QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaev Almatyǵa is sapary barysynda qala basshylyǵyna aýqymdy mindetter júktedi, - dep habarlaıdy «Qamshy» portaly QazAqparatqa silteme jasap. 

Memleket basshysy Almaty qalasyn damytý jáne 2017 jylǵy 28-shi Dúnıejúzilik qysqy ýnıversıadaǵa daıyndyq máseleleri jóninde keńes ótkizdi. Sonymen qatar, Elbasy qaladaǵy birqatar áleýmettik nysandarǵa da bardy.

Prezıdent Almatydaǵy Carrefour gıpermarketinde jáne 7 myń adamdyq meshit qurylysynyń jobasymen tanysty, sonymen birge qaladaǵy dinı konfesıa jáne shyǵarmashyl zıaly qaýym ókilderimen kezdesti.

Sondaı-aq N. Nazarbaev Alataý aýdanynda salynyp jatqan 12 myń oryndyq Muz aıdyny saraıynyń qurylys barysymen tanysty.

Bul nysanda 2017 jyly Dúnıejúzilik qysqy Ýnıversıadanyń ashylý jáne jabylý saltanaty ótedi. Muz aıdyny saraıyn aralaý barysynda XXVIII Dúnıejúzilik qysqy Ýnıversıadany ótkizý men daıyndyq dıreksıasynyń basshysy Áset Ábdýálıev QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaevqa halyqaralyq sport sharasynyń uıymdastyrý jumystary týraly baıandady.

Elbasy ótkizgen keńeske Prezıdent Ákimshiliginiń Basshysy N.Nyǵmatýlın, Ulttyq bank tóraǵasy D.Aqyshev, Prezıdent Ákimshiligi Basshysynyń orynbasary Q.Aqsaqalov, sondaı-aq mınıstrlikterdiń, jergilikti atqarýshy organdardyń, quqyq qorǵaý qurylymdarynyń basshylary, isker jáne ǵylymı orta ókilderi qatysty.

İs-sharany ashqan Memleket basshysy otandyq ekonomıkanyń tıimdiligin arttyrý jóninde qoıylǵan mindetterdi júzege asyrý kóbine óńirlerge baılanysty ekenin, olardyń qatarynda Almaty mańyzdy ról atqaratynyn aıtty.

«Qala iri ekonomıkalyq ortalyq retinde qalyptasty, ol respýblıkalyq búdjettiń donory bolyp tabylady jáne búginde jıyntyq ishki ónimniń besten birin qamtamasyz etedi. Almaty jetekshi bilim ortalyǵy da bolyp sanalady, munda eldegi joǵary oqý oryndarynyń 40 paıyzdaıy shoǵyrlanǵan. 86 ǵylymı-zertteý ınstıtýty men 11 myń ǵylymı qyzmetkerlerdi qamtıtyn, ınovasıa men ekonomıkanyń ǵylymı qamtymdy sektorlaryn damytýǵa qomaqty úles qosýy tıis salmaqty ǵylymı áleýet bar. Qalada 17 respýblıkalyq mádenıet jáne óner uıymy jumys isteıdi. Halyqaralyq deńgeıdegi qazirgi zamanǵy sport nysandarynyń jelisi qurylǵan, olar almatylyqtardy ǵana emes, ózge óńirler men elderden aıtarlyqtaı mólsherde týrıser tartyp otyr», - dedi Nursultan Nazarbaev.

Qazaqstan Prezıdenti Úkimettiń keńeıtilgen otyrysynda jarıalanǵan, aqsha-nesıe saıasatynyń tıimdiligin arttyrýǵa jáne eldegi qarjy turaqtylyǵyn saqtaýǵa baǵyttalǵan ekonomıkany qosymsha qoldaý sharalaryn da eske saldy.

«Sarapshylardyń málimetinshe, álemdik ekonomıkany jaılaǵan daǵdarys uzaqqa sozylady. Biz qabyldaǵan, jalpy quny shamamen 2 trıllıon teńge kóleminde bolatyn qosymsha sharalar 60 myń adamdy jumyspen belsendi qamtýǵa, 18 myń jańa jumys ornyn ashýǵa jáne myńǵa tarta ınfraqurylymdyq jobalardy iske asyrýǵa múmkindik beredi. Qoıylǵan mindetterdi tıimdi júzege asyrý negizinen óńirler men memlekettik apparattyń kásibıligine baılanysty bolady», - dedi Memleket basshysy.

