Túrkistan bazaryna kirseń, qalanyp turǵan shapan. Kózdiń jaýyn alady. Kirse – shyqqysyz. Biraq, álgi shapandardyń janyna baryp saýsaǵyńmen sıpalaı bastasań, oıý-órnekteri shıratylyp, qabyrshaqtanyp úgitile bastaıdy. Basym bóliginiń – aplıkasıa ekeni kórinip tur. Qolóner sheberleri jaqsy biledi, aplıkasıa dep otyrǵanymyz, sapasyz juqaltań qıyndylardy órnektep, jelimdep útiktep japsyrý. Bul – ýaqytsha dúnıe. Sondyqtan da, qara bazarda Qytaıdan jetkizilgen shapanyńyz teń-teń bolyp úıilip jatyr. Birtindep alasyz ba, kelilep alasyz ba, eshkim qolyńyzdy qaqpaıdy. Arzan bolǵan soń ba (Túrkistan bazarynda 3-5 myńnyń arasy), sol shapandar sómke ishinde ýmajdalyp, jıyn-qudalyqtarda kóship júr. Toıǵa barsa shapansyz qaıtpaıtyn aty dardaı aǵalarymyzdyń úıinde de osynaý syı-kádege kelgen «qurmetti kıim» sandyqta ılenip jatyr. Shetinen sýyryp alyp, mereıtoılarda syıly aǵalarynyń ıyǵyna jaýyp jatqandary.
Ásirese, toıda, qarıalardy qaz-qatar tizip qoıyp, shapan jaba bastaǵannan-aq, olar áldeneden shoshynǵandaı, ile ıyqtarynan shapandaryn julyp alyp, paketterine toǵytyp jatqandaryn baıqaısyń. Kıgisi kelmegeni. Denege qonymdy, táýir bolsa kıedi ǵoı. Shalǵaılaryna súrinip, olpy-solpy bolyp júrgisi kelmeıdi. Qalpaqtary da yńǵaısyz. Shúıdeńnen syrǵyp, murnyńa túsip, mazańdy alady. Eki búktelgen bórikteri de basyńa karton qaptaǵandaı birtúrli yńǵaısyz.
Atam zamannan qurmet pen izet belgisindeı bolǵan osy qadirli kıimimizdi tym saıqymazaqqa aınaldyryp alǵan joqpyz ba dep oılaısyń keıde. Baıdyń da, jarlynyń da ıyǵyna jaýyp jatyrmyz. İlgeride qurmetti qonaqqa, aqynǵa, batyrǵa, palýanǵa, elge eńbek sińirgen ardaqty, aıtýly azamattarǵa ǵana shapan jabylatyn. Bul «batyr», «aqyn», «palýan» degen qurmetti ataqtardan keıingi beriletin qurmetteý, syı-sıapat, marapat, madaq belgisi. Onda da qandaı shapan deseńizshi! Tysy men astarynyń arasyna jún nemese mata salynyp, syrty shuǵa, barqyt sıaqty ádemi, myqty matadan qaptalyp, ishi astarlanatyn. Jibek, barsha sıaqty baǵaly matalar paıdalanylatyn. Óńiri altyn jippen oqalanyp, áshekeılenetin. Qysqasy, qazirgi toı-qudalyq shapan qadirin túsirip bitti.
Shapan jabý – bizdiń dástúr ǵoı. Olaı bolsa, nege biz shapan tikkishterden qurmetti kıimimizdiń tarıhı keıpin saqtaýdy talap ete almaımyz? Álde, olpy-solpy kıim unaı ma bizge? Meıli, qymbat-aq bola qoısyn, denege qonymdy, etek-jeńin jınaqy, jarasymdy etip tigý qıyn ba? Oıýyn da tym jyltyrata bermeı, álsiz sán úlgisine salyp kestelep oqalaýǵa bolady ǵoı. Sonda aǵalarymyz ıyqtaryna japqan shapandaryn paketke jasyrmaı, kerisinshe, tastamaı kıip júrer edi.
Pikir qaldyrý