Almaty áýejaıy ótken jyly 5 mıllıon 700 myń jolaýshyǵa qyzmet kórsetti. Reıtıń boıynsha Alyp shahardyń áýe aılaǵy TMD elderiniń arasynda alǵashqy ondyqqa kirdi. Jaqynda ǵana áýejaıdaǵy tranzıttik jolaýshylar úshin kapsýla qonaq úıi ashyldy. Sondaı-aq jańa tamaqtandyrý pýnktteri iske qosylyp, júkti onlaın baqylaýdyń jańa júıesi engizildi. Taǵy qandaı jańashyldyq bar? Áriptesim Aıdana Meırambaıqyzy stýdıaǵa kelip bizge egjeı-tegjeıli aıtyp beredi.
-Qaıyrly kesh Aıdana! Áýejaı - Almatynyń bas qaqpasy, qonaqtardy qarsy alatyn basty nysan ekeni túsinikti. Onda qandaı oń ózgerister baıqalady?
-Qaıyrly kesh Toǵjan! Almatylyqtar rasymen de áýejaıdy maqtan tutatyn nysannyń birine jatqyzsa bolady. Óıtkeni, áýe aılaǵy burynǵymen salystyrýǵa kelmeıdi. Kóptegen ózgerister bar. Áńgimeni medısınalyq pýnktten bastaıyn.
Basy aýyryp, baltyry syzdaǵandar úshin qarastyrylǵan oryn tolyqtaı modernızasıadan ótken. Eger buryn bul shaǵyn ǵana bólme bolsa, qazir aýmaǵy 100 sharshy metrdi quraıdy. Mekemede 23 qyzmetker jumys isteıdi. Olardy «avıasıalyq dárigerler» dep ataıdy. Mundaǵy aq halattylar táýlik boıy jumys isteıdi. Eger ushaqta juqpaly aýrýy bar naýqas bolsa, bul týraly dereý dál osy mekemege habarlanady. Dárigerler ármen qaraı arnaıy kıim kıip, naýqasty týra ushaqtyń bortynan qarsy alady.
«Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń usynysy boıynsha biz táýlik boıy epıdemıalyq aýrýlar kóp kezdesetin elderden kelgen jolaýshylardy qatań tekseremiz. Bul tizimde 9 el, 24 qala bar. Sol jerlerden kúnine 20-ǵa jýyq ushaq kelip, shamamen 2 myńǵa jýyq jolaýshy túsedi»,-dedi Almaty qalasy Kóliktegi qoǵamdyq densaýlyq saqtaý departamentiniń basshysy Máýlen Unasbekov.
Degenmen, medpýnktte syrqattanǵan kez kelgen jolaýshy tegin kómekke júgine alady. Munda shuǵyl jáne ambýlatorlyq em kórsetiledi. Al múgedekter úshin shamamen 10 arba qarastyrylǵan. Dárigerler áýejaıǵa kelgen múmkindigi shekteýli jandardy qaqpadan bastap kútip alyp, ushaqqa deıin otyrǵyzyp jiberedi. Ol úshin, tipti, quny 50 myń eýrony quraıtyn arnaıy kólik satyp alypty.
«Bizde ǵana bar sondaı ambýlıft degen mashınamyz. Jolaýshylar ózderi ushaqqa shyǵa almasa, sol mashınamen kóterip, túsirip, otyratyn ornyna deıin aparyp sonymen túsiremiz. Ol barlyq ushaqqa keledi. Kishkentaı ushaqtan bastap, eń úlken qazirgi A380 degen ushaq bar, soǵanǵa deıin keledi»,-dedi «Almaty halyqaralyq áýejaıy» AQ medısınalyq qyzmetiniń basshysy Saǵdat Nurımanov.
Buǵan qosa Almaty áýejaıy bıyl alǵashqylardyń biri bolyp «E fraıt» aqparattyq júıesin iske qosypty. Bul álemniń ozyq áýejaılarynda burynnan beri qoldanylyp, óz jemisin bergen júıe eken. Sol arqyly jolaýshylarǵa jyldam qyzmet usynylyp, óndiristik jumystardy ońaı sheshýge yqpal etedi.
«Jańa júıe óz tıimdiligin kórsetti. Júıe arqyly áýe kemeleri men jolaýshylarǵa jyldam qyzmet kórsetip, barlyq óndiristik máselelerdi sheshýge bolady. Sonymen qatar, BRS aqparattyq júıesi de engizildi. Bul bagajdy avtomatty túrde baqylaýǵa múmkindik beredi», -dedi «Almaty halyqaralyq áýejaıy» AQ atqarýshy dırektory Serik Myqtybaev.
Jolaýshylarǵa yńǵaıly jaǵdaı jasaý úshin 400-den astam jańa oryndyq satyp alynǵan. Barlyǵy jumsaq, jaıly jáne eýropalyq standarttarǵa saı keledi. Sonyń arqasynda jolaýshy óz ushaǵyn yńǵaıly otyryp kúte alady. Al kishkentaı balalar úshin arnaıy oıyn bólmesi jasalypty. Almaty áýejaıyndaǵy bıylǵy jańashyldyqtyń biri tranzıttik jolaýshylar úshin ashylǵan kapsýldy qonaq úı.