Nursultan Nazarbaev qarjy resýrstarynyń shekteýli ekendigin eskerip, ony barynsha tıimdi paıdalaný qajettigin aıtty.

«Qalanyń aldyna qoıatyn negizgi mindetim - ınvestısıa tartý, jumys oryndaryn ashý. Ákim men onyń apparatynyń jumysyn baǵalaý osyǵan baılanysty bolady. Memleket-jekemenshik seriktestigin belsendi túrde engizý qajet. Ákim baıandaǵandaı, qalada bul jumystar qazirdiń ózinde bastalyp ketti. Tek bıyl ǵana jalpy quny 30 mıllıard teńgege memleket-jekemenshik seriktestigi negizinde 25 balabaqsha, 3 mektep jáne bir emhana salynady», - dedi Qazaqstan Prezıdenti.

Sonymen qatar, Memleket basshysy ákimdikke qaladaǵy iri jobalardy júzege asyrý úshin ınvestısıa tartý máselesin pysyqtaýdy tapsyrdy.

«Alty jyl buryn meniń tapsyrmammen ındýstrıalyq damý baǵdarlamasy iske qosyldy. Osy ýaqyt aralyǵynda elde 900 jańa nysan salyndy, 100 myńǵa jýyq jumys orny ashyldy. Sonymen birge, osy baǵdarlama bastalǵannan beri Almatyda jalpy ınvestısıa kólemi 285 mıllıard teńge bolatyn barlyǵy 27 joba júzege asyrylǵan, sonyń  243 mıllıard teńgesi úsh jobaǵa tıesili. Tek 42 mıllıard teńgesi ǵana jeke ınvestısıalardyń úlesinde. Almatynyń áleýeti úshin bul jetkiliksiz», - dep atap ótti Nursultan Nazarbaev.

Bul rette Qazaqstan Prezıdenti Almaty qalasynyń iskerlik ortasynda ınovasıalyq, jobalyq-konstrýktorlyq jáne servıstik kásiporyndardy ulǵaıtý qajettigine nazar aýdardy.

«Qazirgi zamanǵy qalaǵa ınovasıalyq ekonomıka qajet. Buny ýaqyt pen kúsheıip kele jatqan jahandyq básekelestik talap etip otyr. Sol úshin biz Almatyda «Alataý ınovasıalyq tehnologıalar parki» arnaýly ekonomıkalyq aımaǵyn qurdyq. Búginde 150 kompanıa tartylyp, olar 15,5 mıllıard teńge ınvestısıa saldy. Bul jumystyń basy ǵana, júkteme deńgeıi men eńbek ónimdiligin arttyrý qajet. Almatyda 42 joǵary oqý orny,  sonyń ishinde alty ulttyq oqý orny men barlyq stýdentterdiń úshten biri shoǵyrlanǵan. Alaıda olardyń janynda eki tehnopark qana jumys isteıdi. Bireýi - ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetiniń janynda, ekinshisi - Q.Sátbaev atyndaǵy Qazaq ulttyq tehnıkalyq zertteý ýnıversıteti janynda», - dedi Memleket basshysy.

Osyǵan baılanysty Nursultan Nazarbaev jas ǵalymdar men stýdentterge óz ıdeıalaryn júzege asyrý jáne jańa ázirlemelerdi engizý úshin qajetti jaǵdaılar jasaý mindetin qoıyp, bilim jáne ǵylym mınıstri E.Saǵadıevke osy tapsyrmanyń oryndalýyn aıryqsha baqylaýǵa alýdy tapsyrdy. 

Sonymen qatar Qazaqstan Prezıdenti jergilikti atqarýshy organdardy shaǵyn jáne orta bıznesti belsene qoldaýǵa shaqyrdy.

