارۋاشىلىقتارىنىڭ تاجىريبەسى وندىرىستە جوعارى كورسەتكىشتەرگە قول جەتكىزۋدىڭ نەگىزگى فاكتورى — دۇرىس ۇيىمداستىرىلعان جەم-شوپ بازاسى ەكەنىن كورسەتەدى.
رەيتينگكە سايكەس ElDala.kz، 2023 جىلى قازاقستاندا جالپى ءسۇت ءوندىرىسى بويىنشا توپ-3 كوشباسشى بولدى:
- "زەنچەنكو جانە ك" كت (ءوندىرىس كولەمى 48 مىڭ تونناعا جۋىق)؛
- "رودينا" اگروفيرماسى (ءوندىرىس كولەمى 31،7 مىڭ توننا)؛
- "كارل ماركس اتىنداعى" ج ش س (ءوندىرىس كولەمى 18،5 مىڭ توننا).
ەگەر وتكەن جىلمەن سالىستىرساق، وندا بارلىق ءۇش شارۋاشىلىق ايتارلىقتاي ءوسىم كورسەتتى: "زەنچەنكو جانە ك" كت ءوندىرىس كولەمىن 14% — عا، "رودينا" — 8% - عا، "ك.ماركس اتىنداعى" جشس-21% - عا ۇلعايتتى.
رەيتينگكە سايكەس 2023 جىلى جەمدىك سيىردان ورتاشا ساۋۋ بويىنشا كوشباسشى ElDala.kz، "وتان" اگروفيرماسى بولدى (سيىر ءسۇتى — 11 360 كگ). بۇل كومپانيا سۋارمالى القاپتاردا سالىنعان قۋاتتى جەم-شوپ بازاسىنىڭ، مالدىڭ تاماشا گەنەتيكاسىنىڭ، جانۋارلاردى ۇستاۋدىڭ قولايلى جاعدايلارىنىڭ جانە جوعارى بىلىكتى مامانداردىڭ ارقاسىندا رەيتينگتىڭ ءبىرىنشى قاتارىندا تۇرۋدى جالعاستىرۋدا. ەكىنشى ورىندا 11 118 كگ كورسەتكىشى بار "ايس" كاسىپورنى، ال ءۇشىنشى ورىندا — 19 736 كگ-نان باستاپ Agro Trade PV.
ناتيجەسىندە، رەيتينگتەردىڭ سەرپىنى قازاقستاننىڭ ءسۇت سەكتورىنىڭ قانشالىقتى ساپالى وسەتىنىن كورسەتەدى: ەگەر 2021 جىلى توپ-10-عا كىرۋ ءۇشىن ونىمدىلىكتىڭ تومەنگى شەكاراسى جەمدىك سيىردان جىلىنا 7600 كگ ءسۇت بولسا، وندا 2022 جىلى – 7800 كگ، ال 2023 جىلى – 9 600 كگ.
"ەگەر ءسىز سوڭعى ءۇش جىلداعى ۇزدىك 10 -. الىپ، ولاردىڭ ورتاشا ونىمدىلىگىن ەسەپتەسەڭىز، وندا 2021 جىلى بۇل ءبىر جىل ىشىندە جەمدىك سيىردان 8770 كگ، 2022 جىلى-9323، ال 2023 جىلى — 10359 كگ بولدى. بۇل ءقازىردىڭ وزىندە جاقسى ەۋروپالىق دەڭگەي. ءبىزدىڭ ۇزدىك شارۋاشىلىقتارىمىز ونىمدىلىگى جاعىنان شەتەلدىك ارىپتەستەردەن ەش كەم تۇسپەيدى"، - دەپ ءتۇسىندىردى رەسپۋبليكالىق ءسۇتتى جانە ارالاس ءىرى قارا تۇقىمدارى پالاتاسىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى ازامات ساعىنبايەۆ.
اۋىل شارۋاشىلىعى وندىرۋشىلەرى تۇراقتى ءونىم بەرەتىن جانە جەمشوپتىڭ جوعارى قورەكتەنۋىن قامتاماسىز ەتەتىن تۇقىمداردى ۇنەمى ىزدەيدى، ويتكەنى ءسۇت فەرمالارى شىعىندارىنىڭ كوپ بولىگى جەمشوپتەن كەلەدى.
پىكىر قالدىرۋ