«Kapsýldy qonaq úı adamdarǵa kezekti reısin yńǵaıly kútý úshin jasaldy. Bul turǵyda bizdiń áýejaıymyz ózge óńirlerimen salystyrǵanda TMD-daǵy eń úzdik 10 áýejaıdyń ishine kirdi. Endi biz bul nátıjeni ármen qaraı jaqsartýǵa jumys jasaımyz», -dedi «Almaty halyqaralyq áýejaıy» AQ atqarýshy dırektory Serik Myqtybaev.
Bıyl áýejaı ákimshiligi jarnamalyq konstrýksıalardy da ózgertipti. Endi munda ulttyq kolorıttegi bannerler ornatylǵan. Bir qaraǵanda, olar led dıspleı syndy. Biraq bannerdegi sýretter arnaıy tehnologıanyń arqasynda jasalynǵan eken. Iaǵnı, boıaýdy joǵary temperatýra kezinde jaqqan. Muny kórgen týrıser qazaq jeriniń tabıǵatymen áýejaıdan bastap-aq tanysa alady.
«Bizdiń kompanıa sýretteri sóıleıtin áýejaı ıdeıasyn oıdaǵydaı iske asyrdy. Iaǵnı, Almatyǵa ushyp kelgen týrıser birden sırek kezdesetin kadrlerdi kóredi. Munda Almatydan bólek, búkil Qazaqstannyń kóz tartar sulý jerleri beınelengen. Kaspıı teńizinen bastap, İle Alataýyna deıin tumsa tabıǵatymyzdy dáripteýdi kózdedik»,-dedi jarnamalyq operatordyń komersıalyq dırektory Nur-álı Abdýllaev.
Sondaı-aq áýejaıda quqyqtyq kómek ortalyǵy da qyzmet kórsetedi. Iaǵnı, belgili bir problemaǵa tap bolǵan jolaýshy alysqa uzamaı-aq bir bólmeden Syrtqy ister mınıstrligi ókilderiniń, prokýrorlardyń, shekarashylardyń jáne keden qyzmetkerleriniń tegin keńesin alýyna bolady. Aıta ketsek, ótken jyldyń aıaǵynda Almaty áýejaıynda modernızasıadan keıin ekinshi ushý-qoný jolaǵy ashyldy. Qaıta jańǵyrtylǵan ushyp-qoný jolaǵy barlyq halyqaralyq talapqa saı.
«Ushý-qoný jolaǵynyń durys jabdyqtalýy ushý qaýipsizdigin qamtamasyz etedi. Mundaı júıe TMD elderinde alǵash bizde paıdalanýǵa berilip otyr. Ózderińiz bilesizder, Almatyda tuman jıi bolady. Jańartýdan ótken ushyp-qoný jolaǵy budan bylaı ushaqtarǵa aýa raıynyń qolaısyz sátterinde de keshikpeı kelip qonýǵa múmkindik beredi», -dedi «Almaty halyqaralyq áýejaıy» AQ atqarýshy dırektory Serik Myqtybaev.
Almaty áýejaıyndaǵy oń ózgeristerdi elimizde kásip ashqan sheteldikter de baǵalady. Sonyń biri Úndistan azamaty Navın Sakın. Ol Almatyǵa alǵash ret 1997 jyly medısına ýnıversıtetine oqýǵa túsý úshin kelgen. Sol jyldary tikeleı reıstiń joqtyǵynan Alyp shaharǵa Delıden Bishkek arqyly jetipti. Kásipkerdiń aıtýynsha, ol Qazaqstanǵa alǵash kelgende áýejaıda qyzmet kórsetý sapasy múldem syn kótermegen eken. Al oqýyn bitirgen soń Almatyǵa byltyr qaıta oralǵan Navın áýejaıdaǵy ózgeristerge tańyrqaı qaraǵan.
«Biz óte rızamyz. Otbasym óte qýanyshty. Kelgen qonaqtar da óte rıza. Óıtkeni, ushaqtardyń barlyǵy ýaqytyly keledi. Barlyq jaǵdaı jasalynǵan. Kóshi-qon baqylaýynda uzyn-sonar kezek joq, barlyǵy jaqsy jumys isteıdi. Júkten de zattarymyz joǵalmaı, óz qolymyzǵa aman ári ýaqtyly tıedi»,-dedi kásipker Navın Saksına(Úndistan).
Álemde mega áýejaılar bar. Biraq Almaty áýejaıy rasymen de jyl saıyn jańaryp, jaqsaryp keledi. Byltyr ondaǵy qyzmetkerler 5 mıllıon 700 myń adamǵa qyzmet etken. Al bıyl bul kórsetkish 6 mıllıonnan asady degen boljam bar.