«Bul sektor Almatynyń óńirlik jıyntyq óniminiń 85%-yn quraıdy. Óndiris kólemin saqtaý, shaǵyn jáne orta bıznesti qoldaý úshin elde jalpy 600 mıllıard teńge bólinedi. Kapıtaldy zańdastyrý úderisi aıtarlyqtaı jeńildetilýde. Halyqtyń jumyspen qamtylýyn qoldaý úshin qalaǵa qosymsha 2,7 mıllıard teńge bólinedi, bul taǵy 2 myń adamdy jumyspen qamtýǵa múmkindik beredi. Almaty birinshi kezekte osy múmkindikterdi paıdalanýǵa tıis. Barlyq bankter, shaǵyn jáne orta bıznes sýbektileriniń besten biri derligi osynda ornalasqan, qurylys sektory damyǵan. Sondyqtan ákimdikke osy baǵyttardyń barlyǵy boıynsha jumysty jandandyrý qajet», - dedi Memleket basshysy.

Nursultan Nazarbaev turǵyn úı qurylysyn odan ári damytý isine nazar aýdardy.

«Nurly jol» baǵdarlamasy aıasynda turǵyn úı qurylysyna 47 mıllıard teńge bólinip, 3000-nan astam páter salynatyn bolady. Bul rette 1 sharshy metr baspana baǵasy Almaty úshin 200 myń teńgeden aspaıdy. Kezekte turǵandarǵa satyp alý quqyǵy beriletin jaldamaly turǵyn úı úshin tólem 1 sharshy metrine 1230 teńgeden, al satyp alý quqyǵynsyz 640 teńgeden aspaıdy», - dedi Qazaqstan Prezıdenti.

Memleket basshysy turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq jáne qala halqyna áleýmettik qyzmet kórsetý salasyndaǵy túıtkilderdi de sheshý qajettigin atap ótti.

«Taıaýda sizderde ákimderdiń halyq aldyndaǵy esep berý jıyndary aıaqtaldy. Qalalyqtar kóteretin negizgi máseleler turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyǵyna, kólik qatynasyna, turaqtarǵa, aryq jelisine baılanysty bolyp keledi. Ákimdik qoǵamdyq kólik júıesin damytýǵa, qala halqyna qyzmet kórsetý deńgeıin arttyrýǵa qatysty jumysty jalǵastyrýy kerek. «Ońaı» elektrondyq bılet júıesiniń keıbir qolaısyz jáne áli shıki tustaryna qatysty belgili bir shaǵymdar bar. Ekologıa problemasy da Almaty úshin meılinshe ózekti másele bolyp qalyp otyr. Ákimdik qalany kógaldandyrý, kólikti jáne jekemenshik úılerdi gazǵa kóshirý, qalaǵa syrttan kiretin 250 myńnan astam kólikterdiń qozǵalysyn retteý jumystaryn jalǵastyrýy kerek. Bul oraıda osy saladaǵy halyqaralyq tájirıbeni zertteý qajet», - dedi Qazaqstan Prezıdenti.

Sondaı-aq Memleket basshysy ıpotekalyq nesıe alýshylardyń problemalaryna toqtaldy.

«Meniń tapsyrmam boıynsha Úkimet bul túıtkildi sheshý jónindegi jumysty bastady. 25 myńǵa jýyq problemalyq nesıelerdi qaıta qarjylandyrý úshin 130 mıllıard teńge bólindi. Almatyda 7 myńǵa jýyq problemalyq nesıe ıeleri arasynan 3565 ótinim bankter qaraýyna usynylyp, sonyń 1470-i qazirdiń ózinde qaıta qarjylandyryldy. Bul jumysty jalǵastyrý kerek. Bul rette 90 mıllıardqa jýyq teńge áli ıgerilgen joq. Mundaı shyrǵalań halyqtyń narazylyǵyn týdyrady. Degenmen, kómek tek shynymen muqtajdarǵa ǵana kórsetilýge tıis», - dedi Nursultan Nazarbaev.

Qazaqstan Prezıdenti krımınogendik ahýalǵa da toqtalyp, azamattardyń qaýipsizdigin kúsheıtý qajettigine nazar aýdardy. Atap aıtqanda, Memleket basshysy ýnıversıadanyń bastalýy jáne aıtarlyqtaı kóp sportshylardyń, jankúıerlerdiń, týrıserdiń kelýi qarsańynda qalada quqyqtyq tártipti qataıtý jóninde keshendi sharalar qabyldap, beınekameralar ornatyp, kóshelerdi jaryqtandyrý isin jalǵastyrýdy tapsyrdy.

