Qytaıǵa, sol sekildi elden jyraqqa ketip, qaıtadan oralǵan qandastarymyzdyń 70 paıyzy — saýatsyz. Onyń ústine, meniń estýimshe, olarǵa memleket 1 mıllıon teńgege deıin aqsha, úı-jaı beredi. Biraq onyń barlyǵyna birdeı oralman aǵaıyn qol jetkize almaı júr. Degenmen aýyldyń qazaǵy osyǵan qarap: „Biz kimnen kembiz„ dep olarǵa qyzyǵa qarap, kóre almaıtyn sekildi dep habarlaıdy 365info.kz

Almas Ahmetbekuly:

 — Ókinishke qaraı, qoǵamda ondaı pikir bar.  „Oralmandar qashqyndar, oralmandar satqyndar, oralmandar saýatsyzdar„ degendi qazaqtyń qazaq jerinde toptasa túsinen qaýiptengenderdiń ádeıi shyǵarǵany, daqpyrty dep bilemin.

Qazaq máńgilik el bolý úshin, Qazaqstan ulttyq memleket retinde qalyptasyp, damýy, onyń topyraǵynyń tutastyǵy úshin óziniń, bolashaq urpaǵynyń, ótken ata-babasynyń múddeleri toptasa túsýi asa mańyzdy. Mundaı qýatty memlekettiń paıda bolýy bireýlerge unamaýy múmkin. Sondyqtan qazaqtardyń toptasýyn aldyn alý úshin túrli áreketter boldy dep oılaımyn. Sonyń biri — oralmandardy kemsitý, aǵash basyna ilý, „daıyn asqa tik qasyq„ boldy degen daqpyrtty taratýdan týady.

Búginge deıin Qazaqstanǵa 1 mıllıon qazaq keldi. Bul Qazaqstandaǵy negizgi ulttyq quramdy — qazaqtyń sanyn 10 paıyzǵa arttyrdy.

Oralmandar nege sheneýnik bolǵysy kelmeıdi?

Almas Ahmetbekuly: 

— Syrttan kelgen soń, olarda uqyptylyq, saqtyq, jınaqylyq degen bar. Sebebi qonys aýdaryp keldi, jańa qonysqa keldi. Bala-shaǵalaryn ornalastyrý kerek, oqytý, mal tabý, jan baǵý, otbasyn asyraý kerek. Sodan keıin de olar qaryz surasa bermeıdi, esik aldynda kóligi tursa da benzın suraıdy. Mundaı minez bar.

Maǵan bir jigit: „Kórshim bar oralman, kóligińmen bir jaqqa baryp keleıik desem, benzın suraıdy„ dep aıtty. Endi ol sen úshin benzın shyǵyndaıdy deımin ǵoı. Ol sen sekildi turaqty orynda emes, endi ǵana kóship keldi, eleń-alań, sondyqtan aqshasyn túgesip qoıǵysy kelmeıdi.

Dál óz basym depýtat ta, mınıstr de bolǵym kelmeıdi. Nege?..

Óıtkeni sheteldegi qazaqtardyń kóbi jeke kásipkerlikke beıimdelip keledi, soǵan qulshynyp turady. Jeke kásipkerlik degen ne? Eger kásibi jaqsy júretin bolsa, ol memlekettik qyzmetkerden áldeqaıda baı, áldeqaıda erkin adam. Men memlekettik qyzmetker bolsam, osy araǵa suqbat berýge kele de almas edim. Ondaıda basshylyǵymnan ruqsat suraýǵa týra keledi. Eskertý alýym da múmkin.

Qytaı konsýldyǵy kúnine 300-400 adamǵa vıza beredi

Almas Ahmetbekuly: — Osydan 3-4 aı buryn Úrimshide boldym. Marǵulan degen azamat kelgen eken konsýldyqqa. Kúnine 300-400 adamǵa vıza berip jatyrmyz deıdi. Bir jyldyq kóp rettik vıza berip jatyr. Al endi kezekte turǵandar máselen, 300-400 myń adam. Nemese 10 myń, 20 myń, 30 myńdap kezekte tur. Al olardyń kezeginiń alshaqtyǵyna baılanysty vıza 6 aıdan, 7 aıdan keıin keledi, ıaǵnı ondaı problema bary ras…