Nursultan Nazarbaev atap ótkendeı, ýnıversıada ótkizý Qazaqstan úshin  eleýli ekonomıkalyq tıimdilik ákeletin mańyzdy ımıjdik joba bolyp sanalady. Osy oraıda Qazaqstan Prezıdenti Úkimetke uıymdastyrý komıtetimen jáne qala ákimdigimen birlesip, bul is-sharaǵa oıdaǵydaı daıyndyq jasaý úshin barlyq qajetti sharalardy qabyldaýdy tapsyrdy.

«Búginde birqatar nysandar áli daıyn emes. «Medeý» muzaıdynynyń, «Shymbulaq» taý-shańǵysy bazasynyń jáne Balýan Sholaq atyndaǵy Sport saraıynyń daıyndyǵy aıtarlyqtaı alańdaýshylyq týǵyzady. Budan bólek, oıyndar ótken soń nysandardy qalaı paıdalaný kerektigi jóninde qazirdiń ózinde oılaný qajet. Bul rette búdjetke túsetin salmaq meılinshe az, al  sport nysandary halyq úshin qoljetimdi bolýǵa tıis. Ýnıversıadany ótkizý qalanyń damýyna tyń serpin berip, onyń arhıtektýralyq kelbetin jaqsartyp, qonaq úılerdegi, meıramhanalardaǵy, qoǵamdyq kóliktegi jáne sport nysandaryndaǵy qyzmet kórsetý deńgeıin arttyrýǵa tıis. Sonyń bári shaǵyn jáne orta bıznesti jandandyryp, kórsetiletin qyzmet aýqymyn ulǵaıtyp, jańa jumys oryndaryn ashýǵa septigin tıgizedi», - dedi Memleket basshysy.

Sondaı-aq Elbasy mıllıon turǵyny bar qalalardy kóbeıtý kerektigin aıtty.

«Mıllıon turǵyny bar qalalardy qalyptastyrýǵa barynsha kóp kóńil bólemin. Óıtkeni, iri qalalarda jańa tehnologıalar jasalady. Bul álemge belgili tájirıbe», - dedi N.Nazarbaev.

N. Nazarbaev Almaty áýejaıyn damytý baǵdarlamasyn jasaýdy tapsyrdy. Buǵan deıin Almaty ákimi áýejaıdyń syıymdylyǵy óte az ekendigin jetkizgen bolatyn.

QR Investısıalar jáne damý mınıstri Áset Isekeshov búginde Almaty áýejaıyn damytýdyń eki nusqasy qaralyp otyrǵanyn aıtty. Birinshiden, Qapshaǵaı sý qoımasy mańynda jańa áýejaı salý qarastyrylyp jatyr. Oǵan qazir ınvestor izdestirilýde. Ekinshiden, qazirgi áýejaıdy qaıta jańǵyrtý.

«Jańasyn salý - óte uzaqqa sozylady. Qazir eń aldymen, qansha jolaýshy ótkizetindigin, ketetin qarjy, ýaqyt bárin qarastyryp, eń qolaıly nusqasyn tabý mańyzdy. Múmkin taǵy termınal qajet bolar», - dedi Memleket basshysy.

Áýejaı dırektorynyń aıtýynsha,  áýejaı men ushaqty biriktiretin dáliz jetispeıdi. Sondaı-aq, qoldanystaǵy eki jolaq jańǵyrtýdy qajet etedi.

Osyny eskere otyryp, Memleket basshysy N.Nazarbaev QR Investısıalar jáne damý mınıstri men qala ákimine Almaty halyqaralyq áýejaıynyń damý josparyn jasaýdy tapsyrdy.

İs-shara barysynda  Investısıa jáne damý mınıstri Á.Isekeshev, Mádenıet jáne sport mınıstri A.Muhamedıuly, Almaty qalasynyń ákimi B.Baıbek baıandama jasady.